નીતિન કોઠારી
સુવર્ણરેખા (નદી)
સુવર્ણરેખા (નદી) : ઝારખંડ રાજ્યના રાંચી, પશ્ચિમ સિંઘભૂમ, પૂર્વ સિંઘભૂમ, પશ્ચિમ બંગાળના મેદિનીપુર તથા ઓરિસા રાજ્યના મયૂરભંજ તથા બાલેશ્વર જિલ્લાઓમાં થઈને વહેતી નદી. તે રાંચી જિલ્લાના રાંચી નગર નજીકથી નીકળે છે અને ઉપર્યુક્ત જિલ્લાઓમાં થઈને બંગાળના ઉપસાગરને મળે છે. આ નદીનો મોટાભાગનો પ્રવાહમાર્ગ ખડકાળ છે, તેથી તે ઝડપથી વહે છે.…
વધુ વાંચો >સુંદરવન
સુંદરવન : ગંગાના ત્રિકોણપ્રદેશનો વિસ્તાર. પશ્ચિમ બંગાળ તથા બાંગ્લાદેશમાં આવેલું પંકભૂમિક્ષેત્ર તેમજ વનક્ષેત્ર. ભૌગોલિક સ્થાન : તે 21° 38´થી 22° 38´ ઉ. અ. અને 88° 05´થી 90° 28´ પૂ. રે. વચ્ચેનો અંદાજે 16,707 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. આ પૈકી 38 % ભાગ ભારતમાં અને 62 % ભાગ બાંગ્લાદેશમાં…
વધુ વાંચો >સેન્ટ જ્હૉન્સ (1)
સેન્ટ જ્હૉન્સ (1) : ઍન્ટિગુઆ અને બારબ્યુડા ટાપુનું પાટનગર, બંદર અને શહેર. ભૌગોલિક સ્થાન : 17° 06´ ઉ. અ. અને 61° 51´ પ. રે.. કૅરિબિયન સમુદ્રના વાયવ્ય કિનારે આવેલું આ શહેર મહત્વના વિહારધામ તરીકે વિકાસ પામ્યું છે. આ બંદરેથી ખાંડ, કપાસ, ખાદ્યસામગ્રી, યંત્રસામગ્રી અને ઇમારતી લાકડાંની નિકાસ થાય છે. 1968…
વધુ વાંચો >સેન્ટ જ્હૉન્સ (2)
સેન્ટ જ્હૉન્સ (2) : કૅનેડાના એવેલૉન દ્વીપકલ્પના પૂર્વ છેડા પર ન્યૂફાઉન્ડલૅન્ડનું સૌથી મોટું શહેર અને પાટનગર. ભૌગોલિક સ્થાન : 47° 34´ ઉ. અ. અને 52° 43´ પ. રે.. આટલાંટિક મહાસાગરના કાંઠે આવેલું અહીંનું બારું પશ્ચિમતરફી ઢોળાવ ધરાવે છે, તેનું મુખ ‘નૅરોઝ’ (Narrows) તરીકે ઓળખાય છે. તેની એક બાજુ સિગ્નલ હિલ…
વધુ વાંચો >સેન્ટ ડેનિસ
સેન્ટ ડેનિસ : ફ્રાન્સના પૅરિસ વિસ્તારનું શહેર. ભૌગોલિક સ્થાન : 48° 56´ ઉ. અ. અને 2° 22´ પૂ. રે.. તે સીન નદીના જમણા કાંઠે પૅરિસના ઉત્તર તરફના પરા તરીકે વસેલું છે. 19મી સદીના મધ્યકાળ સુધી તો તે ફ્રાન્સના રાજવીઓના દફનસ્થળ(પ્રખ્યાત ઍબી ચર્ચ)ની આજુબાજુ વિકસેલા નાના નગર તરીકે જાણીતું હતું; તે…
વધુ વાંચો >સેન્ટ પીટર્સબર્ગ
સેન્ટ પીટર્સબર્ગ : મૉસ્કો પછીના બીજા ક્રમે આવતું રશિયાનું મોટું શહેર. ભૌગોલિક સ્થાન : 59° 55´ ઉ. અ. અને 30° 15´ પૂ. રે.. તે દેશના વાયવ્ય ભાગમાં બાલ્ટિક સમુદ્રના ફાંટારૂપ ફિનલૅન્ડના અખાતના પૂર્વ છેડે આવેલું છે. તે રશિયા, યુરોપ તેમજ દુનિયાભરનું એક ઔદ્યોગિક અને સાંસ્કૃતિક મથક છે. સેન્ટ પીટર્સબર્ગ શહેરનો…
વધુ વાંચો >સેન્ટ લૉરેન્સનો અખાત
સેન્ટ લૉરેન્સનો અખાત : ઉત્તર આટલાંટિક મહાસાગર સાથે સંકળાયેલો અખાત. ભૌગોલિક સ્થાન : 48° 00´ ઉ. અ. અને 62° 00´ પ. રે.. આટલાંટિક મહાસાગર સાથે સંકળાયેલા મેક્સિકોના અખાત પછી વિસ્તારની દૃષ્ટિએ આ અખાતનો ક્રમ આવે છે. તેની પૂર્વે ન્યૂફાઉન્ડલૅન્ડનો આંશિક ભાગ, દક્ષિણે નોવા સ્કોશિયા અને ન્યૂ બ્રુન્સવીકનો સમાવેશ થાય છે.…
વધુ વાંચો >સેન્ટ્રલ ગ્રાઉન્ડ વૉટર બોર્ડ
સેન્ટ્રલ ગ્રાઉન્ડ વૉટર બોર્ડ : જળસંસાધન મંત્રાલય, ભારત સરકારના સેન્ટ્રલ ગ્રાઉન્ડ વૉટર ઑથોરિટી, નવી દિલ્હીના આશ્રયે 1954માં સ્થપાયેલ તથા 1970માં બંધારણીય રીતે પૂર્ણપણે કાર્યરત થયેલ રાષ્ટ્રીય સંસ્થા. આ સંસ્થા ભૂગર્ભજળભંડારોનાં સર્વેક્ષણ, અન્વેષણ, સિંચાઈ-વ્યવસ્થા, વિતરણ, ઔદ્યોગિક તેમજ ગૃહવપરાશ, જરૂરી જળનિયંત્રણ, જળવિકાસ જેવી જવાબદારીઓ નિભાવે છે. સંશોધનથી મેળવાતી ભૂગર્ભજળની આધારસામગ્રી દ્વારા રાજ્યો…
વધુ વાંચો >સેભા (Sebha Sabha)
સેભા (Sebha, Sabha) : નૈર્ઋત્ય લિબ્યા(આફ્રિકા)ના સહરાન રણદ્વીપમાં આવેલું નગર. ભૌગોલિક સ્થાન : – 27° 03´ ઉ. અ. અને 14° 26´ પૂ. રે.. આ સ્થળ છેક અગિયારમી સદીથી આજ સુધી વણજારનું સક્રિય મથક રહ્યું છે. 1943થી 1963 સુધી તે ફૈઝાન પ્રાંતનું પાટનગર રહેલું. આ નગર આજે આધુનિક તો બન્યું છે…
વધુ વાંચો >સેલવાસા
સેલવાસા : કેન્દ્રશાસિત દાદરા-નગર હવેલીનું પાટનગર – મુખ્ય વહીવટી મથક. ભૌગોલિક સ્થાન : 20° 17´ ઉ. અ. અને 73° 00´ પૂ. રે.. તે દમણથી અગ્નિ દિશામાં 21 કિમી. અંતરે દમણગંગા નદી નજીક વસેલું છે. સહ્યાદ્રિ પર્વતમાળામાં તે આવેલું હોવાથી તેની આબોહવા ખુશનુમા અને સ્વાસ્થ્યપ્રદ રહે છે. બારેમાસ લીલાં જંગલોથી ઘેરાયેલું…
વધુ વાંચો >