ઝકરબર્ગ માર્ક ઇલિયટ

ઝકરબર્ગ માર્ક ઇલિયટ (જન્મ 14 મે, 1984, વ્હાઇટ પ્લેન્સ, ન્યૂયૉર્ક) : શક્તિશાળી અમેરિકન વેપારી અને ઇન્ટરનેટ ઉદ્યોગસાહસિક. તેઓ સોશિયલ મીડિયા વેબસાઇટ ફેસબુક અને તેની પેરેન્ટ કંપની મેટા પ્લૅટફૉર્મ્સ (અગાઉનું Facebook, Inc.)ના સહ-સ્થાપક તરીકે જાણીતા છે, જેમાં તેઓ એક્ઝિક્યુટિવ ચૅરમૅન, ચીફ એક્ઝિક્યુટિવ ઑફિસર અને કન્ટ્રોલિંગ શૅરહોલ્ડર છે.

ઝકરબર્ગે હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટીમાં અભ્યાસ કર્યો, જ્યાં તેણે ફેબ્રુઆરી 2004માં તેમના રૂમમેટ્સ એડ્યુઆર્ડો સેવરિન, એન્ડ્રુ મેકકોલમ, ડસ્ટિન મોસ્કોવિટ્ઝ અને ક્રિસ હ્યુજીસ સાથે ફેસબુકની શરૂઆત કરી. મૂળ કૉલેજ કૅમ્પસ પસંદ કરવા માટે ફેસબુકની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી. આ સાઇટ ઝડપથી અને આખરે કૉલેજોથી આગળ વિસ્તરી, 2012 માં એક અબજ વપરાશકર્તાઓ સુધી પહોંચી હતી. ઝકરબર્ગે મે, 2012માં બહુમતી શૅર સાથે કંપનીને જાહેરમાં લીધી. 2007 માં, 23 વર્ષની ઉંમરે, તે વિશ્વના સૌથી યુવાન સ્વ-નિર્મિત અબજોપતિ બન્યા હતા. તેમણે તેમના ભંડોળનો ઉપયોગ ‘ચાન ઝકરબર્ગ ઇનિશિયેટિવ’ની  સ્થાપના સહિત બહુવિધ પરોપકારી પ્રયાસોનું આયોજન કરવા માટે કર્યો છે.ઝકરબર્ગને અનુક્રમે 2008, 2011, 2016 અને 2019માં ચાર પ્રસંગોએ વિશ્વના સૌથી પ્રભાવશાળી લોકોમાંહેના એક તરીકે પસંદ કરવામાં આવ્યા હતા અને 2009, 2012, 2014, 2015, 2017, 2018, 2020 અને 2022 માં ફાઇનલિસ્ટ તરીકે નામાંકિત કરવામાં આવ્યા હતા અને ટાઇમ મૅગેઝિન દ્વારા તેમને પર્સન ઑફ ધ યર તરીકેનું બિરુદ આપવામાં આવ્યું હતું, તે જ વર્ષે ફેસબુકમાં અડધા અબજથી વધુ વપરાશકર્તાઓ નોંધાયા હતા. ડિસેમ્બર 2016માં, ઝકરબર્ગ વિશ્વના સૌથી શક્તિશાળી લોકોની ફૉર્બ્સની યાદીમાં દસમા ક્રમે હતા. 2022માં ફૉર્બ્સની 400 સૌથી ધનાઢ્ય અમેરિકનોની યાદીમાં, તેઓ $57.7 બિલિયનની સંપત્તિ સાથે 11મા ક્રમે હતા. મે 2023 સુધીમાં, ફૉર્બ્સ રિયલ ટાઇમ બિલિયોનર્સ અનુસાર ઝકરબર્ગની કુલ સંપત્તિ $85.0 બિલિયન હોવાનો અંદાજ છે અને તેમને વિશ્વના 14મા સૌથી ધનિક વ્યક્તિ ગણવામાં આવે છે.      તેમની ત્રણ બહેનો (એરીએલ, રેન્ડી અને ડોના)નો ઉછેર ન્યૂયૉર્કના ડોબ્સ ફેરીમાં એક રિફૉર્મ યહૂદી પરિવારમાં થયો હતો. તેમના પરદાદા ઑસ્ટ્રિયા, જર્મની અને પોલૅન્ડથી આવેલા યહૂદી એમિગ્રેટ હતા. ફિલિપ્સ એક્સેટર એકૅડેમીમાં સ્થાનાંતરિત થતાં પહેલાં તેમણે આર્ડસ્લી હાઈસ્કૂલમાં અભ્યાસ કર્યો હતો. તે (તલવારની પટાબાજી) ફૅન્સિંગ ટીમના કૅપ્ટન હતા.ઝકરબર્ગે મિડલ સ્કૂલમાં કમ્પ્યૂટર અને લેખન સૉફ્ટવૅરનો ઉપયોગ કરવાનું શરૂ કર્યું હતું. હાઈસ્કૂલમાં, તેમણે એક પ્રોગ્રામ બનાવ્યો જે તેમના ઘર અને તેમના પિતાની ડેન્ટલ ઑફિસ વચ્ચેના તમામ કમ્પ્યૂટર્સને એકબીજા સાથે જોડતો હતો. ઝકરબર્ગનાં હાઈસ્કૂલનાં વર્ષો દરમિયાન, તેમણે સિનેપ્સ મીડિયા પ્લેયર તરીકે ઓળખાતું મ્યુઝિક પ્લેયર બનાવવાનું કામ કર્યું હતું. ધ ન્યૂ યૉર્કરે નોંધ્યું હતું કે ઝકરબર્ગે 2002માં હાર્વર્ડમાં ક્લાસ શરૂ કર્યા ત્યાં સુધીમાં તેમણે પહેલેથી જ ‘પ્રોગ્રામિંગ ક્ષેત્રની પ્રતિભાસંપન્ન વ્યક્તિ તરીકેની પ્રતિષ્ઠા’ હાંસલ કરી લીધી હતી.  2007માં, ઝકરબર્ગને MIT ટૅકનૉલૉજી રિવ્યૂની TR 35 યાદીમાં 35 વર્ષથી ઓછી વયના વિશ્વના ટોચના 35 સંશોધકોમાંના એક તરીકે ગણવામાં આવ્યા હતા. વેનિટી ફેર મૅગેઝિને તેની 2010ની ટોચની 100 વ્યક્તિઓની યાદીમાં ઝકરબર્ગને ‘માહિતી યુગના સૌથી પ્રભાવશાળી લોકો’માં પહેલા નંબરે ગણવામાં આવ્યા હતા.  ઝકરબર્ગ 2009માં વેનિટી ફેર 100ની યાદીમાં 23મા ક્રમે હતા. 2010માં, ન્યૂ સ્ટેટ્સમૅનના વિશ્વની સૌથી પ્રભાવશાળી 50 વ્યક્તિઓના વાર્ષિક સર્વેક્ષણમાં ઝકરબર્ગને 16મા નંબરે પસંદ કરવામાં આવ્યા હતા.19 ડિસેમ્બર, 2013ના રોજ, ઝકરબર્ગે સિલિકોન વેલી કૉમ્યુનિટી ફાઉન્ડેશનને 18 મિલિયન ફેસબુક શૅર્સનું દાન આપવાની જાહેરાત કરી હતી. ફેસબુકના મૂલ્યાંકનના આધારે, તે શૅરની કુલ કિંમત $990 મિલિયન હતી. 31 ડિસેમ્બર, 2013ના રોજ, દાનને 2013 માટે જાહેર રેકૉર્ડ પર સૌથી મોટી સખાવતી ભેટ તરીકે ઓળખવામાં આવી હતી. ધી ક્રોનિકલ ઑફ ફિલાન્થ્રૉપીએ 2013 માટે મૅગેઝિનની 50 સૌથી ઉદાર અમેરિકનોની વાર્ષિક યાદીમાં ઝકરબર્ગ અને તેમની પત્નીને ટોચ પર મૂક્યાં હતાં, જેમણે ચૅરિટી માટે આશરે $1 બિલિયનનું દાન કર્યું હતું.ઝકરબર્ગે 11 ડિસેમ્બર, 2014ના રોજ મેન્લો પાર્કમાં કંપનીના હેડક્વાર્ટર ખાતે લાઇવ પ્રશ્ન અને જવાબ સત્ર દરમિયાન સમજાવ્યું હતું કે તેઓ માનતા નથી કે ફેસબુક એ સમયનો વ્યય છે કારણ કે તે સામાજિક જોડાણને સરળ બનાવે છે અને જાહેર સત્રમાં ભાગ લે છે. જેથી તે ‘સમાજની વધુ સારી રીતે સેવા કેવી રીતે કરવી તે શીખી શકે’.ઝકરબર્ગ ફેસબુકના સીઈઓ તરીકે એક ડૉલરનો પગાર મેળવે છે. જૂન 2016 માં, બિઝનેસ ઇનસાઇડરે ઝકરબર્ગને એલોન મસ્ક અને સાલ ખાન સાથે “વિશ્વ માટેના ટોચના 10 બિઝનેસ વિઝનરી ક્રિએટિંગ વૅલ્યૂ’માંના એકનું નામ આપ્યું, કારણ કે તેમણે અને તેમની પત્નીએ ‘તેમની સંપત્તિના 99% આપવાનું વચન આપ્યું હતું- જે તે સમયે $55.0 બિલિયન હોવાનો અંદાજ હતો.”25 મે, 2017 ના રોજ, હાર્વર્ડના 366મા પ્રારંભ દિવસે, ઝકરબર્ગે, પ્રારંભ ભાષણ આપ્યા બાદ, હાર્વર્ડ તરફથી માનદ પદવી પ્રાપ્ત કરી.જાન્યુઆરી 2019માં, ઝકરબર્ગે ફેસબુક, ઇન્સ્ટાગ્રામ અને વૉટ્સએપ સહિત ત્રણ મુખ્ય સોશિયલ મીડિયા પ્લૅફૉર્મ માટે એન્ડ-ટુ-એન્ડ એન્ક્રિપ્ટેડ સિસ્ટમને એકીકૃત કરવાની યોજના ઘડી હતી. 14 ઑગસ્ટ, 2020 ના રોજ, Facebook એ iOS અને Android બંને ઉપકરણો પર Instagram અને Messenger માટે ચૅટ સિસ્ટમને એકીકૃત કરી.

જનક શાહ