પ્રવીણચંદ્ર પરીખ

કૌશલ્યા : દશરથ રાજાની અગ્રમહિષી અને રામ જેવા આદર્શ પુત્રની માતા. તેનો સર્વપ્રથમ ઉલ્લેખ વાલ્મીકિ રામાયણમાં પુત્ર-પ્રેમની આકાંક્ષિણી રૂપે મળે છે. આનંદ રામાયણમાં દશરથ અને કૌશલ્યના લગ્નનું વર્ણન વિસ્તારથી મળે છે. ગુણભદ્રકૃત ‘ઉત્તર-પુરાણ’માં કૌશલ્યાની માતાનું નામ સુબાલા અને પુષ્પદત્તના ‘પઉમચરિઉ’માં કૌશલ્યાનું બીજું નામ અપરાજિતા અપાયું છે. પરિસ્થિતિવશ કૌશલ્યા જીવનભર દુઃખી…

ક્ષેત્રપાલ : ગામ કે શહેરના રક્ષક દેવતા. ગામ અને શહેરના રક્ષણ માટે દુષ્ટ જીવો અને દુષ્ટ આત્માઓને દૂર રાખવા માટે ક્ષેત્રપાલનું મંદિર ઈશાન ખૂણામાં કરવામાં આવે છે. જો મંદિર પશ્ચિમાભિમુખ હોય તો ઉત્તમ ગણાય છે, દક્ષિણાભિમુખ હોય તો મધ્યમ અને પૂર્વાભિમુખ હોય તો અધમ પ્રકારનું ગણાય છે. ક્ષેત્રપાલની મૂર્તિ ઊભેલી…