Jurisprudence
જેફર્સન ટૉમસ
જેફર્સન, ટૉમસ (જ. 13 એપ્રિલ 1743, ગુચલૅન્ડ, આલ્બેમેરી કાઉન્ટી, વર્જિનિયા; અ. 4 જુલાઈ 1826, મૉન્ટીસેલો, વર્જિનિયા, યુ.એસ.) : અમેરિકાના ત્રીજા પ્રમુખ (1801–1809), અમેરિકાના સ્વાતંત્ર્ય ઘોષણાપત્રના ઉદગાતા. વર્જિનિયા યુનિવર્સિટીના સ્થાપક, સ્થાપત્યમાં નિપુણ, કાયદાના નિષ્ણાત, અગ્રગણ્ય વિદ્વાન તથા વ્યક્તિસ્વાતંત્ર્યના પ્રખર હિમાયતી નેતા. તેમનો જન્મ અને ઉછેર વર્જિનિયા રાજ્યના એક ખેડૂત કુટુંબમાં થયો.…
વધુ વાંચો >જેલ
જેલ : ગુનાઇત કૃત્ય માટે સજા પામેલા કેદીઓને તથા ગુનામાં સંડોવાયેલી શકમંદ વ્યક્તિને ન્યાયાધીશના આદેશ અનુસાર ટૂંકા સમય માટે અટકાયતમાં રાખવાનું સ્થળ. રાષ્ટ્ર કે સમાજના હિતને જોખમકારક કે હાનિકારક ગણાતી પ્રવૃત્તિઓ પર પ્રતિબંધ મૂકવા માટે જુદા જુદા અટકાયતી ધારાઓ હેઠળ તેમને નજરબંધ રાખવા માટે પણ આવા સ્થળનો ઉપયોગ કરવામાં આવે…
વધુ વાંચો >ઝફરુલ્લાખાન, મહંમદ
ઝફરુલ્લાખાન, મહંમદ (જ. 6 ફેબ્રુઆરી 1893, સિયાલકોટ; અ. 1986, કરાંચી) : પાકિસ્તાનના અગ્રણી રાજપુરુષ, વિદેશમંત્રી અને અગ્રણી ધારાશાસ્ત્રી. કાદિયાની (અહેમદિયા) સંપ્રદાયના અને સિયાલકોટ, પંજાબના અગ્રણી વકીલ નસરુલ્લાખાન ચૌધરીના પુત્ર. લાહોરની સરકારી કૉલેજમાંથી સ્નાતક થયા બાદ લંડનની કિંગ્ઝ કૉલેજમાં કાયદાનું શિક્ષણ મેળવ્યું અને લિંકન્સ ઇનમાંથી બૅરિસ્ટર થયા. 1914થી 1916 સુધી સિયાલકોટ…
વધુ વાંચો >ઝવેરી, કૃષ્ણલાલ મોહનલાલ
ઝવેરી, કૃષ્ણલાલ મોહનલાલ (જ. 30 ડિસેમ્બર 1868, ભરૂચ; અ. 15 જૂન 1957, મુંબઈ) : ગુજરાતી સાક્ષર અને મુંબઈ સ્મૉલ કૉઝ કોર્ટના વડા ન્યાયમૂર્તિ. તેમણે ફારસીનો ઊંડો અભ્યાસ કરેલો. તેને પરિણામે એમણે ‘દયારામ અને હાફેઝ’ – એ બે કવિઓનો તુલનાત્મક અભ્યાસ દર્શાવતો ગ્રંથ લખ્યો. ગુજરાતીમાં તે તુલનાત્મક સાહિત્યનું પ્રથમ પુસ્તક છે.…
વધુ વાંચો >ટાઉસિગ, ફ્રૅન્ક વિલિયમ
ટાઉસિગ, ફ્રૅન્ક વિલિયમ (જ. 8 ડિસેમ્બર 1859, સેન્ટ લુઈ, અમેરિકા; અ. 11 નવેમ્બર 1940, કેમ્બ્રિજ, મૅસેચૂસેટ્સ, અમેરિકા) : જાણીતા અમેરિકન પ્રશિષ્ટ અર્થશાસ્ત્રી. વતન પ્રાગથી દેશાંતર કરીને અમેરિકામાં વસેલા સફળ ડૉક્ટર અને વ્યાપારીના પુત્ર. 1879માં અમેરિકાની હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટીમાંથી અર્થશાસ્ત્ર વિષય સાથે ગ્રૅજ્યુએટ થયા પછી ઇંગ્લૅન્ડ અને યુરોપનો પ્રવાસ ખેડ્યો અને તે…
વધુ વાંચો >ટોકિયો મુકદ્દમો
ટોકિયો મુકદ્દમો : બીજા વિશ્ર્વયુદ્ધના અંતે જાપાનના યુદ્ધ-ગુનેગારો સામે ચલાવવામાં આવેલો ખટલો. જર્મનીના યુદ્ધ-ગુનેગારો સામે ન્યૂરેમ્બર્ગમાં ચલાવવામાં આવેલા મુકદ્દમાના સિદ્ધાંતોને અનુસરીને આ મુકદ્દમો ચલાવવામાં આવ્યો હતો. દૂર પૂર્વ માટેની આંતરરાષ્ટ્રીય મિલિટરી ટ્રિબ્યૂનલના ચાર્ટરે યુદ્ધ પરત્વેના ગુનાઓને ત્રણ વિભાગમાં વહેંચ્યા હતા : (1) શાંતિ વિરુદ્ધના ગુનાઓ, (2) રૂઢિગત યુદ્ધના ગુનાઓ અને…
વધુ વાંચો >ટ્રસ્ટ
ટ્રસ્ટ : ન્યાસ કે વ્યવસ્થા, જેમાં તેના કર્તા (settler) દ્વારા ન્યાસલેખ-(trustdeed)માં નિર્દેશિત નાણાં કે મિલકત(trust property)નું તે લેખમાં નિર્દેશિત હિતાધિકારીઓ(beneficiaries)ના કાં તો અંગત હિત માટે અથવા સાર્વજનિક ધાર્મિક કે સખાવતી (charitables) હેતુ માટે એક કે વધુ વિશ્વાસપાત્ર વ્યક્તિઓ(trustees)ની તરફેણમાં દસ્તાવેજી નોંધ કરવામાં આવી હોય છે. સમન્યાય(equity)ની અગત્યની શાખા. ઇંગ્લૅન્ડમાં પ્રચલિત…
વધુ વાંચો >ટ્રસ્ટીશિપ
ટ્રસ્ટીશિપ : ટ્રસ્ટીશિપ એટલે વાલીપણું. ટ્રસ્ટ એટલે વિશ્વાસ. મનુષ્ય મનુષ્ય વચ્ચેના સામાજિક, ધાર્મિક, રાજકીય, આર્થિક વગેરે સર્વસામાન્ય વ્યવહારો વિશ્વાસના પાયા પર ગોઠવાય છે. વિનોબાજીના કથન અનુસાર જીવનમાં જે સ્થાન શ્વાસનું છે તે સ્થાન સમાજમાં વિશ્વાસનું છે. એટલે વિનોબાજીએ ટ્રસ્ટીશિપને ‘વિશ્વસ્ત વૃત્તિ’ નામ આપ્યું અને એને શિક્ષણથી પરિપુષ્ટ કરવાની વાત કરી.…
વધુ વાંચો >ટ્રિબ્યૂનલ
ટ્રિબ્યૂનલ (ન્યાયપંચ) : પરસ્પર સમજૂતી દ્વારા પક્ષકારો વચ્ચે કોઈ વિવાદનો નિવેડો કે ઉકેલ આવી શકે તેમ ન હોય ત્યારે મધ્યસ્થી કરી વિવાદ અંગે ચુકાદો આપવા માટે નીમવામાં આવતું તટસ્થ પંચ. આ ટ્રિબ્યૂનલ મુખ્યત્વે ત્રણ પ્રકારની હોય છે : (1) દેશના અંદરના ભાગમાં પરસ્પર વ્યાપારી લેવડદેવડ કરતાં સંગઠનો વચ્ચે ઊભા થતા…
વધુ વાંચો >ટ્રુડો, પિયર એલિયટ
ટ્રુડો, પિયર એલિયટ (જ. 18 ઑક્ટોબર 1919, મૉન્ટ્રિયલ, કૅનેડા; અ. 28 સપ્ટેમ્બર, 2000) : કૅનેડાના વિખ્યાત મુત્સદ્દી તથા વડાપ્રધાન. ફ્રેન્ચ તથા સ્કૉટિશ કુળના પિતા ચાર્લ્સ-એમિલી ટ્રુડો તથા માતા ગ્રેસ એલિયટના આ પુત્રનો ઉછેર સમૃદ્ધ કુટુંબમાં, ફ્રેન્ચ અને અંગ્રેજી દ્વિભાષી તથા દ્વિસાંસ્કૃતિક વાતાવરણમાં થયો હતો. કૅનેડાની મૉન્ટ્રિયલ યુનિવર્સિટીમાંથી 1943માં કાયદાશાસ્ત્ર, રાજ્યશાસ્ત્ર…
વધુ વાંચો >