Choreography

બાઉશ, પિના (જ. 1940, સૉલિન્ઝન, જર્મની) : અગ્રણી નૃત્યનિયોજક અને નર્તકી. તેમનું લાડકું નામ હતું ‘ફિલિપિન બાઉશ’. જર્મનીમાં ઇસેન ખાતે થોડો વખત અભ્યાસ કર્યા પછી તેઓ ન્યૂયૉર્ક સિટી ગયાં. થોડો સમય તેઓ મેટ્રોપૉલિટન ઑપેરા બૅલે કંપની સાથે સંકળાયેલાં રહ્યાં; ત્યારબાદ અમેરિકાના નૃત્ય-નિયોજક પૉલ ટેલર સાથે જોડાયાં. છેવટે તેઓ ઇસેન પાછાં…

બાલનચિન, જ્યૉર્જ (જ. 1904, પિટ્સબર્ગ, રશિયા; અ. 1983) : રશિયાના નામી બૅલે-નર્તક અને નૃત્યનિયોજક (choreographer). તેમણે ‘ઇમ્પીરિયલ થિયેટર્સ’ની બૅલે સ્કૂલમાં અભ્યાસ કર્યો. ત્યારબાદ તેમણે પોતાની નાની નૃત્યમંડળી સ્થાપી. 1924માં યુરોપના નૃત્યપ્રવાસ દરમિયાન, નર્તકોના નાના જૂથ સાથે તેમણે પોતાના દેશનો ત્યાગ કર્યો અને લંડનમાં સૉવિયેટ સ્ટેટના નર્તકો તરીકે કાર્યક્રમ આપ્યો. પછી…

બાલા સરસ્વતી, તંજાવુર (જ. 13 મે 1918, ચેન્નઈ; અ. 9 ફેબ્રુઆરી 1984) : નૃત્ય-અભિનયમાં પ્રથમ પંક્તિની પ્રતિભા ધરાવતાં નૃત્યાંગના. ભક્તિ કવિ પુરંદરદાસ રચિત કન્નડ પદ ‘કૃષ્ણની બેગને બારો’ ટી. બાલા સરસ્વતી સાથે પર્યાય બની ગયું છે. તેમની રોમાંચક કારકિર્દી દરમિયાન આ પદને ભારતીય ધર્મ-સંસ્કૃતિથી પરિચિત કે અપરિચિત દેશવિદેશના પ્રેક્ષકો સમક્ષ…

બાલ્ડવિન, માર્ક (ફિલિપ) (જ. 1954, ન્યૂઝીલૅન્ડ) : ન્યૂઝીલૅન્ડના નૃત્ય-નિયોજક અને નર્તક. તેમણે ન્યૂઝીલૅન્ડની ઑકલૅન્ડ યુનિવર્સિટીમાં અભ્યાસ કર્યો હતો. ત્યારપછી તેઓ ‘ન્યૂઝીલૅન્ડ બૅલે ઍન્ડ ઑસ્ટ્રેલિયન ડાન્સ થિયેટર’માં જોડાયા. પછી 1982થી ’92 દરમિયાન લંડનમાંની ‘રૅમ્બર્ટ ડાન્સ કંપની’માં રહ્યા અને 1992થી ’94 દરમિયાન ત્યાં નૃત્યનિયોજક તરીકે પણ કામગીરી બજાવી. 1994થી ’95 દરમિયાન તેઓ…

બિરજુ મહારાજ (જ. 4 ફેબ્રુઆરી 1938, હંડિયા તહસીલ ) : ભારતના અગ્રણી કથક નૃત્યકાર. જાણીતા શાસ્ત્રીય કથક નૃત્યકાર અચ્છન મહારાજના પુત્ર. મૂળ નામ બ્રિજમોહન. બનારસ અને અલાહાબાદની વચ્ચે હંડિયા તહસીલમાં તેમનું પારંપરિક કુટુંબ જ્યાં વસ્યું હતું ત્યાં તેમનો જન્મ થયો હતો. જન્મસમયે મા સ્વસ્થ હતી. પ્રસૂતિ-વૉર્ડમાંની બધી સ્ત્રીઓને પુત્રીઓ જન્મતી…

બેનેશ, રૂડૉલ્ફ (જ. 1916, લંડન; અ. 1975) તથા બેનેશ જોન (જ. 1920; લિવરપૂલ, ઇંગ્લૅન્ડ) : નૃત્યને લિપિબદ્ધ કરનાર (notator) જાણીતું આંગ્લ યુગલ. રૂડૉલ્ફ ચિત્રકાર હતા અને જોન સૅડલર વેલ્સના બૅલે જૂથનાં અગાઉ સભ્ય હતાં. બંનેએ સાથે મળીને નૃત્યકળાની લિપિબદ્ધતા(notation)ની પદ્ધતિ અંગે 1955માં કૉપીરાઇટ મેળવી લીધા. આ પદ્ધતિને તેમણે કોરિયોલોજી એટલે…