ચિત્રકલા

બાલા, જિયાકૉમો

બાલા, જિયાકૉમો (જ. 18 જુલાઈ 1871; અ. 1 માર્ચ 1958) : ફ્યૂચરિસ્ટ શૈલીમાં કામ કરનાર આધુનિક ઇટાલિયન ચિત્રકાર. શરૂઆત તેમણે પૅરિસમાં રહીને નવપ્રભાવવાદી શૈલી મુજબ ટપકાં વડે ચિત્રો આલેખવાથી કરી; પણ 1901માં તેઓ રોમ આવ્યા અને આગળ જતાં ભવિષ્યમાં ખ્યાતિ પ્રાપ્ત કરનાર ચિત્રકારો અમ્બર્ટો બૉચિયોની અને જિનો સૅવેરિનીના કલાગુરુ બન્યા.…

વધુ વાંચો >

બાવા, મનજિત

બાવા, મનજિત (જ. 1941, પંજાબ) : આધુનિક ભારતીય ચિત્રકાર. દિલ્હી-નિવાસી શીખ પિતા બાંધકામના કોન્ટ્રૅક્ટરનો ધંધો કરતા હતા. 5 બાળકોમાં તેઓ સૌથી નાના હતા. બાળપણ અને વિદ્યાર્થીકાળ દિલ્હીમાં વીત્યાં. તેઓ આઠમા ધોરણમાં આવ્યા ત્યારથી જ સુંદર ચિત્રો દોરી શકતા. પિતા અને મોટા ભાઈઓએ શરૂઆતથી જ કળા માટે તેમને પ્રોત્સાહક વાતાવરણ પૂરું…

વધુ વાંચો >

બિહ્ઝાદ, ઉસ્તાદ કમાલ અદ્-દીન

બિહ્ઝાદ, ઉસ્તાદ કમાલ અદ્-દીન (જ. 1455 (?), હેરાત, ખોરાસાન, ઈરાન; અ. 1536 (?), તબ્રીઝ, આઝરબઈજાન) : ઈરાનના ચિત્રકાર. તેમની લઘુચિત્રની શૈલીએ સમગ્ર પર્શિયન ચિત્રકલા તેમજ ભારતની મુઘલ ચિત્રકલા પર ઊંડો પ્રભાવ પાડ્યો છે. નાની વયે જ અનાથ બન્યા અને હેરાત નગરમાં ચિત્રકાર મિરાક નક્કાશે તેમનો ઉછેર કર્યો. નક્કાશને આ નગરના…

વધુ વાંચો >

બીરબૉમ, સર મૅક્સ

બીરબૉમ, સર મૅક્સ (જ. 24 ઑગસ્ટ 1872, લંડન; અ. 20 મે 1956, રૅપેલો, ઇટાલી) : ઇંગ્લૅન્ડના વ્યંગ્યચિત્રકાર, લેખક તથા અત્યંત વિનોદી-મોજીલા માનવી. મૂળ નામ હેન્રી મેક્સમિલન બીરબૉમ. અભિનેતા-નિર્માતા સર હર્બર્ટ બીરબૉમ ટ્રીના તેઓ સાવકા નાના ભાઈ થતા હતા. એ રીતે તેઓ નાનપણથી જ ફૅશનેબલ સમાજથી ટેવાયેલા અને સુપરિચિત હતા. ઑક્સફર્ડની…

વધુ વાંચો >

બુરા, એડવર્ડ

બુરા, એડવર્ડ (જ. 1905, લંડન; અ. 1976, લંડન) : આધુનિક બ્રિટિશ ચિત્રકાર. મધ્યમવર્ગીય કુટુંબમાં જન્મ. પિતા બૅરિસ્ટર. બાળપણમાં જ વા અને પાંડુતાના રોગનો તેઓ ભોગ બનેલા. નબળી તબિયત છતાં આજીવન વિપુલ ચિત્રસર્જન અને પ્રવાસો કરતા રહ્યા. શાળાના શિક્ષણ પછી 1921માં તેઓ લંડનની ‘ચેલ્સિપા પૉલિટૅકનિક’માં કલાના અભ્યાસ માટે દાખલ થયા. અભ્યાસ…

વધુ વાંચો >

બૂશર, ફ્રાન્સવા

બૂશર, ફ્રાન્સવા (જ. 1703; અ. 1770) : રકોકો શૈલીમાં સર્જન કરનાર ફ્રેંચ ચિત્રકાર. ફ્રાન્સના રાજા લૂઈ પંદરમા અને માદામ દ પૉમ્પેદુના તેઓ પ્રીતિપાત્ર હતા. કલા-અભ્યાસ તેમણે શરૂઆતમાં પોતાના પિતા પાસે અને પછીથી ફ્રાન્સવા લેમોઇં પાસે કર્યો. તેમણે પોતાની જે આગવી શૈલી ઉપજાવી તે ફ્રાન્સની તત્કાળ વિલાસી જીવનશૈલી સાથે સુસંગત હતી.…

વધુ વાંચો >

બેકન, ફ્રાન્સિસ

બેકન, ફ્રાન્સિસ (જ. 28 ઑક્ટોબર 1909, ડબ્લિન; અ. 1992) : એકલતા અને ત્રાસને નિરૂપતા આઇરિશ અગ્રણી આધુનિક ચિત્રકાર. પિતા ઘોડાને તાલીમ આપનાર હતા. ઘેર ખાનગી રાહે ટ્યૂશન લઈને ચિત્રકળાની તાલીમ લીધી. આ ઉપરાંત ઑસ્ટ્રેલિયન ચિત્રકાર રૉય દ મૈસ્ટ્રેની મિત્રતાથી પણ કલાભ્યાસમાં ફાયદો થયો. 1945 સુધી તેઓ સ્વીકૃતિ અને પ્રસિદ્ધિથી દૂર…

વધુ વાંચો >

બેકમન, મૅક્સ

બેકમન, મૅક્સ (જ. 12 ફેબ્રુઆરી 1884, લાઇપ્ઝિગ, જર્મની; અ. 27 ડિસેમ્બર 1950, ન્યૂયૉર્ક) : પોતાનાં ચિત્રોમાં વીસમી સદીની હિંસા અને કરુણતાને વ્યક્ત કરનાર અભિવ્યક્તિવાદી (expressionist) જર્મન ચિત્રકાર. 1900થી 1903 સુધી તેમણે જર્મનીની વાઇમર અકાદમીમાં હાન્સ ફૉન મારિસ પાસે પ્રશિષ્ટ ચિત્રકલાની તાલીમ લીધી. 1904માં તેઓ બર્લિન ગયા. અહીં તેઓ જર્મન પ્રભાવવાદી…

વધુ વાંચો >

બૅટમૅન, હેનરી મૅયો

બૅટમૅન, હેનરી મૅયો (જ. 1887, સટન ફૉરેસ્ટ, ન્યૂ સાઉથ વેલ્સ, ઑસ્ટ્રેલિયા; અ. 1970) : પ્રસિદ્ધ કાર્ટૂનિસ્ટ. નાનપણથી જ તેઓ ઇંગ્લૅન્ડમાં ઊછર્યા હતા. 1906થી તેમણે ‘પંચ’ અને અન્ય સામયિકો માટે હાસ્યરસિક કથાની ચિત્રપટ્ટીઓ (comic strips) અનોખી શૈલીમાં રજૂ કરવા માંડી. તેઓ વિનોદાત્મક (humorous) ડ્રૉઇંગ માટે સૌથી વધુ જાણીતા હતા. મહેશ ચોકસી

વધુ વાંચો >

બેન્દ્રે, નારાયણ શ્રીધર

બેન્દ્રે, નારાયણ શ્રીધર (જ. 21 ઑગસ્ટ 1910, ઇન્દોર; અ. 18 ફેબ્રુઆરી 1992, મુંબઈ) : આધુનિક ભારતીય ચિત્રકાર અને પ્રસિદ્ધ કળાગુરુ. પિતા સરકારી ખાતામાં કારકુન. બાળપણથી જ તેમને ચિત્રકળાનો નાદ લાગ્યો હતો. પ્રારંભિક તાલીમ 1929માં ઇંદોરની સ્ટેટ આર્ટ સ્કૂલમાં ડી. ડી. દેવલાલીકર પાસે મેળવી. 1933માં તેમણે મુંબઈ ખાતે ‘ગવર્નમેન્ટ ડિપ્લોમા ઇન…

વધુ વાંચો >