આદિકાલીન ભારતમાં વિદેશી આક્રમણો :
| પ્રજા-જાતિ | (શાસક) | (પ્રદેશ) | (સમય ઈ. સ. પૂર્વે) |
| આદિ ઇરાની | સાયરસ | બલૂચિસ્તાન થઈ | 558-530 |
| કાબુલ-ગાંધાર-સિંધ | 518 | ||
| ગ્રીક (યવનો | ઍલેક્ઝાન્ડર | સિંધુથી બિયાસ(વિપાસા) | 327 |
| સેલ્યુકસ | સિંધુ પટ | 305 | |
| (બૅક્ટ્રિયન) | ડિમેટ્રિયસ(દિમિત્ર) | (શાકલ-શિયાલકોટથી | 190-165 |
| મિનેન્ડર (મિલિન્દ) | અયોધ્યા સુધી) | 115-90 | |
| સિથિયન (શકો) | રાજ્યપાલો | બૅક્ટ્રિયાથી ઈરાન થઈ | 80 |
| ભારતમાંના ગ્રીકશાસનો પર ચડાઈ | |||
| બાદ, સ્વતંત્ર ક્ષત્રપો | માઉએસ | ગાંધારથી | ઈ. સ. પૂ. 20 |
| (છત્રપતિઓ) | (Maues) (ચોથી પેઢીએ) | મથુરા | ઈ. સ. 22 |
| પાંચ ક્ષત્રપ પ્રદેશો : | |||
| તક્ષશિલા, મથુરા, નાશિક, દખ્ખણ, ઉજ્જયિની | (આશરે 300 વર્ષ) | ||
| પાર્થિયનો | ગોન્ડોફર્નિસ | ભારતમાં પ્રથમ | ઈ. સ. 21-50 |
| (ક્ષહરાતો, ક્ષત્રયો) | ખ્રિસ્તી સાધુ સેંટ | ||
| થોમસને આવકાર | |||
| સૌરાષ્ટ્ર, મહારાષ્ટ્ર | |||
| અને દક્ષિણમાં પ્રભાવ | |||
| કુષાણો | રાજા યુએચીનો | હિંદુકુશ, કાબુલ | ઈ. સ. 15-65 |
| (મૉંગોલિયન) | સેનાપતિ કુજુલ | કાશ્મીર | |
| કદફિસ (પૌત્ર) કણિર્ષ્ક | |||
| હૂણો | ટોળીઓ | કાબુલથી કુશાન | 455 |
| સરદાર તોરમાણ | સિંધુથી નર્મદા | 510 | |
| (પુત્ર) મિહિરગુલ | શિયાલકોટમાં રાજધાની | 528 | |
| યશોધર્માથી પરાજિત | |||
| ગુર્જરો | ટોળીઓ | કાશ્મીર, પંજાબમાં વસવાટ | છઠ્ઠી સદી |
પ્રવીણચંદ્ર પરીખ
