Botany

ટ્રેપેસી (Trapaceae) : વનસ્પતિઓના દ્વિદળી વર્ગનું માત્ર એક જ પ્રજાતિ ધરાવતું કુળ. આ કુળની વનસ્પતિ–શિંગોડાં–મીઠા પાણીમાં સપાટી ઉપર મુક્ત રીતે તરતી એકવર્ષાયુ શાકીય સ્વરૂપે જોવા મળે છે. મૂળ ઝૂમખામાં  ઉત્પન્ન થાય છે. રંગે લીલાં પરિપાયી (assimilatory) પર્ણો : વિષમ સ્વરૂપી (heteromorphic), નિમગ્ન પર્ણો ખંડિત, તંતુ જેવાં; સપાટી ઉપરનાં પર્ણો પાસાવત્,…

ટ્રેમા : દ્વિદળી વર્ગના અલ્મેસી કુળની સદાહરિત વૃક્ષો અને ક્ષુપ ધરાવતી પ્રજાતિ. તેનું વિતરણ ઉષ્ણકટિબંધીય અને ઉપોષ્ણ પ્રદેશોમાં થયેલું છે. તેની લગભગ 20 જાતિઓ થાય છે. ભારતમાં ત્રણ જાતિઓ Trema orientalis, Blume. (ખારગુલ, ગોલ), T. politoria, (Planch) Blume અને T. cannabina, Lour થાય છે. T. orientalis ઝડપી વૃદ્ધિ પામતું અલ્પાયુષી…

ડાયન્થસ : વનસ્પતિના દ્વિદળી વર્ગમાં આવેલા કૅરિયોફાયલેસી કુળની નાની શાકીય જાતિઓ ધરાવતી પ્રજાતિ. તે ઉત્તર સમશીતોષ્ણ કટિબંધની – ખાસ કરીને ભૂમધ્ય સમુદ્રીય પ્રદેશની – મૂલનિવાસી છે. તેની ઘણી જાતિઓ સુંદર પુષ્પો માટે મૂલ્યવાન ગણાય છે. ભારતમાં થતી બાગમાં ઉગાડાતી વિવિધ જાતિઓ ઉપરાંત તેની 9 જેટલી વન્ય જાતિઓ પણ થાય છે.…

ડાયફૅનબેકિયા : વનસ્પતિના એકદળી વર્ગમાં આવેલા એરેસી કુળની માંસલ શાકીય જાતિઓની બનેલી પ્રજાતિ. ઉષ્ણકટિબંધીય અમેરિકા અને વેસ્ટ ઇન્ડીઝની મૂલનિવાસી છે. ભારતમાં તેની કેટલીક જાતિઓ અને ઉપજાતિઓ શોભાની વનસ્પતિ તરીકે ઉગાડાય છે. તે 60થી 90 સેમી. ઊંચી કૂંડાની વનસ્પતિઓ છે અને આકર્ષક સુંદર બહુવર્ણી (variegated) પર્ણોનો મુકુટ ધરાવે છે. તેનાં પર્ણો…

ડાયમૉર્ફોથિકા : દ્વિદળી વર્ગના એસ્ટરેસી કુળની ઉદ્યાનોમાં ઉગાડાતી જાતિ. (વૈજ્ઞાનિક નામ : Dimorphotheca aurantiaca.) તે આફ્રિકાની મૂલનિવાસી છે. હવે લગભગ બધે જ થાય છે. 30–35 સેમી. ઊંચી હોય છે. તેનાં પુષ્પો શિયાળામાં બેસે છે અને ડેઇઝીની જેમ મુખ્યત્વે કેસરી, પરંતુ તપખીરિયા તેમજ બીજા રંગનાં પુષ્પ પણ સારા પ્રમાણમાં આવે છે.…