เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชจเชพเช‚ เชชเชฐเชฟเชตเชฐเซเชคเชจเซ‹ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ‡ เช…เชธเชฐ เช•เชฐเชคเชพ เช˜เชŸเช•เซ‹

February, 2009

เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชจเชพเช‚ เชชเชฐเชฟเชตเชฐเซเชคเชจเซ‹ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ‡ เช…เชธเชฐ เช•เชฐเชคเชพ เช˜เชŸเช•เซ‹ : เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชจเชพเช‚ เชชเชฐเชฟเชตเชฐเซเชคเชจเซ‹ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ‡ เช…เชธเชฐ เช•เชฐเชคเชพ เช˜เชŸเช•เซ‹เชจเซ‹ เช…เชญเซเชฏเชพเชธ. เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซเช‚ เชธเชฐเซเชœเชจ เชคเซ‹ เชธเซ‚เชฐเซเชฏ เชคเซ‡เชฎเชœ เชธเซŒเชฐเชฎเช‚เชกเชณเชจเชพ เช…เชจเซเชฏ เช—เซเชฐเชนเซ‹เชจเซ€ เชธเชพเชฅเซ‡ เชธเชพเชฅเซ‡ เชœ เชธเชพเชกเชพเชšเชพเชฐ เช…เชฌเชœ เชตเชฐเซเชทเซ‹ เชชเซ‚เชฐเซเชตเซ‡ เชฅเชฏเซเช‚. เชธเชฐเซเชœเชจ เชฌเชพเชฆ 70เชฅเซ€ 80 เช•เชฐเซ‹เชก เชตเชฐเซเชท เชœเซ‡เชตเชพ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชเชจเซ€ เชธเชชเชพเชŸเซ€ เชฌเช‚เชงเชพเชคเซ€ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‚เชŸเชคเซ€ เชฐเชนเซ€. เช† เชธเชฎเชฏ เชจเชตเชธเชฐเซเชœเชฟเชค เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เชชเชฐ เชชเซเชฐเชฌเชณ เช‰เชฒเซเช•เชพเชชเชพเชคเซ‹เชจเซ‹ เชนเชคเซ‹. เชธเชฐเซเชœเชจ-เชธเชฎเชฏเชจเซเช‚ เช†เชฆเชฟ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃ เชคเซ‹ เชชเซเชฐเชฌเชณ เช‰เชฒเซเช•เชพเชชเชพเชคเซ‹เชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชŠเช‚เชšเชพ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจเซ‡ เช—เชฏเซ‡เชฒ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เช เชธเช‚เชชเซ‚เชฐเซเชฃเชชเชฃเซ‡ เช—เซเชฎเชพเชตเซ€ เชฆเซ€เชงเซเช‚ เชนเชคเซเช‚; เชชเชฐเช‚เชคเซ เชคเซ‡เชจเชพ เชชเซ‡เชŸเชพเชณเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เช‰เชคเซเชธเชฐเซเชœเชฟเชค เชตเชพเชฏเซเช“เช เชคเซ‡เชจเซ‡ เชจเชตเซเช‚ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃ เชฌเช•เซเชทเซเชฏเซเช‚, เชœเซ‡เชฎเชพเช‚ เช‘เช•เซเชธเชฟเชœเชจ เชจเชนเซ‹เชคเซ‹; เชชเชฐเช‚เชคเซ เชฎเชนเชฆเซเช…เช‚เชถเซ‡ เชจเชพเช‡เชŸเซเชฐเซ‹เชœเชจ, เช•เชพเชฐเซเชฌเชจเชกเชพเชฏเซ‰เช•เซเชธเชพเช‡เชก เชœเซ‡เชตเชพ เชตเชพเชฏเซเช“ เชนเชคเชพ เช…เชจเซ‡ เชฅเซ‹เชกเซ€ เชฎเชพเชคเซเชฐเชพเชฎเชพเช‚ เชชเชพเชฃเซ€เชจเซ€ เชฌเชพเชทเซเชช เชคเซ‡เชฎเชœ เชฎเชฟเชฅเซ‡เชจ. เช† เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเชพ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เช†เชถเชฐเซ‡ เชธเชพเชกเชพเชคเซเชฐเชฃ เช…เชฌเชœ เชตเชฐเซเชท เชชเซ‚เชฐเซเชตเซ‡ เชธเซ‚เช•เซเชทเซเชฎ เชœเซ€เชตเชพเชฃเซ เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเซ€ เชธเชœเซ€เชต เชธเซƒเชทเซเชŸเชฟ เช‰เชฆเชญเชตเซ€ (เชเช• เชฎเชค เช…เชจเซเชธเชพเชฐ, เช‰เชฒเซเช•เชพเชชเชฟเช‚เชกเซ‹ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เช…เชตเช•เชพเชถเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เช†เชตเซ€) เช…เชจเซ‡ เชฏเซ‹เช—เซเชฏ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃ เชฎเชณเชคเชพเช‚ เชตเชฟเช•เชพเชธ เชชเชพเชฎเซ€. เช† เชœเซ€เชตเชพเชฃเซเช“ เชธเชพเชฏเชจเซ‹เชฌเซ…เช•เซเชŸเซ‡เชฐเชฟเชฏเชพ (cynobacteria) เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเชพ เชนเชคเชพ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชฎเชจเชพ เช…เชถเซเชฎเชฟ (fossils) เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏเซ‡เชฒ stromatolite เชจเชพเชฎเซ‡ เช“เชณเช–เชพเชคเชพ เช–เชกเช•เซ‹เชจเชพ เช…เชญเซเชฏเชพเชธ เชชเชฐเชฅเซ€ เช† เชธเชฎเชฏ เชคเชพเชฐเชตเชพเชฏเซ‡เชฒ เช›เซ‡. เชจเซ‹เช‚เชงเชชเชพเชคเซเชฐ เช›เซ‡ เช•เซ‡ เช† เช–เชกเช•เซ‹ เชชเชพเชฃเซ€เชฎเชพเช‚ เชœ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เช†เชฎ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เช‰เชชเชฐ เชชเซเชฐเชตเชพเชนเซ€ เชธเซเชตเชฐเซ‚เชชเซ‡ เชชเชพเชฃเซ€ เชคเซ‡ เชธเชฎเชฏเชฅเซ€ เชธเชคเชค เช…เชธเซเชคเชฟเชคเซเชต เชงเชฐเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡, เชคเซ‡เชจเซ‹ เชชเซเชฐเชพเชตเซ‹ เช›เซ‡.

เช† เชœเซ€เชตเชพเชฃเซเช“, เชธเซ‚เชฐเซเชฏเชชเซเชฐเช•เชพเชถ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชธเชฐเซเชœเชพเชคเซ€ เชชเซเชฐเช•เชพเชถเชธเช‚เชถเซเชฒเซ‡เชทเชฃ-(photosynthesis)-เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชจเชพ เช•เชพเชฐเซเชฌเชจเชกเชพเชฏเซ‰เช•เซเชธเชพเช‡เชก เชตเชพเชฏเซเชจเซเช‚ เช•เชพเชฐเซเชฌเซ‹เชนเชพเช‡เชกเซเชฐเซ‡เชŸ เช…เชจเซ‡ เชฎเซเช•เซเชค เช‘เช•เซเชธเชฟเชœเชจเชฎเชพเช‚ เชฐเซ‚เชชเชพเช‚เชคเชฐ เช•เชฐเชคเชพ เชนเชคเชพ เช…เชจเซ‡ เช†เชฎ เช•เซเชฐเชฎเชถ: เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เชฎเซเช•เซเชค เช‘เช•เซเชธเชฟเชœเชจ เชธเชฐเซเชœเชพเชคเซ‹ เช—เชฏเซ‹ เช…เชจเซ‡ เช•เชพเชฐเซเชฌเชจเชกเชพเชฏเซ‰เช•เซเชธเชพเช‡เชกเชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ เช˜เชŸเชคเซเช‚ เช—เชฏเซเช‚. เชธเชพเชฅเซ‡ เชธเชพเชฅเซ‡, เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เชคเซเชฐเซ€เชธเซ‡เช• เช•เชฟเชฒเซ‹เชฎเซ€เชŸเชฐ เชœเซ‡เชตเซ€ เชŠเช‚เชšเชพเชˆ เชชเชฐ เช† เช‘เช•เซเชธเชฟเชœเชจ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เช“เชเซ‹เชจเชจเซเช‚ เชธเซเชคเชฐ เชชเชฃ เชฐเชšเชพเชฏเซเช‚, เชœเซ‡เชฃเซ‡ เชคเซเชฏเชพเชฐ เชฌเชพเชฆเชจเชพ เชธเชฎเชฏเซ‡ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏเซ‡เชฒ เช…เชจเซเชฏ เชธเชœเซ€เชต เชธเซƒเชทเซเชŸเชฟเชจเซ‡ เชธเซ‚เชฐเซเชฏเชจเชพเช‚ เช…เชฒเซเชŸเซเชฐเชพเชตเชพเชฏเซ‹เชฒเซ‡เชŸ เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเซ‹ เชธเชพเชฎเซ‡ เชฐเช•เซเชทเชฃ เช†เชชเซเชฏเซเช‚ เช›เซ‡. เช† เชฐเซ€เชคเซ‡ เชฒเช—เชญเช— 2 เช…เชฌเชœ เชตเชฐเซเชท เชœเซ‡เชตเชพ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพ เชธเซเชงเซ€ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชจเซเช‚ เชธเซเชตเชฐเซ‚เชช เชชเชฒเชŸเชพเชคเซเช‚ เช—เชฏเซเช‚; เช•เชพเชฐเซเชฌเชจเชกเชพเชฏเซ‰เช•เซเชธเชพเช‡เชกเชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ เช˜เชŸเชคเซเช‚ เช—เชฏเซเช‚ เช…เชจเซ‡ เช‘เช•เซเชธเชฟเชœเชจเชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ เชตเชงเชคเซเช‚ เช—เชฏเซเช‚.

เช‘เช•เซเชธเชฟเชœเชจเชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ เชตเชงเชคเชพเช‚ เช…เชจเซเชฏ เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเซ€ เชœเซ€เชตเชธเซƒเชทเซเชŸเชฟเชจเซ€ เช‰เชคเซเช•เซเชฐเชพเช‚เชคเชฟ เชฅเชˆ, เชœเซ‡ เชชเซเชฐเช•เชพเชถเชธเช‚เชถเซเชฐเซเชฒเซ‡เชทเชฃ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏเซ‡เชฒ เช•เชพเชฐเซเชฌเซ‹เชนเชพเช‡เชกเซเชฐเซ‡เชŸ เชชเชฆเชพเชฐเซเชฅเซ‹เชจเซเช‚ เช‘เช•เซเชธเชฟเชœเชจ เชธเชพเชฅเซ‡ เชธเช‚เชฏเซ‹เชœเชจ เช•เชฐเซ€เชจเซ‡ เชŠเชฐเซเชœเชพ เชฎเซ‡เชณเชตเชคเซ€ เชนเชคเซ€. เช† เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชฎเชพเช‚ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เช•เชพเชฐเซเชฌเชจเชกเชพเชฏเซ‰เช•เซเชธเชพเช‡เชก เชชเชพเช›เซ‹ เชซเซ‡เช‚เช•เชพเชฏ เช›เซ‡. เช†เชถเชฐเซ‡ 70 เช•เชฐเซ‹เชก เชตเชฐเซเชท เชœเซ‡เชŸเชฒเชพ เชธเชฎเชฏ เชชเชนเซ‡เชฒเชพเช‚ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชจเชพ เช† เช˜เชŸเช•เซ‹, เช‘เช•เซเชธเชฟเชœเชจ เชคเชฅเชพ เช•เชพเชฐเซเชฌเชจเชกเชพเชฏเซ‰เช•เซเชธเชพเช‡เชก เชตเชšเซเชšเซ‡ เช•เช‚เชˆเช• เชธเชฎเชคเซ‹เชฒเชจ เช†เชตเซเชฏเซเช‚ เชœเซ‡เชฎเชพเช‚ เชจเชพเช‡เชŸเซเชฐเซ‹เชœเชจ เชฒเช—เชญเช— 78 %, เช‘เช•เซเชธเชฟเชœเชจ 21 % เช…เชจเซ‡ เช•เชพเชฐเซเชฌเชจเชกเชพเชฏเซ‰เช•เซเชธเชพเช‡เชก เชซเช•เซเชค 0.03 % เชœเซ‡เชตเชพ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เชœเชณเชตเชพเชˆ เชฐเชนเซเชฏเชพ เช›เซ‡. (เชเช• เชŸเช•เชพ เชœเซ‡เชตเซ‹ เช‘เชฐเซเช—เชจ เชจเชฟเชทเซเช•เซเชฐเชฟเชฏ เชตเชพเชฏเซ เช›เซ‡.) เช† เชšเช•เซเชฐเชฎเชพเช‚ เชตเชจเชธเซเชชเชคเชฟ เช•เชพเชฐเซเชฌเชจเชกเชพเชฏเซ‰เช•เซเชธเชพเช‡เชก เชตเชพเชชเชฐเซ€เชจเซ‡ เช‘เช•เซเชธเชฟเชœเชจเชจเซเช‚ เช‰เชคเซเชธเชฐเซเชœเชจ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡, เชคเซ‹ เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เชธเซƒเชทเซเชŸเชฟ เช‘เช•เซเชธเชฟเชœเชจ เชตเชพเชชเชฐเซ€เชจเซ‡ เช•เชพเชฐเซเชฌเชจเชกเชพเชฏเซ‰เช•เซเชธเชพเช‡เชกเชจเซเช‚ เช‰เชคเซเชธเชฐเซเชœเชจ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เช‰เชชเชฐเชพเช‚เชค เช•เชพเชฐเซเชฌเซ‹เชจเซ‡เชŸ เช–เชกเช•เซ‹เชจเชพ เชธเซเชตเชฐเซ‚เชชเชฎเชพเช‚ เชชเชฃ เช˜เชฃเซ‹ เช•เชพเชฐเซเชฌเชจเชกเชพเชฏเซ‰เช•เซเชธเชพเช‡เชก เชธเช‚เช—เซเชฐเชนเชพเชฏเซ‡เชฒ เช›เซ‡; เชœเซ‡เชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ เชธเชฎเซเชฆเซเชฐเชจเชพ เชชเชพเชฃเซ€เชจเชพ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจ เชชเชฐ เช†เชงเชพเชฐ เชฐเชพเช–เซ‡ เช›เซ‡. เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เชฐเชนเซ‡เชฒ เช•เชพเชฐเซเชฌเชจเชกเชพเชฏเซ‰เช•เซเชธเชพเช‡เชก เชตเชพเชฏเซเชจเชพ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เช† เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเซ‡ เชฅเชคเซ€ เชฅเซ‹เชกเซ€ เชตเชงเช˜เชŸ, เช—เซเชฐเซ€เชจเชนเชพเช‰เชธ เช…เชธเชฐ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจ เชชเชฐ เชฎเซ‹เชŸเซ€ เช…เชธเชฐ เชธเชฐเซเชœเซ‡ เช›เซ‡; เชชเชฐเช‚เชคเซ เช† เช—เซเชฐเซ€เชจเชนเชพเช‰เชธ เช…เชธเชฐ เชธเชฎเชœเชคเชพเช‚ เชชเชนเซ‡เชฒเชพเช‚ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซ€ เชธเชชเชพเชŸเซ€ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชธเซŒเชฐ เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเซ‹เชจเซ€ เชŠเชฐเซเชœเชพเชจเชพ เชฅเชคเชพ เชถเซ‹เชทเชฃเชจเซ‡ เชธเชฎเชœเชตเซเช‚ เชœเชฐเซ‚เชฐเซ€ เช›เซ‡.

เชธเซŒเชฐ เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเซ‹ : เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซ€ เชธเชชเชพเชŸเซ€ เชจเชœเซ€เช•เชจเซเช‚ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจ เชคเซ‹ เชฆเซƒเชถเซเชฏ เชชเซเชฐเช•เชพเชถเชจเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชจเชพเช‚ เชธเซŒเชฐ เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเซ‹เชฎเชพเช‚ เชฐเชนเซ‡เชฒ เชŠเชฐเซเชœเชพ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชœ เชฎเชนเชฆเซเช…เช‚เชถเซ‡ เชจเช•เซเช•เซ€ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. เช•เชพเชฐเชฃ เช•เซ‡ เช† เชคเชฐเช‚เช—เซ‹ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซเช‚ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃ เชชเชพเชฐเชฆเชฐเซเชถเช• เช›เซ‡. เช†เชฎ เชธเซŒเชฐ เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเซ‹เชจเซ€ เช•เซเชฒ เชŠเชฐเซเชœเชพเชจเซ‹ 60 % เชนเชฟเชธเซเชธเซ‹ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซ€ เชธเชชเชพเชŸเซ€ เชธเซเชงเซ€ เชชเชนเซ‹เช‚เชšเซ‡ เช›เซ‡, เช†เชฎเชพเช‚เชจเซ‹ เชฒเช—เชญเช— 40 %เชฅเซ€ 50 % เชนเชฟเชธเซเชธเซ‹ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซ€ เชธเชชเชพเชŸเซ€ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชถเซ‹เชทเชพเชฏ เช›เซ‡, เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชฌเชพเช•เซ€เชจเซ‹ เชชเชฐเชพเชตเชฐเซเชคเชจ เชชเชพเชฎเซ€เชจเซ‡ เชซเชฐเซ€ เช…เชตเช•เชพเชถเชฎเชพเช‚ เชชเชพเช›เซ‹ เชซเซ‡เช‚เช•เชพเชฏ เช›เซ‡. เชœเชฎเซ€เชจเชจเซ€ เชธเชชเชพเชŸเซ€ เชคเซ‡เชจเชพ เชชเซเชฐเช•เชพเชฐ เช…เชจเซเชธเชพเชฐ เชตเชคเซเชคเซเช‚เช“เช›เซเช‚ เชถเซ‹เชทเชฃ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชธเชฎเซเชฆเซเชฐเชจเซ€ เชธเชชเชพเชŸเซ€ เชตเชงเซ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เชฒเช—เชญเช— 50 % เชœเซ‡เชŸเชฒเซเช‚ เชถเซ‹เชทเชฃ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชนเชฟเชฎเชพเชšเซเช›เชพเชฆเชฟเชค เชธเชชเชพเชŸเซ€ เชฒเช—เชญเช— เชธเช‚เชชเซ‚เชฐเซเชฃเชชเชฃเซ‡ เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเซ‹เชจเซเช‚ เชชเชฐเชพเชตเชฐเซเชคเชจ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เช†เชฎ เชงเซเชฐเซเชตเซ€เชฏ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเซ‹ เชชเชฐ เชฅเชคเชพ เชธเซŒเชฐ เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเซ‹เชจเชพ เชถเซ‹เชทเชฃเชจเซ€ เชฎเชพเชคเซเชฐเชพ เช˜เชฃเซ€ เช“เช›เซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช† 40 % เชนเชฟเชธเซเชธเซ‹ เชฎเชนเชฆเซเช…เช‚เชถเซ‡ เช‡เชจเซเชซเซเชฐเชพเชฐเซ‡เชกเชฎเชพเช‚ เช…เชจเซ‡ เชฅเซ‹เชกเซ‡ เช…เช‚เชถเซ‡ เช…เชฒเซเชŸเซเชฐเชพเชตเชพเชฏเซ‹เชฒเซ‡เชŸเชฎเชพเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช‡เชจเซเชซเซเชฐเชพเชฐเซ‡เชก เชนเชฟเชธเซเชธเซ‹ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชจเชพ เช•เชพเชฐเซเชฌเชจเชกเชพเชฏเซ‰เช•เซเชธเชพเช‡เชก เช…เชจเซ‡ เชชเชพเชฃเซ€เชจเซ€ เชฌเชพเชทเซเชช เชœเซ‡เชตเชพ เชตเชพเชฏเซเช“ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชถเซ‹เชทเชพเชฏ เช›เซ‡. เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเซ‹เชจเซ‹ เชฅเซ‹เชกเซ‹ เชนเชฟเชธเซเชธเซ‹ เชตเชพเชฆเชณเซ‹เชจเชพ เชธเซเชคเชฐ เชคเซ‡เชฎเชœ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เชฐเชนเซ‡เชฒ เชเซ€เชฃเชพ เชฐเชœเช•เชฃเซ‹ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชชเชฐเชพเชตเชฐเซเชคเชจ เชชเชพเชฎเซ‡ เช›เซ‡. เชŸเซ‚เช‚เช•เซ€ เชคเชฐเช‚เช—เชฒเช‚เชฌเชพเชˆเชจเชพเช‚ เช…เชฒเซเชŸเซเชฐเชพเชตเชพเชฏเซ‹เชฒเซ‡เชŸ เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเซ‹ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ 100 เช•เชฟเชฎเซ€.เชฅเซ€ เชŠเช‚เชšเซ‡เชจเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชฎเชพเช‚ เชถเซ‹เชทเชพเชˆเชจเซ‡ เช†เชฏเชจเซ‹เชธเซเชซเชฟเชฏเชฐ เชฐเชšเซ‡ เช›เซ‡. เชฆเซƒเชถเซเชฏ เชชเซเชฐเช•เชพเชถ เชจเชœเซ€เช•เชจเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชจเชพเช‚ เช…เชฒเซเชŸเซเชฐเชพเชตเชพเชฏเซ‹เชฒเซ‡เชŸ เชธเซเชคเชฐ เชฎเชนเชฆเซเช…เช‚เชถเซ‡ 30 เช•เชฟเชฎเซ€. เชŠเช‚เชšเชพเชˆ เชชเชฐ เช†เชตเซ‡เชฒ เช“เชเซ‹เชจเชจเชพ เชธเซเชคเชฐ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชถเซ‹เชทเชพเชฏ เช›เซ‡; เชœเซ‡ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เชชเชฐเชจเซ€ เชœเซ€เชตเชธเซƒเชทเซเชŸเชฟเชจเซ€ เชธเชฒเชพเชฎเชคเซ€ เชฎเชพเชŸเซ‡ เช…เช—เชคเซเชฏเชจเซ€ เช˜เชŸเชจเชพ เช›เซ‡. เช•เช‚เชˆเช• เช…เช‚เชถเซ‡ เช“เชเซ‹เชจ เชธเซเชคเชฐเชจเซเช‚ เช† เชถเซ‹เชทเชฃเชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชตเชงเชคเซเช‚ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจ เชชเชฃ เชจเซ€เชšเซ‡เชจเชพ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชจเชพ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชจเซ‡ เช…เชธเชฐ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡; เชชเชฐเช‚เชคเซ เช† เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพ เชœเชฐเชพ เชœเชŸเชฟเชฒ เช›เซ‡.

เช—เซเชฐเซ€เชจ เชนเชพเช‰เชธ เช…เชธเชฐ : เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซ€ เชธเชชเชพเชŸเซ€ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชถเซ‹เชทเชพเชฏเซ‡เชฒ เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเซ‹ เชธเชชเชพเชŸเซ€เชจเซเช‚ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจ เชตเชงเชพเชฐเซ‡ เช›เซ‡; เชชเชฐเช‚เชคเซ เชญเซŒเชคเชฟเช•เชถเชพเชธเซเชคเซเชฐเชจเชพ เชจเชฟเชฏเชฎ เชฎเซเชœเชฌ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจ เชตเชงเชคเชพเช‚ เชธเชชเชพเชŸเซ€ เชชเชพเช›เซ€ เช‡เชจเซเชซเซเชฐเชพเชฐเซ‡เชก เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชฎเชพเช‚ เช‰เชคเซเชธเชฐเซเชœเชจ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชœเซ‡เชฎ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจ เชŠเช‚เชšเซเช‚ เชœเชพเชฏ เชคเซ‡เชฎ เช† เช‰เชคเซเชธเชฐเซเชœเชจเชจเซ€ เชคเชฐเช‚เช—เชฒเช‚เชฌเชพเชˆ เช“เช›เซ€ เชฅเชพเชฏ. เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซ€ เชธเชชเชพเชŸเซ€ เชธเซŒเชฐ เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเซ‹เชจเซ€ เช…เชธเชฐ เชจเซ€เชšเซ‡ เชฒเช—เชญเช— 300 เช•เซ‡เชฒเซเชตเชฟเชจ (เช•เซ‡เชฒเซเชตเชฟเชจ = 273ยฐ + 0 เชธเซ‡เชฒเซเชธเชฟเชฏเชธ) เชœเซ‡เชตเซเช‚ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจ เชงเชฐเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชจเชพ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชฅเชคเซเช‚ เช‰เชคเซเชธเชฐเซเชœเชจ เชฎเซเช–เซเชฏเชคเซเชตเซ‡ 10 เชฎเชพเช‡เช•เซเชฐเซ‰เชจ (เชเช• เชฎเชพเช‡เช•เซเชฐเซ‰เชจ เชเชŸเชฒเซ‡ เชฎเชฟเชฎเซ€เชจเซ‹ เชนเชœเชพเชฐเชฎเซ‹ เชญเชพเช—) เชคเชฐเช‚เช—เชฒเช‚เชฌเชพเชˆ เชชเชฐ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡.

เชนเชตเซ‡ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เช…เชฒเซเชชเชฎเชพเชคเซเชฐเชพเชฎเชพเช‚ เชฐเชนเซ‡เชฒ เช•เชพเชฐเซเชฌเชจ เชกเชพเชฏเซ‰เช•เซเชธเชพเช‡เชก เช…เชจเซ‡ เชชเชพเชฃเซ€เชจเซ€ เชฌเชพเชทเซเชช เช† เชคเชฐเช‚เช—เซ‹เชจเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชชเชพเชฐเชฆเชฐเซเชถเช• เชจเชฅเซ€; เชคเซ‡เชฅเซ€ เช† เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเซ‹เชฎเชพเช‚ เชฐเชนเซ‡เชฒ เชŠเชฐเซเชœเชพเชจเซ‹, เชธเชชเชพเชŸเซ€ เชจเชœเซ€เช•เชจเชพ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เชธเช‚เช—เซเชฐเชน เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃ เชฅเซ‹เชกเชพ เชŠเช‚เชšเชพ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจเซ‡ เชฐเชนเซ‡ เช›เซ‡. เชœเซ‹ เช† เชถเซ‹เชทเชฃ เชฅเชคเซเช‚ เชจ เชนเซ‹เชค เชคเซ‹ เช‰เชคเซเชธเชฐเซเชœเชฟเชค เชŠเชฐเซเชœเชพ เชซเชฐเซ€เชฅเซ€ เช…เชตเช•เชพเชถเชฎเชพเช‚ เชชเชพเช›เซ€ เชซเซ‡เช‚เช•เชพเชค เช…เชจเซ‡ เชธเชชเชพเชŸเซ€ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ€ เชจเชœเซ€เช•เชจเซเช‚ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃ เช–เชพเชธ เช•เชฐเซ€เชจเซ‡ เชฐเชพเชคเซเชฐเชฟเชจเชพ เชธเชฎเชฏเซ‡ เช˜เชฃเซเช‚ เช เช‚เชกเซเช‚ เชฅเชˆ เชœเชคเซเช‚ เชนเซ‹เชค. เช†เชฎ, เชฆเชฟเชตเชธ-เชฐเชพเชคเชจเชพ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจเชจเซ‹ เชคเชซเชพเชตเชค เช˜เชฃเซ‹ เชตเชงเชพเชฐเซ‡ เชฐเชนเซ‡เชค; เชคเซ‡เชฎเชœ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซเช‚ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจ เชนเชพเชฒเชจเชพ เช•เชฐเชคเชพเช‚ เชธเชฐเซ‡เชฐเชพเชถ 20ยฐ เชธเซ‡. เชœเซ‡เชŸเชฒเซเช‚ เชจเซ€เชšเซเช‚ เชฐเชนเซ‡เชคเซเช‚ เชนเซ‹เชค. เช…เชฐเซเชฅเชพเชคเซ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เชธเชคเชค เชนเชฟเชฎเชฏเซเช—เชฎเชพเช‚ เชฐเชนเซ‡เชคเซ€ เชนเซ‹เชค ! เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เช…เชฒเซเชชเชฎเชพเชคเซเชฐเชพเชฎเชพเช‚ เชฐเชนเซ‡เชฒ เช•เชพเชฐเซเชฌเชจ เชกเชพเชฏเซ‰เช•เซเชธเชพเช‡เชก เชคเซ‡เชฎเชœ เชชเชพเชฃเซ€เชจเซ€ เชฌเชพเชทเซเชช เช†เชฎ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซ€ เชธเชชเชพเชŸเซ€เชจเซ‡ เชเช• เชงเชพเชฌเชณเซ‹ เช“เชขเชพเชกเซเชฏเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เชคเซ‡ เชฐเซ€เชคเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ‡ เชฅเซ‹เชกเซ€ เช—เชฐเชฎ (เชนเซ‚เช‚เชซเชพเชณเซ€) เชฐเชพเช–เซ‡ เช›เซ‡. เช† เช…เชธเชฐ เชคเซ‡ โ€˜เช—เซเชฐเซ€เชจ เชนเชพเช‰เชธโ€™ เช…เชธเชฐ เช…เชจเซ‡ เชœเซ‡ เชตเชพเชฏเซเช“ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เช†เชตเซ€ เช…เชธเชฐ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏ เชคเซ‡ โ€˜เช—เซเชฐเซ€เชจ เชนเชพเช‰เชธโ€™ เชตเชพเชฏเซเช“ เช•เชนเซ‡เชตเชพเชฏ เช›เซ‡. เชœเซ‹ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เช•เชพเชฐเซเชฌเชจ เชกเชพเชฏเซ‰เช•เซเชธเชพเช‡เชกเชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ เชตเชงเซ‡ เชคเซ‹ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจ เชŠเช‚เชšเซเช‚ เชœเชคเชพเช‚ เชชเชพเชฃเซ€เชจเซเช‚ เชตเชงเชพเชฐเซ‡ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เชฌเชพเชทเซเชชเซ€เชญเชตเชจ เชฅเชตเชพเชฅเซ€ เชคเซ‡เชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ เชชเชฃ เชตเชงเซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจ เชตเชงเซ เชŠเช‚เชšเซเช‚ เชœเชพเชฏ. เช†เชฎ, เช…เชฎเซเช• เชธเช‚เชฏเซ‹เช—เซ‹เชฎเชพเช‚ เช† เช…เชธเชฐ เชตเชฟเชตเชฐเซเชงเชจ เชชเชพเชฎเซ€เชจเซ‡ เชจเชฟเชฏเช‚เชคเซเชฐเชฃ เชฌเชนเชพเชฐ เชœเชˆ เชถเช•เซ‡ เช›เซ‡. เชถเซเช•เซเชฐเชจเซ€ เชธเชชเชพเชŸเซ€ เช† เชœ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ 450ยฐ เชธเซ‡. เชœเซ‡เชตเชพ เชŠเช‚เชšเชพ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจเซ‡ เช—เชฏเซ‡เชฒเซ€ เชฎเชจเชพเชฏ เช›เซ‡. เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซ€ เชธเชชเชพเชŸเซ€ เชชเชฐ เช›เซ‡เชฒเซเชฒเชพเช‚ เชธเชพเชกเชพเชคเซเชฐเชฃ เช…เชฌเชœ เชœเซ‡เชŸเชฒเชพเช‚ เชตเชฐเซเชทเซ‹เชฅเซ€ เชคเซ‹ เชธเชคเชค เชธเชฎเซเชฆเซเชฐเซ‹ เชฐเชนเซ‡เชฒเชพเช‚ เช›เซ‡. (stromatolite เช–เชกเช•เซ‹เชจเซ‹ เช…เชญเซเชฏเชพเชธ เช† เชฆเชฐเซเชถเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡.) เชคเชพเชฐเชพเช“เชจเซ€ เช‰เชคเซเช•เซเชฐเชพเช‚เชคเชฟเชจเชพ เชธเชฟเชฆเซเชงเชพเช‚เชคเซ‹ เชฎเซเชœเชฌ เช† เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพเชฎเชพเช‚ เชธเซ‚เชฐเซเชฏ เชคเซ‹ 20 % เชœเซ‡เชตเซ‹ เชตเชงเซ เชคเซ‡เชœเชธเซเชตเซ€ เชฌเชจเซเชฏเซ‹ เช›เซ‡; เช†เชฎ เช›เชคเชพเช‚ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชจเชพ เชธเชฐเซ‡เชฐเชพเชถ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจเชฎเชพเช‚ ยฑย 12ยฐ เชธเซ‡.เชฅเซ€ เชตเชงเซ เชฎเชพเชคเซเชฐเชพเชจเซ‹ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐ เชฅเชฏเซ‹ เชจเชฅเซ€. เช…เชฒเชฌเชคเซเชค, เช•เซ‡เชŸเชฒเชพเช• เช‰เชทเซเชฎ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพเช“ เช—เชฏเชพ เช›เซ‡. เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เช† เชคเชพเชชเชฎเชพเชจ เชนเชพเชฒ เช•เชฐเชคเชพเช‚ 12ยฐ เชธเซ‡. เชœเซ‡เชตเซเช‚ เชŠเช‚เชšเซเช‚ เชฐเชนเซ‡เชคเซเช‚ เชคเซ‹ เช•เซ‡เชŸเชฒเชพเช• เชถเซ€เชค เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพเช“ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เชฎเชนเชฆเซเช…เช‚เชถเซ‡ เชนเชฟเชฎเชพเชšเซเช›เชพเชฆเชฟเชค เชฌเชจเซ€ เชœเชคเซ€ (เชชเชฃ เชธเช‚เชชเซ‚เชฐเซเชฃเชชเชฃเซ‡ เชคเซ‹ เช•เซเชฏเชพเชฐเซ‡เชฏ เชจเชนเชฟ). เช†เชจเซ€ เชชเชพเช›เชณเชจเซเช‚ เช•เชพเชฐเชฃ เช† เช—เซเชฐเซ€เชจ เชนเชพเช‰เชธ เช…เชธเชฐเชจเชพ เช“เช›เชพเชตเชคเซเชคเชพ เชฅเชคเชพ เชชเซเชฐเชญเชพเชตเชจเซ‡ เชœ เชฎเชจเชพเชฏ เช›เซ‡. เชœเชฐเชพ เชจเชตเชพเชˆ เชฒเชพเช—เซ‡ เชคเซ‡เชตเชพ เช† เชจเชฟเชฏเช‚เชคเซเชฐเชฃเชจเซ‡ เชธเชฎเชœเชตเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡ เช—เช‡เชฏเชพ (Gaia) เชจเชพเชฎเชจเซ‹ เชเช• เชธเชฟเชฆเซเชงเชพเช‚เชค เชธเซ‚เชšเชตเชพเชฏเซ‹ เช›เซ‡. เช† เชธเชฟเชฆเซเชงเชพเช‚เชค เช…เชจเซเชธเชพเชฐ เชœเซเชฏเชพเชฐเชฅเซ€ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เชชเชฐ เชธเชœเซ€เชต เชธเซƒเชทเซเชŸเชฟ เช‰เชฆเชญเชตเซ€ เชคเซเชฏเชพเชฐเชฅเซ€ เช† เชธเชœเซ€เชต เชธเซƒเชทเซเชŸเชฟ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เช…เชฒเซเชช เชฎเชพเชคเซเชฐเชพเชฎเชพเช‚ เช‰เชคเซเชธเชฐเซเชœเชฟเชค เชตเชพเชฏเซเช“เชจเชพ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชœ เช† เช…เชธเชฐเชจเซ€ เชฎเชพเชคเซเชฐเชพเชฎเชพเช‚ เชฏเซ‹เช—เซเชฏ เชตเชงเช˜เชŸ เชฅเชคเซ€ เชฐเชนเซ€ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจ เชเช•เช‚เชฆเชฐเซ‡ เชœเซ€เชตเชจ เชฎเชพเชŸเซ‡ เช…เชจเซเช•เซ‚เชณ เชฐเชนเซเชฏเซเช‚ เช›เซ‡. เชŸเซ‚เช‚เช•เชฎเชพเช‚, เชธเชœเซ€เชต เชธเซƒเชทเซเชŸเชฟ เชชเซ‹เชคเชพเชจเซ‡ เช…เชจเซเช•เซ‚เชณ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจเซ‡ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชจเซ‡ เชฐเชพเช–เชตเชพ เชธเช•เซเชทเชฎ เช›เซ‡ !

เช—เซเชฐเซ€เชจ เชนเชพเช‰เชธ เช…เชธเชฐ, เชธเชคเชค เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชจเซ‡ เช…เชธเชฐ เช•เชฐเชคเซเช‚ เช˜เชฃเซเช‚ เชฎเชนเชคเซเชตเชจเซเช‚ เชชเชฐเชฟเชฌเชณ เช›เซ‡. เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพ เช‡เชคเชฟเชนเชพเชธเชฎเชพเช‚, เชญเซ‚เชคเช•เชพเชณเชฎเชพเช‚ เชฎเชฟเชฅเซ‡เชจ เชตเชพเชฏเซเชจเชพ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเซ‡ เชชเชฃ เช† เช…เชธเชฐเชฎเชพเช‚ เชฎเชนเชคเซเชตเชจเซ‹ เชญเชพเช— เชญเชœเชตเซเชฏเซ‹ เชนเชคเซ‹.

เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชจเซ‡ เช…เชธเชฐ เช•เชฐเชคเชพเช‚ เช…เชจเซเชฏ เชชเชฐเชฟเชฌเชณเซ‹ : เช—เซเชฐเซ€เชจ เชนเชพเช‰เชธ เช…เชธเชฐ เชคเซ‹ เชธเชฎเช—เซเชฐ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพ เชธเชฐเซ‡เชฐเชพเชถ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจ เชชเชฐ เชตเชฐเชคเชพเชฏ เชœ เช›เซ‡; เชชเชฐเช‚เชคเซ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพเช‚ เชœเซเชฆเชพเช‚ เชœเซเชฆเชพเช‚ เชธเซเชฅเชณเซ‹ เชชเชฐ เชชเซเชฐเชตเชฐเซเชคเชคเชพ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชฎเชพเช‚ เช˜เชฃเซเช‚ เชตเซˆเชตเชฟเชงเซเชฏ เชœเชฃเชพเชฏ เช›เซ‡. เชœเซ‡เชฎ เชœเซ‡เชฎ เชตเชฟเชทเซเชตเชตเซƒเชคเซเชค เชจเชœเซ€เช•เชจเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชฅเซ€ เชฆเซ‚เชฐ เชœเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡ เชคเซ‡เชฎ เชคเซ‡เชฎ เชธเซŒเชฐ เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเซ‹เชจเซ€ เชฎเชพเชคเซเชฐเชพ เช˜เชŸเชตเชพเชฅเซ€ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชจเซเช‚ เชธเชฐเซ‡เชฐเชพเชถ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจ เช˜เชŸเชคเซเช‚ เชœเชพเชฏ เช›เซ‡. เชตเชณเซ€ เชตเชฟเชทเซเชตเชตเซƒเชคเซเชค เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เชชเชฐ เชนเชพเชฒ เชฎเซ‹เชŸเชพ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เชชเชพเชฃเซ€เชจเซ‹ เชญเชพเช— เชนเซ‹เชตเชพเชฅเซ€ เชคเซ‡เชจเซเช‚ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจ เชญเซ‡เชœเชฏเซเช•เซเชค เชฐเชนเซ‡ เช›เซ‡. เชœเซ‡เชฎ เชœเซ‡เชฎ เชตเชฟเชทเซเชตเชตเซƒเชคเซเชคเชฅเซ€ เชฆเซ‚เชฐ เชœเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡ เชคเซ‡เชฎ เชคเซ‡เชฎ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซ€ เชคเซ‡เชจเชพ เช•เช•เซเชทเชพ เชธเชฎเชคเชฒเชจเซ€ เชฒเช‚เชฌเชฆเชฟเชถเชพ เชธเช‚เชฆเชฐเซเชญเซ‡ เชจเชฎเซ‡เชฒเซ€ เชงเชฐเซ€เชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชธเชฐเซเชœเชพเชคเซ€. 6 เชฎเชพเชธเชจเซ€ เช…เชตเชงเชฟเชจเซ€ เช‹เชคเซเช“ เชตเชšเซเชšเซ‡เชจเซ‹ เชคเชซเชพเชตเชค เชชเชฃ เชตเชงเชคเซ‹ เชœเชพเชฏ เช›เซ‡. เชนเชพเชฒเชจเชพ เชคเชฌเช•เซเช•เซ‡ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพ เช‰เชคเซเชคเชฐ เช—เซ‹เชณเชพเชฐเซเชงเชฎเชพเช‚ เชญเซ‚เช–เช‚เชกเซ‹ เช•เช‚เชˆเช• เชเช•เชคเซเชฐเชฟเชค เชฅเชฏเซ‡เชฒ เช›เซ‡. เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชฆเช•เซเชทเชฟเชฃ เช—เซ‹เชณเชพเชฐเซเชง เชชเชฐ เชฎเชนเชพเชธเชพเช—เชฐเชจเซ‹ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เช˜เชฃเชพ เชฎเซ‹เชŸเชพ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เช›เซ‡.

เชตเชฟเชทเซเชตเชตเซƒเชคเซเชค เช‰เชชเชฐเชจเชพ เชฎเชนเชพเชธเชพเช—เชฐเซ‹เชฎเชพเช‚ เชชเชพเชฃเซ€เชจเซเช‚ เชธเชตเชฟเชถเซ‡เชท เชฌเชพเชทเซเชชเซ€เชญเชตเชจ เชฅเชตเชพเชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชนเชตเชพ เชนเชฒเช•เซ€ เชฌเชจเชคเชพเช‚ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เชจเซ€เชšเซ‡เชจเชพ เชธเซเชคเชฐเซ‡ เชŠเชฐเซเชงเซเชตเช—เชพเชฎเซ€ เชตเชพเชฏเซเชชเซเชฐเชตเชพเชนเซ‹ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เช† เชตเชพเชฏเซเชชเซเชฐเชตเชพเชนเซ‹ เชŠเช‚เชšเชพ เช…เช•เซเชทเชพเช‚เชถเชจเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเซ‹ เชชเชฐ (~ 35ยฐ เชœเซ‡เชตเชพ) เชจเซ€เชšเซ‡ เชŠเชคเชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพ เชญเซเชฐเชฎเชฃเชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชธเชฐเซเชœเชพเชคเชพ เช•เซ‹เชฐเชฟเชฏเซ‹เชฒเชฟเชธ (coriolis) เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเชพ เชฌเชณเชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เช‰เชคเซเชคเชฐ เช—เซ‹เชณเชพเชฐเซเชงเชฎเชพเช‚ เช† เชตเชพเชฏเซเชชเซเชฐเชตเชพเชน เชธเชฎเช˜เชกเซ€ เชšเช•เชฐเชพเชตเซ‹ เชฒเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เช†เชฎ เชตเชฟเชทเซเชตเชตเซƒเชคเซเชคเชจเชพ เชฎเชนเชพเชธเชพเช—เชฐ เชชเชฐ เชชเซ‚เชฐเซเชตเชฅเซ€ เชชเชถเซเชšเชฟเชฎ เชคเชฐเชซ เชธเชชเชพเชŸเซ€ เชชเชฐ เชตเชนเซ‡เชคเชพ เชชเชตเชจเซ‹ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏ เช›เซ‡. (เช†เช•เซƒเชคเชฟ) เช† เชชเชตเชจเซ‹ เชคเซ‡เชฎเชจเซ€ เชธเชพเชฅเซ‡ เชฎเชนเชพเชธเชพเช—เชฐเชจเชพ เชชเชพเชฃเซ€เชจเซ‡ เชชเชฃ เช˜เชธเชกเซ‡ เช›เซ‡ เชœเซ‡เชฅเซ€ เชฎเชนเชพเชธเชพเช—เชฐเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชตเชพเชนเซ‹ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏ เช›เซ‡. เชชเซ…เชธเชฟเชซเชฟเช• เชฎเชนเชพเชธเชพเช—เชฐเชฎเชพเช‚ เช† เชฐเซ€เชคเซ‡ เช‡เชจเซเชกเซ‹เชจเซ‡เชถเชฟเชฏเชพ เช…เชจเซ‡ เชฆเช•เซเชทเชฟเชฃ เช…เชฎเซ‡เชฐเชฟเช•เชพ เชญเซ‚เช–เช‚เชก เชตเชšเซเชšเซ‡เชจเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชฎเชพเช‚ เชชเชถเซเชšเชฟเชฎ เชคเชฐเชซ เชตเชนเซ‡เชคเซ‹ เชœเซ‡ เชœเชณเชชเซเชฐเชตเชพเชน เชธเชฐเซเชœเชพเชฏ เช›เซ‡ เชคเซ‡ เชนเชฟเช‚เชฆเซ€ เชฎเชนเชพเชธเชพเช—เชฐเชฎเชพเช‚ เชญเชพเชฐเชคเชจเซ€ เชฆเช•เซเชทเชฟเชฃเซ‡ เชฅเชˆเชจเซ‡, เช†เชซเซเชฐเชฟเช•เชพ เชญเซ‚เช–เช‚เชกเชจเซ€ เชฆเช•เซเชทเชฟเชฃเซ‡เชฅเซ€ เช†เช—เชณ เชตเชงเชคเซ‹ เช†เชŸเชฒเชพเช‚เชŸเชฟเช• เชฎเชนเชพเชธเชพเช—เชฐเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชฆเช•เซเชทเชฟเชฃ เช…เชฎเซ‡เชฐเชฟเช•เชพเชจเชพ เชฌเซเชฐเชพเชเชฟเชฒ, เชชเชจเชพเชฎเชพ เช•เชพเช‚เช เซ‡ เชชเชนเซ‹เช‚เชšเซ‡ เช›เซ‡; เชชเชฐเช‚เชคเซ เชนเชตเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ‹ เชชเชถเซเชšเชฟเชฎ เชฆเชฟเชถเชพเชจเซ‹ เชฎเชพเชฐเซเช— เชœเชฎเซ€เชจ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เช…เชตเชฐเซ‹เชงเชพเชตเชพเชฅเซ€ เชคเซ‡ เชซเช‚เชŸเชพเชˆเชจเซ‡ เชฏเซ.เชเชธ.เชจเชพ เชซเซเชฒเซ‹เชฐเชฟเชกเชพ เช•เชพเช‚เช เซ‡เชฅเซ€ เช†เช—เชณ เชตเชงเชคเซ‹ เช•เซ‹เชฐเชฟเชฏเซ‹เชฒเชฟเชธ เชฌเชณเชจเซ€ เช…เชธเชฐ เชจเซ€เชšเซ‡ เช‰เชชเชฐเชจเชพ เช…เช•เซเชทเชพเช‚เชถเชจเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชฎเชพเช‚ เชนเชตเซ‡ เชชเซ‚เชฐเซเชต เชคเชฐเชซเชจเซ€ เชฆเชฟเชถเชพ เชชเช•เชกเซ‡ เช›เซ‡ (เช†เช•เซƒเชคเชฟ) เช…เชจเซ‡ เชฏเซเชฐเซ‹เชชเชจเชพ เช†เชฏเชฐเซเชฒเซ…เชจเซเชก, เช‡เช‚เช—เซเชฒเซ…เชจเซเชก, เชกเซ‡เชจเซเชฎเชพเชฐเซเช• เช…เชจเซ‡ เชจเซ‰เชฐเซเชตเซ‡เชจเชพ เช•เชพเช‚เช เซ‡ เชชเชนเซ‹เช‚เชšเซ‡ เช›เซ‡. เชตเชฟเชทเซเชตเชตเซƒเชคเซเชคเซ€เชฏ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชฎเชพเช‚ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏเซ‡เชฒ เช—เชฐเชฎ เชชเชพเชฃเซ€เชจเซ‹ เช† เชชเซเชฐเชตเชพเชน เชฏเซเชฐเซ‹เชชเชจเชพ เช† เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเซ‹เชจเชพ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชจเซ‡ เชตเซเชฏเชพเชชเช• เช…เชธเชฐ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เช† เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเซ‹ เชŠเช‚เชšเชพ เช…เช•เซเชทเชพเช‚เชถเซ‹เชจเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเซ‹ เชนเซ‹เชตเชพ เช›เชคเชพเช‚ เชคเซเชฏเชพเช‚เชจเชพ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจเชจเซ‡ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เชŠเช‚เชšเซเช‚ เชฐเชพเช–เซ‡ เช›เซ‡. เช† เช‰เชชเชฐเชพเช‚เชค เช† เช—เชฐเชฎ เชชเซเชฐเชตเชพเชน เชธเชพเชฅเซ‡ เชธเช‚เช•เชณเชพเชฏเซ‡เชฒ เชตเชพเชฏเซเชชเซเชฐเชตเชพเชนเซ‹ เชญเซ‡เชœเชฏเซเช•เซเชค เชนเซ‹เชตเชพเชฅเซ€ เช† เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเซ‹ เชชเชฐ เช…เชตเชพเชฐเชจเชตเชพเชฐ เชตเชฐเซเชทเชพ เชชเชฃ เชธเชพเชฐเซ€ เชเชตเซ€ เชฅเชคเซ€ เชฐเชนเซ‡ เช›เซ‡. เช†เชฎ เช‰เชคเซเชคเชฐ เชฏเซเชฐเซ‹เชชเชจเชพ เชชเชถเซเชšเชฟเชฎ เช•เชพเช‚เช เชพเชจเชพ เช† เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเซ‹เชจเซ€ เช†เชฌเซ‹เชนเชตเชพ เชชเชฐ เช† โ€˜เช—เชฒเซเชซเชธเซเชŸเซเชฐเซ€เชฎโ€™ เชจเชพเชฎเซ‡ เช“เชณเช–เชพเชคเชพ เชœเชณเชชเซเชฐเชตเชพเชนเชจเซ€ เชฎเซ‹เชŸเซ€ เช…เชธเชฐ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡.

เช†เชฎ, เช† เชชเซเชฐเชตเชพเชนเชจเซเช‚ เชฏเซเชฐเซ‹เชช เชคเชฐเชซเชจเซ€ เชฆเชฟเชถเชพ เชชเช•เชกเชตเชพเชจเซเช‚ เช•เชพเชฐเชฃ เชคเซ‡เชจเชพ เชฎเชพเชฐเซเช—เชฎเชพเช‚ เช…เชฎเซ‡เชฐเชฟเช•เชจ เชญเซ‚เช–เช‚เชก เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชธเชฐเซเชœเชพเชคเซ‹ เช…เชตเชฐเซ‹เชง เช›เซ‡. เชฆเซ‚เชฐเชจเชพ เชญเซ‚เชคเช•เชพเชณเชฎเชพเช‚ เชคเซ‹ เชญเซ‚เช–เช‚เชกเซ‹เชจเซ€ เชชเชฐเชฟเชธเซเชฅเชฟเชคเชฟ เช˜เชฃเซ€ เชœเซเชฆเซ€ เชนเชคเซ€. เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพ เชญเซ‚เช–เช‚เชกเซ‹ เชเช•เชฎเซ‡เช• เชธเช‚เชฆเชฐเซเชญเซ‡ เชธเชฐเช•เชคเชพ เชฐเชนเซเชฏเชพ เช›เซ‡, เชœเซ‡ เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพ (เชญเซ‚-เชคเช•เชคเซ€-เชธเช‚เชšเชฒเชจ, plate tectonics) เชคเชฐเซ€เช•เซ‡ เช“เชณเช–เชพเชฏ เช›เซ‡. เช—เชฒเซเชซเชธเซเชŸเซเชฐเซ€เชฎเชจเชพ เชธเช‚เชฆเชฐเซเชญเชฎเชพเช‚ เชธเชฎเซเชฆเซเชฐเซ€ เชชเซเชฐเชตเชพเชนเซ‹ เชญเซ‚เช–เช‚เชกเซ‹เชจเชพ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชจเซ‡ เชฎเซ‹เชŸเซ€ เช…เชธเชฐ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡; เชชเชฐเช‚เชคเซ เชคเซ‡เชฎเชจเซ€ เชฆเชฟเชถเชพ เชคเซ‡เชฎเชจเชพ เชฎเชพเชฐเซเช—เชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเชพ เชญเซ‚เช–เช‚เชกเซ‹เชจเชพ เช†เชงเชพเชฐเซ‡ เชœ เชจเช•เซเช•เซ€ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. เช†เชฎ, เช•เชฐเซ‹เชกเซ‹ เชตเชฐเซเชทเซ‹ เชœเซ‡เชตเชพ เชฒเชพเช‚เชฌเชพ เช—เชพเชณเซ‡ เชญเซ‚เช–เช‚เชกเซ‹เชจเซ€ เชชเชฐเชฟเชธเซเชฅเชฟเชคเชฟ เชฌเชฆเชฒเชพเชคเซ€ เชฐเชนเซ‡เชคเซ€ เชนเซ‹เชตเชพเชฅเซ€ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซเช‚ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจ เชชเชฃ เชฌเชฆเชฒเชพเชคเซเช‚ เชฐเชนเซ‡ เช›เซ‡. เช†เชฎ เชคเซ‹ เช†เชตเซ€ เช…เชธเชฐเซ‹ เช•เชฐเซ‹เชกเซ‹ เชตเชฐเซเชทเชจเชพ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเซ‡ เชฎเซ‹เชŸเชพ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เชตเชฐเชคเชพเชฏ, เชชเชฐเช‚เชคเซ เชตเชฟเชถเชฟเชทเซเชŸ เชธเช‚เชฏเซ‹เช—เซ‹เชฎเชพเช‚ เชฒเชพเช–เซ‹ เชตเชฐเซเชทเซ‹เชจเชพ เชŸเซ‚เช‚เช•เชพ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพเชฎเชพเช‚ เชชเชฃ เชคเซ‡เชจเซ€ เช…เชธเชฐ เชตเชฐเชคเชพเชˆ เชถเช•เซ‡. เช—เชฒเซเชซเชธเซเชŸเซเชฐเซ€เชฎเชจเชพ เชธเช‚เชฆเชฐเซเชญเชฎเชพเช‚ เชœ เชเช• เช‰เชฆเชพเชนเชฐเชฃ เช…เชนเซ€เช‚ เชชเซเชฐเชธเซเชคเซเชค เช›เซ‡.

เชญเซ‚-เชคเช•เชคเซ€-เชธเช‚เชšเชฒเชจเชจเซ€ เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชฆเช•เซเชทเชฟเชฃ เช…เชฎเซ‡เชฐเชฟเช•เชพเชจเซ‹ เชญเซ‚เช–เช‚เชก เช‰เชคเซเชคเชฐ เชคเชฐเชซ เชธเชฐเช•เซ€เชจเซ‡ เชซเช•เซเชค 35 เชฒเชพเช– เชตเชฐเซเชท เชชเชนเซ‡เชฒเชพเช‚ เชœ เช‰เชคเซเชคเชฐ เช…เชฎเซ‡เชฐเชฟเช•เชพ เชธเชพเชฅเซ‡ เชœเซ‹เชกเชพเชฏเซ‹. เช† เชชเชนเซ‡เชฒเชพเช‚เชจเชพ เชธเชฎเชฏเซ‡ เช† เชฌเซ‡ เชญเซ‚เช–เช‚เชกเซ‹ เชตเชšเซเชšเซ‡ เชธเชฎเซเชฆเซเชฐเซ€ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เชนเชคเซ‹ เช…เชจเซ‡ เช†เชŸเชฒเชพเช‚เชŸเชฟเช• เชฎเชนเชพเชธเชพเช—เชฐเชฎเชพเช‚ เชตเชฟเชทเซเชตเชตเซƒเชคเซเชคเซ€เชฏ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชฎเชพเช‚ เชชเซ‚เชฐเซเชตเชฅเซ€ เชชเชถเซเชšเชฟเชฎ เชคเชฐเชซ เชตเชนเซ‡เชคเซ‹ เช—เชฐเชฎ เชชเชพเชฃเซ€เชจเซ‹ เชชเซเชฐเชตเชพเชน เชซเชฐเซ€เชฅเซ€ เชชเซ…เชธเชฟเชซเชฟเช• เชฎเชนเชพเชธเชพเช—เชฐเชฎเชพเช‚ เชœ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเชคเซ‹. เช‰เชคเซเชคเชฐ เชฏเซเชฐเซ‹เชชเชจเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเซ‹ เชคเชฐเชซ เช† เชชเซเชฐเชตเชพเชน เชซเช‚เชŸเชพเชคเซ‹ เชจเชนเชฟ เชนเซ‹เชตเชพเชฅเซ€, เชคเซ‡ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเซ‹เชจเซเช‚ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจ เชคเซ‡ เชธเชฎเชฏเซ‡ เชตเชงเซ เช เช‚เชกเซเช‚ เชฐเชนเซ‡เชคเซเช‚ เชนเซ‹เชตเซเช‚ เชœเซ‹เชˆเช. เช† เชธเช‚เชฆเชฐเซเชญเชฎเชพเช‚ เชนเชพเชฒเชจเซ‡ เชคเชฌเช•เซเช•เซ‡ เชธเชฐเซเชœเชพเชˆ เชถเช•เชคเซ€ เชเช• เช˜เชŸเชจเชพเชจเซ€ เชถเช•เซเชฏเชคเชพ เชชเชฃ เชœเซ‹เชตเชพ เชœเซ‡เชตเซ€ เช›เซ‡. เชนเชพเชฒเชจเชพ เชคเชฌเช•เซเช•เซ‡ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เชชเชฐเชจเซ‹ เชนเชฟเชฎเชพเชšเซเช›เชพเชฆเชฟเชค เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ, เช–เชพเชธ เช•เชฐเซ€เชจเซ‡ เช†เชฐเซเช•เชฟเชŸเช• เชธเชพเช—เชฐ เชจเชœเซ€เช•เชจเซ‹, เช˜เชŸเชคเซ‹ เชœเชฃเชพเชฏ เช›เซ‡. เช†เชฐเซเช•เชฟเชŸเช• เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชจเซ‹ เชชเซ€เช—เชณเชคเชพ เชฌเชฐเชซเชจเซ‹ เชœเชฅเซเชฅเซ‹ เชœเซ‹ เช† เช—เชฐเชฎ เชชเชพเชฃเซ€เชจเชพ เชชเซเชฐเชตเชพเชน เชธเชพเชฅเซ‡ เชญเชณเซ‡ เชคเซ‹ เช† เชชเชพเชฃเซ€เชจเซ€ เช˜เชจเชคเชพ เชตเชงเชคเชพเช‚ เชคเซ‡ เชฏเซเชฐเซ‹เชช เชชเชนเซ‹เช‚เชšเชคเชพ เชชเชนเซ‡เชฒเชพเช‚ เชœ เช†เชŸเชฒเชพเช‚เชŸเชฟเช• เชธเชฎเซเชฆเซเชฐเชจเชพ เชŠเช‚เชกเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ‡. เชœเซ‹ เชเชฎ เชฅเชพเชฏ เชคเซ‹ เช—เชฒเซเชซเชธเซเชŸเซเชฐเซ€เชฎเชจเซ‹ เชชเซเชฐเชตเชพเชน เชจเชฌเชณเซ‹ เชชเชกเชคเชพเช‚ เชฏเซเชฐเซ‹เชชเชจเชพ เช‰เชชเชฐเซเชฏเซเช•เซเชค เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเซ‹เชจเซเช‚ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจ เชฎเซ‹เชŸเซ‹ เชชเชฒเชŸเซ‹ เชฒเซ‡. เชญเซ‚เช–เช‚เชกเซ‹เชจเชพ เชŸเช•เชฐเชพเชตเชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชญเซ‚เชชเซƒเชทเซเช เชจเซเช‚ เชธเซเชตเชฐเซ‚เชช เชฌเชฆเชฒเชพเชคเชพเช‚ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจ เชชเชฐ เชตเซเชฏเชพเชชเช• เช…เชธเชฐ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡.

เชฆเซ‚เชฐเชจเชพ เชญเซ‚เชคเช•เชพเชณเชจเซเช‚ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจ : เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เช‰เชชเชฐ เชธเชฎเชฏเชพเชจเซเชธเชพเชฐ เชชเซเชฐเชตเชฐเซเชคเชคเซ€ เชธเชœเซ€เชต เชธเซƒเชทเซเชŸเชฟ, เชคเซ‡เชฎเชœ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซ€ เชตเซเชฏเชพเชชเช• เชชเชฐเชฟเชธเซเชฅเชฟเชคเชฟ เช…เชจเซเชธเชพเชฐ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพ เชญเซ‚เชคเช•เชพเชณเชจเซ‡ เชฒเชพเช‚เชฌเชพ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพ เชงเชฐเชพเชตเชคเชพ เชฎเชนเชพเชฏเซเช—เซ‹, เชคเซ‡เชฎเชจเซ€ เช…เช‚เชฆเชฐเชจเชพ เชฏเซเช—เซ‹ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชฎเชจเชพเชฏเซ‡ เชชเซ‡เชŸเชพเชฏเซเช—เซ‹เชฎเชพเช‚ เชตเชนเซ‡เช‚เชšเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡. เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เชชเชฐ เช‘เช•เซเชธเชฟเชœเชจเชจเซเช‚ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏเซเช‚ เชคเซเชฏเชพเชฐ เชฌเชพเชฆ เชธเชœเซ€เชต เชธเซƒเชทเซเชŸเชฟ เชตเซˆเชตเชฟเชงเซเชฏเชชเซ‚เชฐเซเชฃ เชฌเชจเซ€. เช† เชชเซเชฐเชพเชฐเช‚เชญเชฟเช• เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เชธเซƒเชทเซเชŸเชฟเชจเซ‹ เชธเชฎเชฏ เชชเซเชฐเชพเชœเซ€เชตเซ€ (Paleozoic) เชฎเชนเชพเชฏเซเช— เช•เชนเซ‡เชตเชพเชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เช†เชจเซ‹ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเซ‹ เชฒเช—เชญเช— 55 เช•เชฐเซ‹เชก เชตเชฐเซเชท เชชเซ‚เชฐเซเชตเซ‡เชฅเซ€ เชฎเชพเช‚เชกเซ€เชจเซ‡ 25 เช•เชฐเซ‹เชก เชตเชฐเซเชท เชชเซ‚เชฐเซเชตเซ‡ เชธเซเชงเซ€เชจเซ‹ เช—เชฃเชพเชฏ เช›เซ‡. เช† เชชเชนเซ‡เชฒเชพเช‚เชจเซ‹ เชธเชฎเชฏ เชคเซ‡ Phenerozoic เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเซ‹ย  เช…เชฐเซเชฅเชพเชคเซ เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เชธเซƒเชทเซเชŸเชฟเชจเชพ เช‰เชฆเช—เชฎเชจเซ‹ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเซ‹ เช›เซ‡. Phenerozoic เชธเชฎเชฏเซ‡, 75เชฅเซ€ 55 เช•เชฐเซ‹เชก เชตเชฐเซเชทเชจเชพ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพเชฎเชพเช‚ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เชคเซเชฐเชฃเซ‡เช• เชตเช–เชค เชถเซ€เชคเชพเช—เชพเชฐ เชฌเชจเซ€ เช—เชฏเซ‡เชฒเซ€ เชœเชฃเชพเชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เช† เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพเช“ เชนเชฟเชฎเช•เช‚เชฆเซเช• เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€(snowball earth)เชจเชพ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพเช“ เชคเชฐเซ€เช•เซ‡ เชชเชฃ เช“เชณเช–เชพเชฏ เช›เซ‡; เชชเชฐเช‚เชคเซ เช†เชจเซ€ เชชเชพเช›เชณเชจเซเช‚ เช•เชพเชฐเชฃ เชธเซเชชเชทเซเชŸ เชจเชฅเซ€. เช•เชพเชฐเชฃ เช•เซ‡ เช† เชธเชฎเชฏเซ‡ เชญเซ‚เช–เช‚เชกเซ‹เชจเซ€ เชชเชฐเชฟเชธเซเชฅเชฟเชคเชฟ เชตเชฟเชถเซ‡ เชคเซ‡เชฎเชœ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชจเชพ เชธเซเชตเชฐเซ‚เชช เชตเชฟเชถเซ‡ เชธเซเชชเชทเซเชŸ เช–เซเชฏเชพเชฒ เชจเชฅเซ€. เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพ เชตเซเชฏเชพเชชเช• เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชจเซ€ เช•เช‚เชˆเช• เช…เช‚เชถเซ‡ เชธเซเชชเชทเซเชŸ เชฎเชพเชนเชฟเชคเซ€ เชคเซ‹ เชฒเช—เชญเช— 25 เช•เชฐเซ‹เชก เชตเชฐเซเชท เชชเซ‚เชฐเซเชตเซ‡ เชชเซเชฐเชพเชœเซ€เชตเซ€ เชฎเชนเชพเชฏเซเช— (Palaeozoic) เชชเซ‚เชฐเซ‹ เชฅเชˆเชจเซ‡ เชฎเชงเซเชฏเชœเซ€เชตเซ€ (Mesozoic) เชฎเชนเชพเชฏเซเช— เชถเชฐเซ‚ เชฅเชฏเซ‹ เชคเซเชฏเชพเชฐ เชชเช›เซ€เชจเซ€ เชœ เช›เซ‡. 25 เช•เชฐเซ‹เชก เชตเชฐเซเชท เชชเซ‚เชฐเซเชตเซ‡ เชถเชฐเซ‚ เชฅเชฏเซ‡เชฒ เช† เชฎเชนเชพเชฏเซเช—เชจเซ‹ เช…เช‚เชค เช•เชฐเซ‹เชก เชตเชฐเซเชท เชชเซ‚เชฐเซเชตเซ‡ เช†เชตเซเชฏเซ‹ เช…เชจเซ‡ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชนเชพเชฒเชจเชพ เชจเซ‚เชคเชจเชœเซ€เชตเซ€ (Cenozoic) เชฎเชนเชพเชฏเซเช—เชจเซ‹ เช†เชฐเช‚เชญ เชฅเชฏเซ‹.

เชฎเชงเซเชฏเชœเซ€เชตเซ€ เชฏเซเช—เชจเชพ เชชเซเชฐเชพเชฐเช‚เชญเชฎเชพเช‚ เชคเซ‹ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพ เชฌเชงเชพ เชœ เชญเซ‚เช–เช‚เชกเซ‹, เชคเซ‡เชฎเชจเชพ เชตเชฟเชทเซเชตเชตเซƒเชคเซเชคเซ€เชฏ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชฎเชพเช‚ เชเช•เชคเซเชฐเชฟเชค เชฅเชฏเชพ เชนเชคเชพ. เช† เชฐเซ€เชคเซ‡ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏเซ‡เชฒ โ€˜เชฎเชนเชพเช–เช‚เชกโ€™เชจเซ‡ เชตเซˆเชœเซเชžเชพเชจเชฟเช•เซ‹ เชธเชฐเซเชตเชคเซเชฐ เชญเซ‚เชฎเชฟ(Pangea เช…เชฐเซเชฅเชพเชคเซ all land)เชจเชพ เชจเชพเชฎเซ‡ เช“เชณเช–เซ‡ เช›เซ‡. เชฎเชงเซเชฏเชœเซ€เชตเซ€ เชฎเชนเชพเชฏเซเช—เชจเซ‹ เชชเชพเช›เชฒเซ‹ เชคเชฌเช•เซเช•เซ‹ เชคเซ‡ เช–เชŸเซ€เช• (Cretaceous) เชฏเซเช—; เช†เชœเชฅเซ€ 15 เช•เชฐเซ‹เชก เชตเชฐเซเชท เชชเซ‚เชฐเซเชตเซ‡เชจเซ‹ เชธเชฎเชฏ. เชคเซ‡ เชตเช–เชคเซ‡ เชธเชฐเซเชตเชคเซเชฐเชญเซ‚เชฎเชฟ (Pangea) เชฎเชนเชพเช–เช‚เชก เชคเซ‚เชŸเชตเชพเชจเซ‹ เช†เชฐเช‚เชญ เชฅเชˆ เชšเซ‚เช•เซเชฏเซ‹ เชนเชคเซ‹. เชตเชฟเชทเซเชตเชตเซƒเชคเซเชคเซ€เชฏ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เชชเชฐ เช†เชตเซ‡เชฒ เช† เชฎเชนเชพเช–เช‚เชกเชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชงเซเชฐเซเชตเซ€เชฏ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเซ‹ เชซเชฐเชคเชพ เชคเซ‹ เชธเชฎเซเชฆเซเชฐ เชนเชคเชพ เช…เชจเซ‡ เชตเชฟเชทเซเชตเชตเซƒเชคเซเชค เชซเชฐเชคเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชจเชพ เช—เชฐเชฎ เชชเชพเชฃเซ€เชจเชพ เชชเซเชฐเชตเชพเชนเซ‹ เชงเซเชฐเซเชตเซ€เชฏ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเซ‹ เชธเซเชงเซ€ เชชเชนเซ‹เช‚เชšเชคเชพ เชนเซ‹เชตเชพเชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เช† เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเซ‹ เชฌเชฐเชซเชจเชพ เช†เชšเซเช›เชพเชฆเชจเชฅเซ€ เชฎเซเช•เซเชค เชฐเชนเซ‡เชคเชพ เชนเชคเชพ. เช…เช—เชพเช‰ เชœเชฃเชพเชตเซเชฏเชพ เช…เชจเซเชธเชพเชฐ เชฌเชฐเชซเชจเซเช‚ เช†เชšเซเช›เชพเชฆเชจ เชฎเซ‹เชŸเชพ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เชธเซŒเชฐ เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเซ‹เชจเซเช‚ เชชเชฐเชพเชตเชฐเซเชคเชจ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡, เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชธเชฎเซเชฆเซเชฐเชจเซเช‚ เชชเชพเชฃเซ€ เชคเซ‡เชจเซ‡ เชฎเซ‹เชŸเชพ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เชถเซ‹เชทเซ‡ เช›เซ‡. เช†เชฎ เช† เชธเชฎเช—เซเชฐ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเซ‹ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เชฎเชพเชŸเซ‡ เช‰เชทเซเชฎ เชฏเซเช— เชนเชคเซ‹. เช–เชŸเซ€เช• เชฏเซเช— เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซเช‚ เชธเชฐเซ‡เชฐเชพเชถ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจ เชนเชพเชฒ เช•เชฐเชคเชพเช‚ 10ยฐ โˆ’ 15ยฐ เชธเซ‡. เชœเซ‡เชตเซเช‚ เชŠเช‚เชšเซเช‚ เชฐเชนเซ‡เชคเซเช‚ เชเชฎ เชฎเชจเชพเชฏ เช›เซ‡. เชตเชณเซ€ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เช•เชพเชฐเซเชฌเชจ เชกเชพเชฏเซ‰เช•เซเชธเชพเช‡เชก เชชเชฃ เชธเชตเชฟเชถเซ‡เชท เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เชนเชคเซ‹.

เชธเชฐเซเชตเชคเซเชฐเชญเซ‚เชฎเชฟ เชฎเชนเชพเช–เช‚เชกเชจเชพ เชŸเซเช•เชกเชพเช“ เชœเซ‡เชฎ เชœเซ‡เชฎ เชเช•เชฎเซ‡เช•เชฅเซ€ เชฆเซ‚เชฐ เชœเชคเชพ เช—เชฏเชพ, เชคเซ‡เชฎ เชคเซ‡เชฎ เชธเชฎเซเชฆเซเชฐเชจเชพ เชชเซเชฐเชตเชพเชนเซ‹เชฎเชพเช‚ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐเซ‹ เชธเชฐเซเชœเชพเชคเชพ เช—เชฏเชพ เช…เชจเซ‡ เชฒเชพเช‚เชฌเชพ เชธเชฎเชฏ เชธเซเชงเซ€ เชเช•เชงเชพเชฐเซเช‚ เช‰เชทเซเชฃ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจ เช…เชจเซเชญเชตเซ€ เชฐเชนเซ‡เชฒเซ€ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เชชเชฐ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชจเซเช‚ เชธเซเชตเชฐเซ‚เชช เชฌเชฆเชฒเชพเชตเชพ เชฎเชพเช‚เชกเซเชฏเซเช‚; เช…เชฒเชฌเชคเซเชค เช†เชจเซ‡ เช•เชฐเซ‹เชกเซ‹ เชตเชฐเซเชท เชœเซ‡เชŸเชฒเซ‹ เชธเชฎเชฏ เช—เชฏเซ‹. เชธเช‚เชฏเซ‹เช—เชตเชถเชพเชคเซ เช† เช…เชฐเชธเชพเชฎเชพเช‚, เชธเชพเชกเชพ เช› เช•เชฐเซ‹เชก เชตเชฐเซเชท เชชเซ‚เชฐเซเชตเซ‡ เชเช• เชฎเชนเชพเช•เชพเชฏ เช‰เชฒเซเช•เชพเชชเชฟเช‚เชก, เชฎเซ‡เช•เซเชธเชฟเช•เซ‹เชจเชพ เช…เช–เชพเชค เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชฎเชพเช‚ เชคเซเชฐเชพเชŸเช•เซเชฏเซ‹. เช† เชตเชฟเชถเชพเชณเช•เชพเชฏ เช‰เชฒเซเช•เชพเชชเชฟเช‚เชกเชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชธเชฎเช—เซเชฐ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซเช‚ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃ เชตเชฐเซเชทเซ‹ เชธเซเชงเซ€ เชงเซ‚เชฒเซ€เชฏ เชฐเชœเช•เชฃเซ‹เชฅเซ€ เช›เชตเชพเชˆ เช—เชฏเซเช‚. เช† เช—เชพเชข เช†เชตเชฐเชฃเชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชธเซ‚เชฐเซเชฏเชชเซเชฐเช•เชพเชถ เชฐเซ‚เช‚เชงเชพเชคเชพเช‚ เชตเชจเชธเซเชชเชคเชฟเชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ เช˜เชฃเซเช‚ เช˜เชŸเซ€ เช—เชฏเซเช‚ เชนเซ‹เชตเชพเชจเซ‹ เชธเช‚เชญเชต เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เช เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชคเซ‡ เชธเชฎเชฏเซ‡ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เชชเชฐ เชตเชฟเชšเชฐเชคเชพเช‚ เชกเชพเช‡เชจเซ‹เชธเซ‰เชฐ เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเชพเช‚ เชตเชฟเชถเชพเชณเช•เชพเชฏ เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เช“เชจเซ‹ เชธเชพเชฎเซ‚เชนเชฟเช• เชตเชฟเชจเชพเชถ เชฅเชฏเซ‡เชฒเซ‹ เชœเชฃเชพเชฏ เช›เซ‡. เชธเช‚เชชเซ‚เชฐเซเชฃ เช˜เชŸเชจเชพเช•เซเชฐเชฎ เชคเซ‹ เชธเซเชชเชทเซเชŸ เชจเชฅเซ€; เชชเชฐเช‚เชคเซ เช† เช‰เชฒเซเช•เชพเชชเชฟเช‚เชกเชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เชชเชฐ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏเซ‡เชฒ เชธเซเชคเชฐ เชคเซ‹ เชตเซˆเชœเซเชžเชพเชจเชฟเช• เช…เชญเซเชฏเชพเชธเชฎเชพเช‚ เช เซ‡เชฐเช เซ‡เชฐ เชถเซ‹เชงเซ€ เชถเช•เชพเชฏเซเช‚ เช›เซ‡, เชœเซ‡ เช•เซ‡. เชŸเซ€. เชธเซ€เชฎเชพ (K. T. boundary) เชจเชพเชฎเซ‡ เช“เชณเช–เชพเชฏ เช›เซ‡. (K. T. boundary เชเชŸเชฒเซ‡ Cretaceous-Tertiary boundary.) เช† เช˜เชŸเชจเชพ เชฌเชพเชฆ เชธเซˆเช•เชพเช“เชจเชพ เชฒเชพเช‚เชฌเชพ เชเชตเชพ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพเชฎเชพเช‚ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเซ‡ เชธเชพเชฐเซ‹ เชเชตเซ‹ เชชเชฒเชŸเซ‹ เชฒเซ€เชงเซ‹ เชนเซ‹เชˆ เชถเช•เซ‡. (เชœเซ‹เช•เซ‡ เชญเซ‚เชญเซŒเชคเชฟเช• เช‡เชคเชฟเชนเชพเชธเชฎเชพเช‚ เชคเซ‹ เช† เช•เซเชทเชฃเชฎเชพเชคเซเชฐ เช—เชฃเชพเชฏ !) เช† เช˜เชŸเชจเชพ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชฎเซ‹เชŸเชพ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เชธเชœเซ€เชต เชธเซƒเชทเซเชŸเชฟเชจเซ‹ เชชเชฃ เชตเชฟเชจเชพเชถ เชฅเชฏเซ‹ เชนเซ‹เชตเชพเชจเชพ เชธเชฌเชณ เชชเซเชฐเชพเชตเชพเช“ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เชชเชฐเชจเซ€ เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เชธเซƒเชทเซเชŸเชฟเชจเชพ เชธเซเชตเชฐเซ‚เชชเซ‡ เช†เชฎ เชเช• เชฎเซ‹เชŸเซ‹ เชชเชฒเชŸเซ‹ เชฒเซ€เชงเซ‹. เช† เชชเช›เซ€เชจเซ‹ เชฎเชนเชพเชฏเซเช— เชคเซ‡ เชจเซ‚เชคเชจเชœเซ€เชตเซ€, เชœเซ‡ 6.5 เช•เชฐเซ‹เชก เชตเชฐเซเชท เชชเชนเซ‡เชฒเชพเช‚ เชถเชฐเซ‚ เชฅเชฏเซ‹. เช‰เชฒเซเช•เชพเชชเชฟเช‚เชก-เชชเซเชฐเชชเชพเชคเชจเซ€ เช˜เชŸเชจเชพ เชฌเชพเชฆ เชŸเซ‚เช‚เช• เชธเชฎเชฏ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเซ‡ เชฎเซ‹เชŸเซ‹ เชฌเชฆเชฒเชพเชต เช…เชจเซเชญเชตเซเชฏเซ‹ เชนเซ‹เชตเชพ เช›เชคเชพเช‚, เชจเซ‚เชคเชจเชœเซ€เชตเซ€ เชฎเชนเชพเชฏเซเช—เชจเซ€ เชถเชฐเซ‚เช†เชคเชจเซ‹ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเซ‹ เชœเซ‡ เชคเซƒเชคเซ€เชฏเชœเซ€เชต (Tertiary) เชฏเซเช— เชคเชฐเซ€เช•เซ‡ เช“เชณเช–เชพเชฏ เช›เซ‡, เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เชฒเชพเช‚เชฌเชพ เช—เชพเชณเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชจเซเช‚ เชฎเซ‹เชŸเซเช‚ เชชเชฐเชฟเชตเชฐเซเชคเชจ เช†เชตเซ‡เชฒ เชœเชฃเชพเชคเซเช‚ เชจเชฅเซ€. เชเช•เช‚เชฆเชฐเซ‡ เช‰เชทเซเชฎ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเชพ เชจเชพเชจเซ€ เชฎเชพเชคเซเชฐเชพเชจเชพ เชชเชฒเชŸเชพเช“ เชœ เชธเชฐเซเชœเชพเชคเชพ เชœเชฃเชพเชฏ เช›เซ‡. 6 เช•เชฐเซ‹เชก เชตเชฐเซเชท เชชเชนเซ‡เชฒเชพเช‚เชจเชพ เชธเชฎเชฏเซ‡ เชเช• เชธเชพเชฐเซ‹ เชเชตเซ‹ เช‰เชทเซเชฎ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเซ‹ เชชเชฃ เช—เชฏเซ‹, เชœเซ‡เชจเซ€ เชชเชพเช›เชณเชจเซเช‚ เช•เชพเชฐเชฃ เชญเซ‚เชคเช•เชพเชณเชจเซ€ เชธเชฎเซเชฆเซเชฐเซ€ เชœเซ€เชตเชธเซƒเชทเซเชŸเชฟ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏเซ‡เชฒ เชฎเชฟเชฅเซ‡เชจ เชตเชพเชฏเซเชจเซเช‚ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เชฅเชฏเซ‡เชฒ เช‰เชคเซเชธเชฐเซเชœเชจ เชนเซ‹เชตเชพเชจเซเช‚ เชฎเชจเชพเชฏ เช›เซ‡. เชฎเชฟเชฅเซ‡เชจ เชตเชพเชฏเซ เชชเชฃ เชชเซเชฐเชฌเชณ เช—เซเชฐเซ€เชจ เชนเชพเช‰เชธ เชตเชพเชฏเซ เช›เซ‡. เชคเซเชฏเชพเชฐ เชฌเชพเชฆ เชชเชฃ เชเช• เชตเชงเซ เช‰เชทเซเชฎ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเซ‹ 5 เช•เชฐเซ‹เชก เชตเชฐเซเชท เชชเซ‚เชฐเซเชตเซ‡ เช†เชตเซ€ เช—เชฏเซ‹ เชœเซ‡ เช—เซเชฐเซ€เชจ เชนเชพเช‰เชธ เชตเชพเชฏเซเชจเชพ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เชฅเชฏเซ‡เชฒ เชตเชงเชพเชฐเชพ เชคเซ‡เชฎเชœ เชญเซ‚เช–เช‚เชกเซ‹เชจเซ€ เชฌเชฆเชฒเชพเชคเซ€ เชชเชฐเชฟเชธเซเชฅเชฟเชคเชฟเชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชนเซ‹เชตเชพเชจเซเช‚ เชฎเชจเชพเชฏ เช›เซ‡. เช† เชธเชฎเชฏเซ‡ เชนเชตเซ‡ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซ‹ เชจเช•เชถเซ‹ เชเชกเชชเชฅเซ€ เชฌเชฆเชฒเชพเชคเซ‹ เชœเชคเซ‹ เชนเชคเซ‹.

เชธเชพเชกเชพ เชคเซเชฐเชฃ เช•เชฐเซ‹เชก เชตเชฐเซเชท เชชเซ‚เชฐเซเชตเซ‡ เชญเซ‚เช–เช‚เชก เชธเชฐเช•เชตเชพเชจเซ€ เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพ(plate tectonics)เชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เช•เซ‡เชŸเชฒเซ€เช• เชฎเชนเชคเซเชตเชจเซ€ เช˜เชŸเชจเชพเช“ เชธเชฐเซเชœเชพเชˆ, เชœเซ‡เชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชคเซเชฏเชพเชฐ เชฌเชพเชฆ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซเช‚ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจ เช˜เชŸเชตเชพเชจเซ€ เชถเชฐเซ‚เช†เชค เชฅเชˆ. เช† เชธเชฎเชฏ เชธเซเชงเซ€ เชคเซ‹ เชฆเช•เซเชทเชฟเชฃ เช…เชฎเซ‡เชฐเชฟเช•เชพ เชญเซ‚เช–เช‚เชกเชจเซ‹ เชฆเช•เซเชทเชฟเชฃ เช›เซ‡เชกเซ‹, เชเชจเซเชŸเชพเชฐเซเช•เชฟเชŸเช•เชพ เช–เช‚เชก เชธเชพเชฅเซ‡ เชœเซ‹เชกเชพเชฏเซ‡เชฒ เชนเชคเซ‹. เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เชชเชฐ เชธเชฐเซเชœเชพเชคเชพ เชตเซเชฏเชพเชชเช• เชชเชตเชจเซ‹เชจเชพ เชคเช‚เชคเซเชฐเชฎเชพเช‚ เชเช•, 60ยฐ เช…เช•เซเชทเชพเช‚เชถเชจเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชฎเชพเช‚ เชงเซเชฐเซเชตเชฌเชฟเช‚เชฆเซ เชซเชฐเชคเชพ เชšเช•เชฐเชพเชตเซ‹ เชฒเซ‡เชคเชพ เชชเซเชฐเชฌเชณ เชชเชตเชจเซ‹เชจเซเช‚ เชคเช‚เชคเซเชฐ เช›เซ‡ เชœเซ‡ Roaring Sixties เชคเชฐเซ€เช•เซ‡ เช“เชณเช–เชพเชฏ เช›เซ‡. เชœเซ‹ เช† เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชฎเชพเช‚ เชœเชฎเซ€เชจ เชจ เชนเซ‹เชฏ เชคเซ‹ เชธเชฎเซเชฆเซเชฐเชฎเชพเช‚ เชชเชฃ เช† เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเซ‹ เชชเซเชฐเชตเชพเชน เชธเชฐเซเชœเชพเชฏ. เชธเชพเชกเชพเชคเซเชฐเชฃ เช•เชฐเซ‹เชก เชตเชฐเซเชท เชชเซ‚เชฐเซเชตเซ‡เชจเชพ เชธเชฎเชฏเซ‡ เช‰เชคเซเชคเชฐ เชฆเชฟเชถเชพเชฎเชพเช‚ เช–เชธเชคเซ‹ เชฆเช•เซเชทเชฟเชฃ เช…เชฎเซ‡เชฐเชฟเช•เซ€ เชญเซ‚เช–เช‚เชก, เชœเซ‡ เชคเซ‡ เชธเชฎเชฏ เชธเซเชงเซ€ เชเชจเซเชŸเชพเช•เชฐเซเชŸเชฟเช•เชพ เชธเชพเชฅเซ‡ เชœเซ‹เชกเชพเชฏเซ‡เชฒ เชนเชคเซ‹ เชคเซ‡ เช…เชฒเช— เชชเชกเซ€ เช—เชฏเซ‹. [เช† เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏเซ‡เชฒ เชฆเช•เซเชทเชฟเชฃ เช…เชฎเซ‡เชฐเชฟเช•เชพ เช…เชจเซ‡ เชเชจเซเชŸเชพเช•เชฐเซเชŸเชฟเช•เชพ เชตเชšเซเชšเซ‡เชจเซ‹ เช† เชธเชฎเซเชฆเซเชฐเซ€ เชฎเชพเชฐเซเช— เชกเซเชฐเซ‡เช•-เชฎเชพเชฐเซเช— (drake passage) เช•เชนเซ‡เชตเชพเชฏ เช›เซ‡.] เชตเชฐเซเชคเซเชณเชพเช•เชพเชฐเซ‡ เชเชจเซเชŸเชพเช•เชฐเซเชŸเชฟเช•เชพ เชซเชฐเชคเซ‹ เช† เชชเซเชฐเชตเชพเชน, เชตเชฟเชทเซเชตเชตเซƒเชคเซเชค เชคเชฐเชซเชฅเซ€ เช†เชตเชคเชพ เช—เชฐเชฎ เชชเชพเชฃเซ€เชจเซ‡ เชฐเซ‹เช•เซ€ เชฐเชพเช–เซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ‡ เชเชจเซเชŸเชพเช•เชฐเซเชŸเชฟเช•เชพ เชญเซ‚เช–เช‚เชก เชธเซเชงเซ€ เชชเชนเซ‹เช‚เชšเชตเชพ เชฆเซ‡เชคเซ‹ เชจเชฅเซ€. เชœเซเชฏเชพเช‚ เชธเซเชงเซ€ เช† เชชเซเชฐเชตเชพเชน เชจเชนเซ‹เชคเซ‹ เชคเซเชฏเชพเช‚ เชธเซเชงเซ€ เชคเซ‹ เชตเชฟเชทเซเชตเชตเซƒเชคเซเชค เชคเชฐเชซเชฅเซ€ เช†เชตเชคเซเช‚ เช—เชฐเชฎ เชชเชพเชฃเซ€ เชเชจเซเชŸเชพเชฐเซเช•เซเชŸเชฟเช•เชพ เช•เชพเช‚เช เซ‡ เชฌเชฐเชซเชจเชพ เชธเซเชคเชฐ เชœเชพเชฎเชตเชพ เชฆเซ‡เชคเซเช‚ เชจเชนเซ‹เชคเซเช‚; เชชเชฐเช‚เชคเซ เชนเชตเซ‡ เช† เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชจเซเช‚ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจ เชจเซ€เชšเซเช‚ เชœเชคเชพเช‚ เช•เซเชฐเชฎเชถ: เชคเซเชฏเชพเช‚ เชฌเชฐเชซ เชœเชพเชฎเชคเซ‹ เช—เชฏเซ‹. เชธเชคเชค เชœเชพเชฎเชคเชพ เช† เชธเซเชคเชฐเชจเซ€ เชฆเช•เซเชทเชฟเชฃ เชงเซเชฐเซเชต เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชฎเชพเช‚ เชœเชพเชกเชพเชˆ เชนเชตเซ‡ 3 เช•เชฟเชฎเซ€. เชœเซ‡เชŸเชฒเซ€ เชฅเชˆ เช›เซ‡. เช…เชคเซเชฐเซ‡ เชเช• เชตเชฟเชถเชฟเชทเซเชŸ เชชเชฐเชฟเชฌเชณ เชจเซ‹เช‚เชงเชตเชพ เชฏเซ‹เช—เซเชฏ เช›เซ‡. เชฆเช•เซเชทเชฟเชฃ เชงเซเชฐเซเชต เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชฎเชพเช‚ เชถเชฟเชฏเชพเชณเชพ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชคเซเชฏเชพเช‚ เชœเซ‡ เชฌเชฐเชซ เชชเชกเซ‡ เชคเซ‡ เชคเซเชฏเชพเช‚เชจเชพ เช‰เชจเชพเชณเชพเชจเชพ เชธเชฎเชฏเซ‡ เชฌเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชชเซ€เช—เชณเซ€ เชถเช•เซ‡ : เชเช• เชคเซ‹ เชธเซ‚เชฐเซเชฏเชจเชพเช‚ เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเซ‹เชจเซ€ เช—เชฐเชฎเซ€เชฅเซ€ เช…เชฅเชตเชพ เชคเซ‡เชจเซ€ เชซเชฐเชคเชพ เช—เชฐเชฎ เชชเชพเชฃเซ€เชจเชพ เชชเซเชฐเชตเชพเชนเชฅเซ€ เชธเชชเชพเชŸเซ€ เชชเชฐ เชฌเชฐเชซ เชœเชพเชฎเซเชฏเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เชคเซ‹ เชคเซ‡ เชธเชชเชพเชŸเซ€ เช˜เชฃเซ€ เชชเชฐเชพเชตเชฐเซเชคเช• เชฌเชจเชตเชพเชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชธเซ‚เชฐเซเชฏเชจเชพเช‚ เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเซ‹เชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฌเชณ เชชเชฐเชพเชตเชฐเซเชคเชจ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชœเซ‹ เช•เชพเช‚เช เชพเชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เชชเชฐเชจเซ‹ เชฌเชฐเชซ เช—เชฐเชฎ เชชเชพเชฃเซ€เชจเชพ เชชเซเชฐเชญเชพเชตเชฅเซ€ เชชเซ€เช—เชณเซ€ เชถเช•เซ‡ เชจเชนเชฟ เชคเซ‹ เชชเช›เซ€ เชธเซ‚เชฐเซเชฏเชจเชพเช‚ เช•เชฟเชฐเชฃเซ‹ เชคเซ‡ เช•เชฐเชตเชพ เช…เชธเชฎเชฐเซเชฅ เชฌเชจเซ‡. เช† เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเซ€ เช˜เชŸเชจเชพ เชธเชฐเซเชœเชพเชˆ เชนเซ‹เชตเชพเชจเซเช‚ เชฎเชจเชพเชฏ เช›เซ‡.

เชญเซ‚เช–เช‚เชกเซ‹ เชคเซ‚เชŸเชตเชพ เช…เชจเซ‡ เชเช•เชฎเซ‡เช• เชธเช‚เชฆเชฐเซเชญเซ‡ เชธเชฐเช•เชตเชพเชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เช†เชœเชฅเซ€ เช†เชถเชฐเซ‡ 5 เช•เชฐเซ‹เชก เชตเชฐเซเชท เชชเซ‚เชฐเซเชตเซ‡ เช†เชซเซเชฐเชฟเช•เชพเช–เช‚เชกเชฅเซ€ เช…เชฒเช— เชชเชกเซ‡เชฒ เชญเชพเชฐเชคเซ€เชฏ เชญเซ‚เช–เช‚เชกเชจเซ‹ เชŸเซเช•เชกเซ‹ เชœเซ‡ เช‰เชคเซเชคเชฐ เชคเชฐเชซ เชงเชธเซ€ เชฐเชนเซเชฏเซ‹ เชนเชคเซ‹, เชคเซ‡ เชเชถเชฟเชฏเชพเชˆ เช–เช‚เชก เชธเชพเชฅเซ‡ เชŸเช•เชฐเชพเชฏเซ‹. เช†เชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชนเชฟเชฎเชพเชฒเชฏ เชชเชฐเซเชตเชค เชŠเชชเชธเซ€ เช†เชตเซเชฏเซ‹. เชธเชพเชฅเซ‡ เชธเชพเชฅเซ‡ เชญเชพเชฐเชคเซ€เชฏ เชญเซ‚เช–เช‚เชกเชจเซเช‚ เชธเซเชคเชฐ เชคเชฟเชฌเซ‡เชŸเชจเชพ เชญเซ‚เชธเซเชคเชฐ เชจเซ€เชšเซ‡ เช˜เซ‚เชธเชคเชพเช‚ เชคเชฟเชฌเซ‡เชŸเชจเซ‹ เชชเซเชฐเชฆเซ‡เชถ เชŠเชชเชธเซ€ เช†เชตเซเชฏเซ‹. เชนเชฟเชฎเชพเชฒเชฏเชจเซ€ เชชเชฐเซเชตเชคเชฎเชพเชณเชพเชจเชพ เชชเซเชฐเชญเชพเชตเชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชคเซเชฏเชพเช‚ เชธเซเชงเซ€ เชšเซ‹เชฎเชพเชธเซ เชชเชตเชจเซ‹ เชคเซ‡เชฎเชœ เชตเชฟเชทเซเชตเชตเซƒเชคเซเชค เชคเชฐเชซเชฅเซ€ เช†เชตเชคเชพ เชญเซ‡เชœเชตเชพเชณเชพ เช‰เชทเซเชฃ เชชเชตเชจเซ‹ เช† เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชฎเชพเช‚ เชชเชนเซ‹เช‚เชšเชคเชพ เชฌเช‚เชง เชฅเชฏเชพ เช…เชจเซ‡ เช† เชชเซเชฐเชฆเซ‡เชถ เช เช‚เชกเซ‹ เชคเซ‡เชฎเชœ เชถเซเชทเซเช• เชฌเชจเซ€ เช—เชฏเซ‹.

เชธเชพเชกเชพ เชคเซเชฐเชฃ เช•เชฐเซ‹เชก เชตเชฐเซเชท เชชเซ‚เชฐเซเชตเซ‡ เชฆเช•เซเชทเชฟเชฃ เช…เชฎเซ‡เชฐเชฟเช•เชพเชฅเซ€ เชเชจเซเชŸเชพเชฐเซเช•เซเชŸเชฟเช•เชพ เช…เชฒเช— เชชเชกเซเชฏเซ‹ เชคเซ‡ เชธเชฎเชฏเชฅเซ€ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซเช‚ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจ เชตเซเชฏเชพเชชเช• เชฐเซ€เชคเซ‡ เช เช‚เชกเซเช‚ เชฅเชตเชพเชจเซ‹ เช†เชฐเช‚เชญ เชฅเชฏเซ‹. เชนเชตเซ‡ เช‰เชคเซเชคเชฐ เช—เซ‹เชณเชพเชฐเซเชงเชฎเชพเช‚ เชชเชฃ เชญเซ‚เช–เช‚เชกเซ‹เชจเชพเช‚ เชธเซเชฅเชพเชจ เชเชกเชชเชฅเซ€ เชฌเชฆเชฒเชพเชคเชพเช‚ เชœเชคเชพเช‚ เชนเชคเชพเช‚. เช‰เชคเซเชคเชฐ เช†เชŸเชฒเชพเช‚เชŸเชฟเช• เชฎเชนเชพเชธเชพเช—เชฐเชจเชพ เชฎเชงเซเชฏ เชญเชพเช—เชฎเชพเช‚ เชธเชฎเซเชฆเซเชฐเชคเชณ เชชเชฐ เชเช• เช‰เชคเซเชคเชฐ-เชฆเช•เซเชทเชฟเชฃ เชซเซ‡เชฒเชพเชฏเซ‡เชฒ เชฐเซ‡เช–เชพ เชœเซ‡เชตเซเช‚ เช‰เชšเซเชš เชธเซเชคเชฐ (ridge) เช›เซ‡. เช† เชธเซเชคเชฐ, เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพ เชชเซ‡เชŸเชพเชณเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชธเชคเชค เช‰เชคเซเชธเชฐเซเชœเชฟเชค เชฅเชคเชพ เช—เชฐเชฎ เช–เชกเช•เซ‹เชจเชพ เชชเซเชฐเชตเชพเชนเซ€เชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏเซ‡เชฒ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เช†เชฎ เช† เชจเชตเชธเชฐเซเชœเชฟเชค เชชเชฆเชพเชฐเซเชฅ เชธเชฎเซเชฆเซเชฐเชคเชณเชจเซ€ เชธเชชเชพเชŸเซ€เชจเซ‹ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เชตเชงเชพเชฐเชคเซ‹ เชœเชพเชฏ เช›เซ‡. เชธเชฎเซเชฆเซเชฐเชคเชณ เชตเชฟเชธเซเชคเชฐเชฃ(sea floor spreading)เชจเซ‡ เชจเชพเชฎเซ‡ เช“เชณเช–เชพเชคเซ€ เช† เช˜เชŸเชจเชพ เชญเซ‚-เชคเช•เชคเซ€-เชธเช‚เชšเชฒเชจเชฎเชพเช‚ เชฎเชนเชคเซเชคเซเชตเชจเซ€ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เช†เชŸเชฒเชพเช‚เชŸเชฟเช• เชฎเชนเชพเชธเชพเช—เชฐ เชตเชฟเชธเซเชคเชฐเชคเซ‹ เช—เชฏเซ‹ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชฏเซเชฐเซ‹เชช เช…เชจเซ‡ เช‰เชคเซเชคเชฐ เช…เชฎเซ‡เชฐเชฟเช•เชพ เช–เช‚เชก เชเช•เชฌเซ€เชœเชพเชฅเซ€ เชฆเซ‚เชฐ เชœเชคเชพ เช—เชฏเชพ เช›เซ‡. เช† เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เช‰เชคเซเชคเชฐ เชงเซเชฐเซเชต เชซเชฐเชคเซ‹ เชœเชฎเซ€เชจเชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เชœเซ‡ เชธเชณเช‚เช— เชนเชคเซ‹, เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เชฎเซ‹เชŸเซ€ เชซเชพเชŸเซ‹ เชชเชกเชคเชพเช‚, เช†เชฐเซเช•เซเชŸเชฟเช• เชธเชฎเซเชฆเซเชฐเชจเซเช‚ เชœเชฎเซ€เชจเชฅเซ€ เช˜เซ‡เชฐเชพเชฏเซ‡เชฒ เชชเชพเชฃเซ€ Bearing straitเชจเชพ เช…เชฒเชพเชธเซเช•เชพ เช…เชจเซ‡ เชฐเชถเชฟเชฏเชพ เชตเชšเซเชšเซ‡เชจเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เชคเซ‡เชฎเชœ เชจเซ‰เชฐเซเชตเซ‡เชจเชพ เช•เชพเช‚เช เชพ เชจเชœเซ€เช• เชธเซเชตเชพเชฒเซเชฌเชพเชฐเซเชก (Svalbard) เชŸเชพเชชเซเชจเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชฎเชพเช‚ เช†เชŸเชฒเชพเช‚เชŸเชฟเช• เชฎเชนเชพเชธเชพเช—เชฐเชจเชพ เชชเชพเชฃเซ€ เชธเชพเชฅเซ‡ เชญเชณเชตเชพ เชฎเชพเช‚เชกเซเชฏเซเช‚. เช† เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชจเชพ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจ เชชเชฐ เช†เชจเซ€ เชฎเซ‹เชŸเซ€ เช…เชธเชฐ เชฅเชˆ. เช†เชŸเชฒเชพเช‚เชŸเชฟเช• เชฎเชนเชพเชธเชพเช—เชฐเชฎเชพเช‚ เชตเชนเซ‡เชคเชพ, เชตเชฟเชทเซเชตเชตเซƒเชคเซเชค เชคเชฐเชซเชฅเซ€ เช†เชตเซ‡เชฒ เช‰เชทเซเชฎ เชชเชพเชฃเซ€เชจเชพ เชชเซเชฐเชตเชพเชน เชธเชพเชฅเซ‡ เชธเช‚เช•เชณเชพเชฏเซ‡เชฒ เชญเซ‡เชœเชฏเซเช•เซเชค เชนเชตเชพ, เช†เช•เชฐเซเชŸเชฟเช•เชจเชพ เช เช‚เชกเชพ เชชเชพเชฃเซ€เชจเชพ เชธเช‚เชชเชฐเซเช•เชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเชพเช‚ เช† เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเซ‹เชฎเชพเช‚ เชนเชฟเชฎเชตเชฐเซเชทเชพเชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ เชตเชงเซเชฏเซเช‚. เช†เชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เช‰เชคเซเชคเชฐ เชงเซเชฐเซเชต เชจเชœเซ€เช•เชจเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชจเชพ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชฎเชพเช‚ เช…เชธเซเชฅเชฟเชฐเชคเชพ เชธเชฐเซเชœเชพเชˆ. เชจเซ‚เชคเชจเชœเซ€เชตเซ€ เชฎเชนเชพเชฏเซเช—เชจเซ‹ เชชเซเชฐเชฅเชฎ เช—เชพเชณเซ‹, เชœเซ‡ เชคเซƒเชคเซ€เชฏ เชฏเซเช— เชคเชฐเซ€เช•เซ‡ เช“เชณเช–เชพเชฏ เช›เซ‡. เชคเซ‡ เชชเช›เซ€เชจเซ‹ เช—เชพเชณเซ‹ เชœเซ‡ 20 เชฒเชพเช– เชตเชฐเซเชท เชชเซ‚เชฐเซเชตเซ‡ เชถเชฐเซ‚ เชฅเชฏเซ‹ เชคเซ‡ เชšเชคเซเชฐเซเชฅ เชœเซ€เชต เชฏเซเช— (Quaternary period) เชคเชฐเซ€เช•เซ‡ เช“เชณเช–เชพเชฏ เช›เซ‡. เช† เชšเชคเซเชฐเซเชฅเช• เชฏเซเช—เชฎเชพเช‚ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เชชเชฐ เชœเซ‡ เชฐเซ€เชคเซ‡ เช†เชตเชฐเซเชคเช•เชพเชฒเซ€เชจ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเซ‡ เชนเชฟเชฎเชฏเซเช—เซ‹ (ice ages) เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชฎเชจเซ€ เชตเชšเซเชšเซ‡เชจเชพ เช‰เชทเซเชฎเช—เชพเชณเชพเช“ (interglacial periods) เช†เชตเชคเชพ เชฐเชนเซเชฏเชพ เช›เซ‡ เชคเซ‡เชจเซเช‚ เช•เชพเชฐเชฃ เชธเชฎเชœเชตเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡ เช† เช…เชธเซเชฅเชฟเชฐเชคเชพเชจเซ‡ เชธเชฎเชœเชตเซ€ เชœเชฐเซ‚เชฐเซ€ เช›เซ‡.

เชเชจเซเชŸเชพเชฐเซเช•เซเชŸเชฟเช•เชพ เช–เช‚เชก เชชเชฐเชจเซ€ เช†เชฌเซ‹เชนเชตเชพเชฎเชพเช‚ เชธเชพเชกเชพเชคเซเชฐเชฃ เช•เชฐเซ‹เชก เชตเชฐเซเชท เชชเซ‚เชฐเซเชตเซ‡ เชถเชฐเซ‚ เชฅเชฏเซ‡เชฒ เชชเชฐเชฟเชตเชฐเซเชคเชจเชจเชพ เชธเช‚เชฆเชฐเซเชญเชฎเชพเช‚ เชœเชฎเซ€เชจเชจเชพ เชœเซ‡ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เชชเชฐ เชฌเชฐเชซเชจเซเช‚ เชธเซเชคเชฐ เชฌเชพเชเซ‡ เชคเซ‡ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เชธเซŒเชฐ เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเซ‹เชจเซเช‚ เชถเซ‹เชทเชฃ เชจ เช•เชฐเซ€ เชถเช•เชคเชพ เชนเซ‹เชฏ เช…เชจเซ‡ เช—เชฐเชฎ เชจ เชฅเชคเชพ เชนเซ‹เชฏ เชคเซ‡ เชœเซ‹เชตเชพ เชฎเชณเซเชฏเซเช‚. เช†เชฎ เชถเชฟเชฏเชพเชณเชพ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชนเชฟเชฎเชตเชฐเซเชทเชพเชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชฌเชพเชเซ‡เชฒ เชธเซเชคเชฐ เช‰เชจเชพเชณเชพ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เช…เชจเซเชฏ เช•เชพเชฐเชฃเชธเชฐ เชจเชนเชฟ เชชเซ€เช—เชณเซ‡ (เชคเซ‡เชจเชพ เชชเชฐ เชซเซ‚เช‚เช•เชพเชคเชพ เชชเชตเชจเซ‹ เช•เซ‡ เชจเชœเซ€เช•เชจเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชจเชพ เช—เชฐเชฎ เชชเชพเชฃเซ€เชจเชพ เชชเซเชฐเชตเชพเชน เชœเซ‡เชตเชพ) เชคเซ‹ เช•เซเชฐเชฎเชฟเช• เชถเชฟเชฏเชพเชณเชพเช“เชฎเชพเช‚ เช† เชธเซเชคเชฐ เชตเชงเชคเซเช‚ เชœ เชœเชพเชฏ. เช† เชเช• เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเซ€ เช…เชธเซเชฅเชฟเชฐเชคเชพ เชฅเชˆ. เช†เชฎ เชจเชฌเชณเชพ เช‰เชจเชพเชณเชพ เช…เชจเซ‡ เชคเซ€เชตเซเชฐ เชถเชฟเชฏเชพเชณเชพ เชชเชฃ เช†เชตเซ€ เช…เชธเซเชฅเชฟเชฐเชคเชพ เชธเชฐเซเชœเซ€ เชถเช•เซ‡ เช›เซ‡. เช‹เชคเซเชšเช•เซเชฐเชฎเชพเช‚ เช† เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเซ€ เช˜เชŸเชจเชพ เช–เช—เซ‹เชณเซ€เชฏ เช•เชพเชฐเชฃเซ‹เชธเชฐ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏ เช›เซ‡ เชเชตเซเช‚ เชธเซ‚เชšเชจ เชฎเชฟเชฒเชพเชจเซเช•เซ‹เชตเชฟเชš (Milankovitch) เชจเชพเชฎเชจเชพ เชตเซˆเชœเซเชžเชพเชจเชฟเช•เซ‡ 1914เชฎเชพเช‚ เช•เชฐเซเชฏเซเช‚ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชฃเซ‡ เชเชฎ เชชเชฃ เชธเซ‚เชšเชตเซเชฏเซเช‚ เช•เซ‡ เชนเชฟเชฎเชฏเซเช—เซ‹ เช† เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เช†เชตเชคเชพ เชนเซ‹เชตเชพ เชœเซ‹เชˆเช.

เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซ€ เช•เช•เซเชทเชพเชจเชพเช‚ เชชเชฐเชฟเชฎเชพเชฃเซ‹เชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเชพ เช†เชตเชฐเซเชคเช•เชพเชฒเซ€เชจ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐเซ‹ : เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เชนเชพเชฒเชจเชพ เชคเชฌเช•เซเช•เซ‡ เชธเซ‚เชฐเซเชฏ เชซเชฐเชคเซ€ เชธเชนเซ‡เชœ เชฒเช‚เชฌเช—เซ‹เชณเชพเช•เชพเชฐ เช•เช•เซเชทเชพเชฎเชพเช‚ เช˜เซ‚เชฎเซ‡ เช›เซ‡; เช…เชจเซ‡ เช† เชตเชพเชฐเซเชทเชฟเช• เช•เช•เซเชทเชพเชญเซเชฐเชฎเชฃ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ 4เชฅเซ€ เชœเซเชฒเชพเชˆเช เชคเซ‡ เชธเซ‚เชฐเซเชฏเชฅเซ€ เชตเชงเซเชฎเชพเช‚ เชตเชงเซ เชฆเซ‚เชฐ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ 3 เชœเชพเชจเซเชฏเซเช†เชฐเซ€เช เชธเซ‚เชฐเซเชฏเชจเซ€ เชจเชœเซ€เช•เชฎเชพเช‚ เชจเชœเซ€เช•. เช†เชฎ เชตเชฐเซเชท เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชคเซ‡เชจเชพ เชธเซ‚เชฐเซเชฏเชฅเซ€ เช…เช‚เชคเชฐเชฎเชพเช‚ 50 เชฒเชพเช– เช•เชฟเชฒเซ‹เชฎเซ€เชŸเชฐ เชœเซ‡เชŸเชฒเซ‹ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐ เชฅเชคเซ‹ เชฐเชนเซ‡ เช›เซ‡. (เชธเชฐเซ‡เชฐเชพเชถ เช…เช‚เชคเชฐ 14.9 เช•เชฐเซ‹เชก เช•เชฟเชฎเซ€. เช›เซ‡.) เช•เช•เซเชทเชพเชจเซ€ เชฒเช‚เชฌเช—เซ‹เชณเชฟเชคเชพ เชฒเชพเช– เชตเชฐเซเชท เชœเซ‡เชตเชพ เช†เชตเชฐเซเชคเช•เชพเชณ เชธเชพเชฅเซ‡, เชตเชฐเซเชคเซเชณเชพเช•เชพเชฐ เช…เชจเซ‡ เชฎเชนเชคเซเชคเชฎ เชฒเช‚เชฌเช—เซ‹เชณ โ€“ เชเชฎ เชซเซ‡เชฐเชตเชพเชคเซ€ เชฐเชนเซ‡ เช›เซ‡. เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เช•เช•เซเชทเชพ เชตเชงเซเชฎเชพเช‚ เชตเชงเซ เชฒเช‚เชฌเช—เซ‹เชณ เชนเซ‹เชฏ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชธเซ‚เชฐเซเชฏเชฅเซ€ เชฎเชนเชคเซเชคเชฎ เช…เชจเซ‡ เชฒเช˜เซเชคเชฎ เช…เช‚เชคเชฐเซ‹ เชตเชšเซเชšเซ‡เชจเซ‹ เชคเชซเชพเชตเชค 1.8 เช•เชฐเซ‹เชก เช•เชฟเชฎเซ€. เชœเซ‡เชŸเชฒเซ‹ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡.

เช† เช‰เชชเชฐเชพเช‚เชค เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซ€ เชญเซเชฐเชฎเชฃเชงเชฐเซ€, เชœเซ‡ เช•เช•เซเชทเชพเชจเชพ เชธเชฎเชคเชฒเชจเซ€ เชฒเช‚เชฌเชฆเชฟเชถเชพ เชธเชพเชฅเซ‡ เชนเชพเชฒ 23.4ยฐ เชœเซ‡เชŸเชฒเซ€ เชจเชฎเซ‡เชฒเซ€ เช›เซ‡, เชคเซ‡ เชจเชฎเชจ เชชเชฃ 21.8ยฐ เช…เชจเซ‡ 24.4ยฐ เชœเซ‡เชตเชพเช‚ เชฎเซ‚เชฒเซเชฏเซ‹ เชตเชšเซเชšเซ‡ 43,000 เชตเชฐเซเชทเชจเชพ เช†เชตเชฐเซเชคเช•เชพเชณ เชธเชพเชฅเซ‡ เชฌเชฆเชฒเชพเชคเซเช‚ เชฐเชนเซ‡ เช›เซ‡. เชเช• เชฌเซ€เชœเซเช‚ เช…เช—เชคเซเชฏเชจเซเช‚ เชชเชฐเชฟเชฎเชพเชฃ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซ‹ เชตเชฐเซเชท เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชธเซ‚เชฐเซเชฏเชฅเซ€ เชจเชœเซ€เช•เชฎเชพเช‚ เชจเชœเซ€เช• เชธเซเชฅเชฟเชคเชฟ (perihelion) เชชเชฐ เช†เชตเชตเชพเชจเซ‹ เชธเชฎเชฏ เช›เซ‡. เชนเชพเชฒ เชคเซ‡ เชธเชฎเชฏเซ‡ (3 Jan.) เช‰เชคเซเชคเชฐ เช—เซ‹เชณเชพเชฐเซเชงเชฎเชพเช‚ เชถเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡, เชชเชฐเช‚เชคเซ เช† เชธเชฎเชฏ เชชเชฃ 21,700 เชตเชฐเซเชทเชจเชพ เชšเช•เซเชฐเชฎเชพเช‚ เชฌเชฆเชฒเชพเชคเซ‹ เชฐเชนเซ‡ เช›เซ‡. เชฒเช—เชญเช— 11,000 เชตเชฐเซเชท เชฌเชพเชฆ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เช† เชธเซเชฅเชฟเชคเชฟเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เช‰เชคเซเชคเชฐ เช—เซ‹เชณเชพเชฐเซเชงเชฎเชพเช‚ เช‰เชจเชพเชณเซ‹ เชนเชถเซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡ เชธเชฎเชฏเซ‡ เช†เชฎ เช‰เชคเซเชคเชฐ เช—เซ‹เชณเชพเชฐเซเชงเชจเซ‹ เช‰เชจเชพเชณเซ‹ เชตเชงเซ เช‰เชทเซเชฎ เชฌเชจเชถเซ‡. เช† เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเซ‡ เชฒเชพเช‚เชฌเชพ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเซ‡ เช–เช—เซ‹เชณเซ€เชฏ เชชเชฐเชฟเชฎเชพเชฃเซ‹เชฎเชพเช‚ เชธเชฐเซเชœเชพเชคเชพ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐเซ‹, เชนเชตเชพเชฎเชพเชจ เชชเชฐ เชชเซเชฐเชญเชพเชต เชชเชพเชกเซ€ เชถเช•เซ‡ เช›เซ‡. เช† เชชเซเชฐเชญเชพเชต เชธเซ€เชงเซ‡เชธเซ€เชงเซ‹ เชชเชกเชคเซ‹ เชจเชฅเซ€; เชชเชฐเช‚เชคเซ เชญเซ‚เชชเซƒเชทเซเช เชจเซ€ เชชเชฐเชฟเชธเซเชฅเชฟเชคเชฟ เช…เชจเซ‡ เชญเซ‚เช–เช‚เชก เช…เชจเซ‡ เชฎเชนเชพเชธเชพเช—เชฐเซ‹ เชตเชšเซเชšเซ‡ เชคเชคเซเช•เชพเชฒเซ€เชจ เชตเชฟเชคเชฐเชฃ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชธเชฐเซเชœเชพเชคเซ€ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชจเซ€ เช…เชธเซเชฅเชฟเชฐเชคเชพ เชชเชฐ เช…เชธเชฐ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชจเชพ เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชฎเชพเช‚ เชฎเซ‹เชŸเซ‹ เชชเชฒเชŸเซ‹ เชฒเชพเชตเซ€ เชถเช•เซ‡ เช›เซ‡.

เชฒเช—เชญเช— 20 เชฒเชพเช– เชตเชฐเซเชท เชชเซ‚เชฐเซเชตเซ‡ เชถเชฐเซ‚ เชฅเชฏเซ‡เชฒ เชšเชคเซเชฐเซเชฅ เชฏเซเช—เชฎเชพเช‚ เช•เช‚เชˆเช• เช†เชตเชฐเซเชคเช•เชพเชฒเซ€เชจ เชฐเซ€เชคเซ‡ เช†เชตเซ‡เชฒ เช•เซเชฐเชฎเชฟเช• เชนเชฟเชฎเชฏเซเช—เซ‹ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชฎเชจเซ€ เชตเชšเซเชšเซ‡เชจเชพ เช‰เชทเซเชฎ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพเช“ (Iceages and Interglacial periods) เช† เช–เช—เซ‹เชณเซ€เชฏ เชชเชฐเชฟเชฎเชพเชฃเซ‹เชฎเชพเช‚ เชฅเชฏเซ‡เชฒ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐ เชธเชพเชฅเซ‡ เช˜เชฃเชพ เชธเชพเชฐเชพ เชฎเซ‡เชณเชฎเชพเช‚ เชœเชฃเชพเชตเซเชฏเชพ เช›เซ‡. (เช† เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพเช“ เชเช•เชฅเซ€ เชตเชงเซ เช†เชตเชฐเซเชคเช•เชพเชณเซ‹เชจเชพ เชธเชฎเชจเซเชตเชฏ เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเชพ เช›เซ‡.) เช† เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เช›เซ‡เชฒเซเชฒเชพเช‚ 8 เชฒเชพเช– เชตเชฐเซเชทเชจเชพ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชจเซ‹ เชตเชฟเชšเชพเชฐ เช•เชฐเชคเชพเช‚ เชนเชฟเชฎเชฏเซเช—เซ‹ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชฎเชจเซ€ เชตเชšเซเชšเซ‡เชจเชพ เช‰เชทเซเชฎเช—เชพเชณเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชเช• เชฒเชพเช– เชตเชฐเซเชท เชœเซ‡เชตเซ‹ เช†เชตเชฐเซเชคเช•เชพเชณ เชœเชฃเชพเชฏ เช›เซ‡; เชชเชฐเช‚เชคเซ เช† เชšเช•เซเชฐเชฎเชพเช‚ เชตเชšเซเชšเซ‡ เชจเชพเชจเซ€ เชฎเชพเชคเซเชฐเชพเชจเซเช‚ ~ 20,000 เชตเชฐเซเชทเชจเซเช‚ เชšเช•เซเชฐ เชชเชฃ เช—เซ‹เช เชตเชพเชฏเซ‡เชฒเซเช‚ เชœเชฃเชพเชฏ เช›เซ‡.

เช†เชงเซเชจเชฟเช•, Holocene เชธเชฎเชฏ : เช›เซ‡เชฒเซเชฒเซ‹ เชนเชฟเชฎเชฏเซเช— เช†เชถเชฐเซ‡ 15,000 เชตเชฐเซเชท เชชเซ‚เชฐเซเชตเซ‡ เชธเชฎเชพเชชเซเชค เชฅเชฏเซ‹ เช…เชจเซ‡ เช‰เชคเซเชคเชฐ เชฏเซเชฐเซ‹เชชเชฎเชพเช‚ เชตเชฟเชธเซเชคเซƒเชค เชฐเซ€เชคเซ‡ เชชเซเชฐเชธเชฐเซ‡เชฒ เชนเชฟเชฎเชจเชฆเซ‹ (glaciers) เชงเซเชฐเซเชตเซ€เชฏ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเซ‹ เชคเชฐเชซ เชชเชพเช›เชพ เชนเช เชตเชพ เชฎเชพเช‚เชกเซเชฏเชพ. เช…เชฒเชฌเชคเซเชค, เช†เชฎเชพเช‚ เชŸเซ‚เช‚เช•เชพ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพเชฎเชพเช‚ เชฎเซ‹เชŸเชพ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐ เชชเชฃ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏเชพ เช›เซ‡. เช†เชถเชฐเซ‡ 12,500 เชตเชฐเซเชทเชฅเซ€ 11,500 เชตเชฐเซเชทเชจเชพ เช—เชพเชณเชพ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เช…เชšเชพเชจเช• เชซเชฐเซ€เชฅเซ€ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจ เชตเซเชฏเชพเชชเช• เชฐเซ€เชคเซ‡ 5ยฐ เชธเซ‡. เชœเซ‡เชŸเชฒเซเช‚ เช เช‚เชกเซเช‚ เชชเชกเซ€ เช—เชฏเซเช‚ ! เช† เช˜เชŸเชจเชพ เชฏเซเชตเชพ เชกเซเชฐเชพเชฏเซ‡เชธ (Young Dryes) เชคเชฐเซ€เช•เซ‡ เช“เชณเช–เชพเชฏ เช›เซ‡. (Dryes เชเช• เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเซ€ เชตเชจเชธเซเชชเชคเชฟ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชจเชพ เช•เซเชทเซ‡เชคเซเชฐเชจเชพ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐเชจเชพ เช†เชงเชพเชฐเซ‡ เช† เชคเชพเชฐเชตเชฃเซ€ เชฅเชˆ เช›เซ‡.) เช† เช‰เชชเชฐเชพเช‚เชค เชŸเซ‚เช‚เช•เชพ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพเชจเชพ เช“เช›เซ€ เชฎเชพเชคเซเชฐเชพเชจเชพ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชจเชพ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐ เชชเชฃ เชฅเชคเชพ เชฐเชนเซเชฏเชพ เช›เซ‡.

เชŸเซ‚เช‚เช•เชพ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเซ‡ เชธเชฐเซเชœเชพเชคเชพ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชจเชพเช‚ เชชเชฐเชฟเชตเชฐเซเชคเชจเซ‹ : 15,000 เชตเชฐเซเชท เชชเชนเซ‡เชฒเชพเช‚เชจเชพ เชธเชฎเชฏเซ‡ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€ เช‰เชชเชฐ เชชเซเชฐเชตเชฐเซเชคเซ‡เชฒเชพ เชฒเช—เชญเช— เชเช• เชฒเชพเช– เชตเชฐเซเชท เชœเซ‡เชตเซ€ เช…เชตเชงเชฟเชจเชพ เชนเชฟเชฎเชฏเซเช— เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชฅเชฏเซ‡เชฒ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจ-เชชเชฐเชฟเชตเชฐเซเชคเชจเซ‹เชจเซ‹ เช˜เชฃเซ‹ เชŠเช‚เชกเชพเชฃเชชเซ‚เชฐเซเชตเช• เช…เชญเซเชฏเชพเชธ เชฅเชˆ เชถเช•เซเชฏเซ‹ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชœเชฃเชพเชฏ เช›เซ‡ เช•เซ‡ เช† เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เช…เชตเชพเชฐเชจเชตเชพเชฐ เชนเชœเชพเชฐเซ‡เช• เชตเชฐเซเชทเชจเชพ เช—เชพเชณเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจ เชธเชพเชฐเซเช‚ เชเชตเซเช‚ เช‰เชทเซเชฃ เชฅเชˆ เชœเชคเซเช‚ เชนเชคเซเช‚, เชœเซ‡ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจ เชนเชฟเชฎเชฏเซเช—เชจเชพ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจ เช•เชฐเชคเชพเช‚ ~ 7ยฐเชฅเซ€ 8ยฐเชธเซ‡. เชœเซ‡เชŸเชฒเซเช‚ เชตเชงเชพเชฐเซ‡ เชฐเชนเซ‡เชคเซเช‚ เชนเชคเซเช‚. เช†เชตเชพ เชŸเซ‚เช‚เช•เชพ เช—เชพเชณเชพเชจเชพเช‚ เชชเชฐเชฟเชตเชฐเซเชคเชจเซ‹เชจเซ‡ D/O เชชเชฐเชฟเชตเชฐเซเชคเชจเซ‹ (Dansgard-Oeschger Oscillations) เช•เชนเซ‡เชตเชพเชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡ เชธเชฐเซเชœเชพเชตเชพ เชชเชพเช›เชณเชจเซเช‚ เช•เชพเชฐเชฃ เชนเชฟเชฎเชถเชฟเชฒเชพ(icebergs)เชจเชพ เชชเซ€เช—เชณเชตเชพเชฅเซ€ เชธเชฎเซเชฆเซเชฐเชจเชพ เชชเซเชฐเชตเชพเชนเซ‹เชฎเชพเช‚ เชคเชฅเชพ เชคเซ‡เชจเชพ เชชเชพเชฃเซ€เชจเชพ เช•เซเชทเชพเชฐเชจเชพ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เชฅเชคเชพ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐเซ‹ เชฎเชจเชพเชฏ เช›เซ‡. เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชนเชฟเชฎเชถเชฟเชฒเชพ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชคเซ‡ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชจเชพ เชชเชพเชฃเซ€เชฎเชพเช‚ เช•เซเชทเชพเชฐเชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ เชตเชงเซ‡ เช›เซ‡, เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชคเซ‡ เชชเซ€เช—เชณเซ‡ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เช˜เชŸเซ‡ เช›เซ‡. เช•เซเชทเชพเชฐเชฏเซเช•เซเชค เชชเชพเชฃเซ€ เชตเชงเซ เช˜เชจเชคเชพ เชงเชฐเชพเชตเชคเซเช‚ เชนเซ‹เชˆเชจเซ‡ เชธเชฎเซเชฆเซเชฐเชจเซ‡ เชคเชณเชฟเชฏเซ‡ เชœเชคเชพ เชชเซเชฐเชตเชพเชนเซ‹เชฎเชพเช‚ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏ เช›เซ‡.

เชธเซ‚เชฐเซเชฏเชจเซ€ เชšเซเช‚เชฌเช•เซ€เชฏ เช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชถเซ€เชฒเชคเชพเชจเซ€ เชชเชฃ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจ เชชเชฐ เชฅเซ‹เชกเชพ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เช…เชธเชฐ เชตเชฐเชคเชพเชฏ เช›เซ‡. 16เชฎเซ€เชฅเซ€ 17เชฎเซ€ เชธเชฆเซ€เชจเชพ เชเช• เช—เชพเชณเชพ, Maunder minimum เชธเชฎเชฏเซ‡ เชธเซ‚เชฐเซเชฏเชจเซ€ เชšเซเช‚เชฌเช•เซ€เชฏ เช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชถเซ€เชฒเชคเชพ เช˜เชฃเซ€ เช˜เชŸเซ€ เช—เชˆ เชนเชคเซ€ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชธเชฎเช—เซเชฐ เชฏเซเชฐเซ‹เชช เชถเซ€เชคเชฒเชนเชฐเชจเซ€ เชฒเชชเซ‡เชŸเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ€ เช—เชฏเซเช‚ เชนเชคเซเช‚. เช…เชตเช•เชพเชถเชฏเชพเชจเซ‹ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชฎเชชเชพเชคเชพเช‚ เชธเซŒเชฐ เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเซ‹เชจเซ€ เช•เซเชฒ เชŠเชฐเซเชœเชพเชจเซเช‚ เชฎเชพเชช เชฆเชฐเซเชถเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡ เช•เซ‡ เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชธเซŒเชฐ เช•เชฒเช‚เช•เซ‹ เชตเชงเซ เชธเช‚เช–เซเชฏเชพเชฎเชพเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ (เช…เชฐเซเชฅเชพเชคเซ เชธเซ‚เชฐเซเชฏเชจเซ€ เชšเซเช‚เชฌเช•เซ€เชฏ เช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชถเซ€เชฒเชคเชพ เชตเชงเซ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡.) เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเซ‹เชจเซ€ เชŠเชฐเซเชœเชพ เชธเชนเซ‡เชœ เชตเชงเซ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡.

เช† เช‰เชชเชฐเชพเช‚เชค เชฆเชธเช•เชพ เชœเซ‡เชตเชพ เชŸเซ‚เช‚เช•เชพ เช—เชพเชณเซ‡ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เชธเชฐเซเชœเชพเชคเชพเช‚ เช•เซเชฆเชฐเชคเซ€ เช†เช‚เชฆเซ‹เชฒเชจเซ‹เชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชชเชฃ เช†เชตเชพ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพเชจเชพเช‚ เชชเชฐเชฟเชตเชฐเซเชคเชจเซ‹ เช†เชตเชคเชพเช‚ เชฐเชนเซ‡ เช›เซ‡. เช† เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเซ€ เช˜เชŸเชจเชพเชจเซเช‚ เช˜เชฃเซเช‚ เชœเชพเชฃเซ€เชคเซเช‚ เช‰เชฆเชพเชนเชฐเชฃ เช…เชฒ-เชจเชฟเชจเซ‹ (El Nino) เช˜เชŸเชจเชพ เช›เซ‡.

เชฆเชฐ เชชเชพเช‚เชš-เชธเชพเชค เชตเชฐเซเชทเชจเซ‡ เช—เชพเชณเซ‡ เชฌเซ‡เชคเซเชฐเชฃ เชตเชฐเซเชท เชฎเชพเชŸเซ‡ เชฆเช•เซเชทเชฟเชฃโ€“เชชเซ‚เชฐเซเชต เชชเซ…เชธเชฟเชซเชฟเช• เชฎเชนเชพเชธเชพเช—เชฐเชจเชพ เช…เชฎเซ‡เชฐเชฟเช•เชจ เช–เช‚เชกเชจเชพ เช•เชพเช‚เช เชพเชจเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ (Equador-Peruเชจเซ‹ เชธเชฎเซเชฆเซเชฐเช•เชพเช‚เช เซ‹) เชชเชฐ เชนเชตเชพเชจเซเช‚ เชฆเชฌเชพเชฃ เช˜เชŸเซ€ เชœเชพเชฏ เช›เซ‡, เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เช‡เชจเซเชกเซ‹เชจเซ‡เชถเชฟเชฏเชพ-เช‘เชธเซเชŸเซเชฐเซ‡เชฒเชฟเชฏเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เชชเชฐ เชคเซ‡ เชตเชงเซ‡ เช›เซ‡. เช† เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชœเซ‡ เชชเชตเชจเซ‹ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏ เชคเซ‡ เชธเชฎเซเชฆเซเชฐเชจเชพ เชชเซเชฐเชตเชพเชน เชชเชฐ เช…เชธเชฐ เช•เชฐเชคเชพ เชนเซ‹เชตเชพเชฅเซ€ เชตเชฟเชทเซเชตเชตเซƒเชคเซเชคเชจเชพ เช—เชฐเชฎ เชชเชพเชฃเซ€เชจเซ‹ เชœเชฅเซเชฅเซ‹ เช‡เช•เซเชตเซ‡เชกเซ‹เชฐ-เชชเซ‡เชฐเซเชจเซ‡ เช•เชพเช‚เช เซ‡ เชชเชนเซ‹เช‚เชšเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชจเชพ เชฎเชคเซเชธเซเชฏเซ‹เชฆเซเชฏเซ‹เช— เชชเชฐ เชฎเชพเช เซ€ เช…เชธเชฐ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. (เช† เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชกเชฟเชธเซ‡เชฎเซเชฌเชฐ เชฎเชพเชธเชจเชพ เช—เชพเชณเชพเชฎเชพเช‚ เช•เซเชตเชšเชฟเชคเซ เชธเชฐเซเชœเชพเชคเซ€ เช† เช˜เชŸเชจเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชฎเชพเช›เซ€เชฎเชพเชฐเซ‹เช Christโ€™s Child-El Nino เชจเชพเชฎ เช†เชชเซเชฏเซเช‚ เช›เซ‡.) เชธเชพเชฎเชพเชจเซเชฏ เชธเช‚เชฏเซ‹เช—เซ‹เชฎเชพเช‚ เช† เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชจเชพ เช•เชพเช‚เช เซ‡ เช เช‚เชกเชพ เชชเชพเชฃเซ€เชจเซ‹ เชชเซเชฐเชตเชพเชน เชนเซ‹เชˆเชจเซ‡ เชฎเชคเซเชธเซเชฏเซ‹เชฆเซเชฏเซ‹เช—เชจเซ‡ เชคเซ‡ เช…เชจเซเช•เซ‚เชณ เชฐเชนเซ‡ เช›เซ‡. เช† เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพเชจเซ‡ เชฒเชพ-เชจเชฟเชจเซ‹ (La Nino) เช•เชนเซ‡เชตเชพเชฏ เช›เซ‡. เชตเซเชฏเชพเชชเช• เชฐเซ€เชคเซ‡ เช…เชฒ-เชจเชฟเชจเซ‹ เช…เชจเซ‡ เชฒเชพ-เชจเชฟเชจเซ‹ เช เชตเชฟเชทเซเชตเชตเซƒเชคเซเชคเซ€เชฏ เชชเซ…เชธเชฟเชซเชฟเช• เชฎเชนเชพเชธเชพเช—เชฐเชจเชพ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เชธเชฐเซเชœเชพเชคเชพ เชฆเชฌเชพเชฃเชจเชพเช‚ เช†เช‚เชฆเซ‹เชฒเชจเซ‹ เช›เซ‡. เช† เช†เช‚เชฆเซ‹เชฒเชจเซ‹เชจเซ€ เช…เชธเชฐ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพ เชตเซเชฏเชพเชชเช• เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเซ‹ เชชเชฐ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡, เชคเซ‡เชฎเชœ เชฎเชงเซเชฏ เช…เช•เซเชทเชพเช‚เชถเซ‹เชจเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเซ‹เชฎเชพเช‚ เชฐเชนเซ‡เชฒ เชชเชฐเซเชตเชคเชฎเชพเชณเชพเช“เชจเซ€ เช…เชธเชฐเชฅเซ€ เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เชตเชฟเชตเชฐเซเชงเชจ เชชเชฃ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. เช† เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เช† เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเซ€ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชจเซ€ เช…เชธเซเชฅเชฟเชฐเชคเชพ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพ เชตเซเชฏเชพเชชเช• เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเซ‹ เชชเชฐเชจเชพ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจ เชชเชฐ เชฆเชธเช•เชพ เชœเซ‡เชŸเชฒเชพ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพเชจเซ€ เช…เชธเชฐ เช‰เชชเชœเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡. เช…เชฒ-เชจเชฟเชจเซ‹ เช…เชจเซ‡ เชฒเชพ-เชจเชฟเชจเซ‹เช เชธเช‚เชฏเซเช•เซเชค เชฐเซ€เชคเซ‡ เช•เชฐเซ‡เชฒเซ€ เช…เชธเชฐ ENSO (El Nino Southern Oscillations) เช•เชนเซ‡เชตเชพเชฏ เช›เซ‡. เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เช† เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเซ€ เช…เชจเซเชฏ เช…เชธเซเชฅเชฟเชฐเชคเชพเช“ เชชเชฃ เชธเชฐเซเชœเชพเชคเซ€ เชฐเชนเซ‡ เช›เซ‡.

เช†เชฎ, เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเชพ เชนเชตเชพเชฎเชพเชจเชฎเชพเช‚ เช•เชฐเซ‹เชกเซ‹ เชตเชฐเซเชทเชจเชพ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเชพเช“ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชฅเชคเชพ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐเซ‹ เช‰เชชเชฐเชพเช‚เชค เชฒเชพเช–เซ‹, เชนเชœเชพเชฐเซ‹ เชคเซ‡เชฎเชœ เชคเซ‡เชจเชพเชฅเซ€ เชŸเซ‚เช‚เช•เชพ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเซ‡ เชชเชฃ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐเซ‹ เชฅเชคเชพ เชœ เชฐเชนเซ‡ เช›เซ‡. เช…เชฒเชฌเชคเซเชค, เชฒเชพเช‚เชฌเชพ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเซ‡ เช†เชตเชคเชพเช‚ เชชเชฐเชฟเชตเชฐเซเชคเชจเซ‹ เชธเชพเชฎเชพเชจเซเชฏ เชฐเซ€เชคเซ‡ เชฎเซ‹เชŸเซ€ เชฎเชพเชคเซเชฐเชพเชจเชพเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช† เชธเช‚เชฆเชฐเซเชญเชฎเชพเช‚ เชจเซ‹เช‚เชงเชตเชพเชจเซเช‚ เช•เซ‡ เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซเช‚ เชตเซเชฏเชพเชชเช• เชนเชตเชพเชฎเชพเชจ เช…เชธเซเชฅเชฟเชฐเชคเชพเชจเชพ เชคเชฌเช•เซเช•เชพเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชชเชธเชพเชฐ เชฅเชคเซเช‚ เชนเซ‹เชฏ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชธเซˆเช•เชพ เชœเซ‡เชตเชพ เชŸเซ‚เช‚เช•เชพ เชธเชฎเชฏเชฎเชพเช‚ เชชเชฃ เชฎเซ‹เชŸเซ€ เชฎเชพเชคเซเชฐเชพเชจเชพ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐ เชธเชฐเซเชœเชพเชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชญเซ‚เชคเช•เชพเชณเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชพเช‚ เชเชกเชชเซ€ เชชเชฐเชฟเชตเชฐเซเชคเชจเซ‹ เชจเซ‹เช‚เชงเชพเชฏเชพเช‚ เช›เซ‡. เชนเชพเชฒเชจเชพ เชคเชฌเช•เซเช•เซ‡ เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชฎเชพเชจเชตเชธเชฐเซเชœเชฟเชค เช•เชพเชฐเชฃเซ‹เชธเชฐ เช—เซเชฐเซ€เชจ เชนเชพเช‰เชธ เชตเชพเชฏเซเช“เชจเชพ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เชเชกเชชเซ€ เชตเชงเชพเชฐเซ‹ เชฅเชˆ เชฐเชนเซเชฏเซ‹ เช›เซ‡ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เช† เชชเชฐเชฟเชฎเชพเชฃ เช–เซเชฏเชพเชฒเชฎเชพเช‚ เชฐเชพเช–เชตเซเช‚ เช–เชพเชธ เชœเชฐเซ‚เชฐเซ€ เชฌเชจเซ‡ เช›เซ‡.

เชœเซเชฏเซ‹เชคเซ€เชจเซเชฆเซเชฐ เชจ. เชฆเซ‡เชธเชพเชˆ