૧૬.૨૯

મોહોરવિસિક સાતત્યભંગ (મોહો) : પોપડા અને ભૂમધ્યાવરણને જોડતી તલસપાટી. ભૂકંપશાસ્ત્રીઓએ પૃથ્વીના પેટાળના બંધારણમાં રહેલા જુદા જુદા ગુણધર્મોવાળા ખડકવિભાગો(પોપડો, ભૂમધ્યાવરણ અને ભૂકેન્દ્રીય વિભાગો)ને અલગ પાડતી, સ્પષ્ટ લાક્ષણિકતા ધરાવતી બે મુખ્ય તલસપાટીઓ ‘સીમા’ – boundary –તરીકે શોધી આપી છે. ઉપર તરફની સીમાને મોહોરવિસિક સાતત્યભંગ (કે માત્ર મોહો) તરીકે ઓળખાવી છે. તે પોપડાને…

મોહોલ યોજના (Mohole Project) : મોહોરવિસિક સાતત્યભંગ-તલસપાટીથી નીચે તરફ અમુક ઊંડાઈ સુધી ભૂમધ્યાવરણના અભ્યાસાર્થે હાથ ધરાયેલી યોજના. પૃથ્વીના એક ગ્રહ તરીકેના તેના વિવિધ ભાગોના જુદાં જુદાં દૃષ્ટિબિંદુઓથી અભ્યાસ કરવાના બહોળા વિશિષ્ટ સંશોધનાત્મક હેતુથી અમેરિકી રાષ્ટ્રીય વૈજ્ઞાનિક અકાદમી અને રાષ્ટ્રીય વૈજ્ઞાનિક ફાઉન્ડેશનના સંયુક્ત ઉપક્રમે હાથ પર લેવાયેલી યોજના મોહોલ યોજના તરીકે…

મૌક્તિક-સંરચના (perlitic structure) : કેટલાક અગ્નિકૃત ખડકોમાં જોવા મળતી પ્રભંગ સમકક્ષ સંરચના. ખડકોની તૂટેલી સપાટી પરના પ્રભંગને સંરચના તરીકે ઘટાવવામાં આવે છે. કુદરતી કાચ જેવા કેટલાક જ્વાળામુખી ખડકોના ખડકછેદ અર્ધગોળાકાર કમાન જેવી રેખાઓ સ્પષ્ટપણે બતાવતા હોય છે. (જુઓ આકૃતિ). ક્યારેક તો તે એટલી સ્પષ્ટ રીતે વિકસેલી હોય છે કે ખડકોના…