ઉપેન્દ્ર રાવળ
ચાંચ
ચાંચ : ખોરાકને પકડવા કે માળો બનાવવા માટેનું પક્ષીનું એક અગત્યનું અંગ. ઉડ્ડયન કરવાની ક્ષમતા ધરાવતા પક્ષી માટે ઉષ્ણ કટિબંધ, અતિશીત ઉત્તર ધ્રુવપ્રદેશ, ઊંચા પહાડનું શિખર, ખીણમાં આવેલી ગુફા, હિમપ્રદેશ કે ગીચ વન જેવાં રહેઠાણો અનુકૂળ હોય છે. તે ત્યાં ઉપલબ્ધ વિવિધ પ્રકારનો આહાર લે છે. અન્ય પૃષ્ઠવંશી પ્રાણીઓની જેમ…
વધુ વાંચો >દેસાઈ, પ્રદ્યુમ્ન કંચનરાય
દેસાઈ, પ્રદ્યુમ્ન કંચનરાય (જ. 5 ફેબ્રુઆરી 19૦5, ભાવનગર; અ. 1984, ભાવનગર) : ગુજરાતના એક જાણીતા પ્રકૃતિવિદ. પક્ષી તરફનો પ્રેમ તેમના પિતાશ્રી કંચનરાય તરફથી વારસામાં મળેલો. કંચનરાયે તો કાબરને પણ પોપટની જેમ બોલતાં શીખવ્યું હતું. પ્રાણીવિજ્ઞાની રૂબિન ડેવિડ એમના ખાસ મિત્ર હતા. પોતાના પિતાશ્રી સાથે ઘરના પાંજરામાં, એટલે કે બંધિત (captive)…
વધુ વાંચો >પક્ષી
પક્ષી સામાન્યપણે ઊડવાની ક્ષમતા ધરાવતું પીંછાંવાળું પૃષ્ઠવંશી પ્રાણી. કીટકો અને ચામાચીડિયાં જેવાં પ્રાણીઓ પણ ઉડ્ડયન કરતાં હોય છે; પરંતુ પીંછાં માત્ર પક્ષીઓને હોય છે. ઉડ્ડયન કરવાની ક્ષમતા ધરાવતાં આ પક્ષીઓ અન્ય પ્રાણીઓ માટે અશક્ય એવી જગ્યાએ પણ જઈ શકે છે. તેથી તેઓ પૃથ્વી પર સર્વત્ર જોવા મળે છે. અતિઉષ્ણ એવા…
વધુ વાંચો >પક્ષીસંગીત
પક્ષીસંગીત : પક્ષીઓના કલરવસ્વરે પ્રતીત થતું સંગીત. બારેય માસ અને ખાસ કરીને સંવનન-કાળ દરમિયાન પંખીના કંઠમાંથી નીકળતી સ્વરરચનાથી માનવી આકર્ષાય છે. વૃક્ષોની વિવિધરંગી હરિયાળી આપણા મનને હરી લે છે, તેમ વૃક્ષોની ઘટામાંથી ખીલી ઊઠતો પંખીઓનો મધુર સ્વર કે ક્યારેક આકાશમાં ઉડ્ડયન કરતા પંખીનો કલરવ, ઘર-આંગણામાં છવાઈ જતો પંખીનો ટહુકાર, પર્યાવરણને…
વધુ વાંચો >