વિ. પ્ર. ત્રિવેદી
બેકેટ, સેંટ ટૉમસ
બેકેટ, સેંટ ટૉમસ (જ. 21 ડિસેમ્બર 1118, લંડન; અ. 29 ડિસેમ્બર 1170, કૅન્ટરબરી, કૅન્ટ, ઇંગ્લૅન્ડ) : ખ્રિસ્તી ધર્મના શહીદ. રોમન કૅથલિક પંથના સંત તરીકે પ્રતિષ્ઠા (1173). ચાન્સેલર ઑવ્ ઇંગ્લૅન્ડ (1155–62) અને આર્ચબિશપ ઑવ્ કૅન્ટરબરી (1162–70). રાજા હેન્રી બીજા સાથે વૈમનસ્ય થતાં કૅન્ટરબરીના દેવળમાં જ તેમની નિર્મમ હત્યા. નૉર્મન વંશના ‘લિટર…
વધુ વાંચો >બેકેટ, સૅમ્યુઅલ બાર્કલે
બેકેટ, સૅમ્યુઅલ બાર્કલે (જ. 13 એપ્રિલ 1906, ફૉક્સરૉક, ડબ્લિન, આયર્લૅન્ડ; અ. 1989) : સાહિત્ય માટેના 1969ના નોબેલ પુરસ્કારના વિજેતા. અંગ્રેજી અને ફ્રેન્ચ ઉભય ભાષાઓના નવલકથાકાર, નાટ્યકાર અને કવિ. ઍબ્સર્ડ થિયેટરના મુખ્ય નાટ્યકાર. જન્મ પ્રૉટેસ્ટન્ટ ઍંગ્લો-આઇરિશ પરિવારમાં. પિતા તોલ-માપ પર દેખરેખ રાખનાર અધિકારી. માતા ઊંડી ધાર્મિક વૃત્તિવાળાં. શિક્ષણ ઉત્તર આયર્લૅન્ડની પૉર્ટોરા…
વધુ વાંચો >બેઝિક ઇંગ્લિશ
બેઝિક ઇંગ્લિશ : અંગ્રેજી ભાષાના વિકાસ માટે વિચારાયેલું અત્યંત સરળ સ્વરૂપ. આ માટેનો સૌપ્રથમ વિચાર બ્રિટિશ લેખક અને ભાષાશાસ્ત્રી ચાર્લ્સ કે. ઑઝન(1889–1957)ને આવેલો. તેમાં અંગ્રેજી ભાષા પૂરતી આંતરરાષ્ટ્રીય આદાનપ્રદાન માટેની એકસરખી આધારભૂત એક રીત ઉપજાવાઈ છે. તેમના પુસ્તક ‘ધ મીનિંગ ઑવ્ મીનિંગ’(1923)માં બેઝિક ઇંગ્લિશ વિશે પ્રાથમિક વિચાર રજૂ થયો, જે…
વધુ વાંચો >બેલો, સૉલ
બેલો, સૉલ (જ. 10 જૂન 1915, લેશિન, ક્વિબેક, કૅનેડા) : નોબેલ પુરસ્કાર(1976)ના વિજેતા અમેરિકન નવલકથાકાર. માતાપિતા રશિયન-યહૂદી. તેમણે 1913માં રશિયામાંથી કૅનેડામાં મૉન્ટ્રિયલ ખાતે સ્થળાંતર કર્યું. નવ વર્ષના સૉલને લઈને માબાપ શિકાગોમાં સ્થાયી થયાં. પરિવારની ભાષા યિડિશ હતી. 22 વર્ષની ઉંમરે સ્નાતકની ઉપાધિ મેળવી. અધ્યાપનની સાથે સાહિત્યોપાસના. પ્રિન્સ્ટનની યુનિવર્સિટી ઑવ્ મિનિયૅસોટા,…
વધુ વાંચો >બેંટન, વિલિયમ (બર્નેટ)
બેંટન, વિલિયમ (બર્નેટ) (જ. 1 એપ્રિલ 1900, મિનિયાપોલિસ, યુ.એસ.; અ. 18 માર્ચ 1973, ન્યૂયૉર્ક સિટી) : ‘એન્સાઇક્લોપીડિયા બ્રિટાનિકા’ (1943–73) અને અન્ય ભાષાઓમાં રચાયેલ એન્સાઇક્લોપીડિયાના મુખ્ય સંપાદક. યુ. એસ. પ્રકાશન વિભાગના મુખ્ય વહીવટદાર ‘બેંટન ઍન્ડ બાઉલ્સ’ નામની જગપ્રસિદ્ધ વિજ્ઞાપન પેઢીના સ્થાપક. યુનિવર્સિટી ઑવ્ શિકાગોના વાઇસ પ્રેસિડન્ટ અમેરિકાની સરકારમાં આસિસ્ટન્ટ સેક્રેટરી ઑવ્…
વધુ વાંચો >બોકાચિયો, જિયોવાની
બોકાચિયો, જિયોવાની (જ. 1313, પૅરિસ; અ. 21 ડિસેમ્બર 1375, સરટાલ્ડો, ટસ્કની, ઇટાલી) : માનવતાવાદી ઇટાલિયન સાહિત્યકાર. નવલકથાના મૂળ સ્વરૂપ ‘નૉવેલા’ અને પ્રાચીન મહાકાવ્યને ઘરગથ્થુ ભાષામાં પ્રયોજનાર ઇટાલીના પ્રથમ લેખક. ફ્લૉરેન્સના એક વેપારીના અનૌરસ પુત્ર. માતા ભદ્ર કુટુંબનાં ફ્રેન્ચ સન્નારી. ઉછેર ફ્લૉરેન્સમાં. કિશોરવયે અભ્યાસ માટે નેપલ્સમાં રહ્યા. હિસાબને બદલે ખ્રિસ્તી ધર્મશાસ્ત્રના…
વધુ વાંચો >બૉલિંજન પ્રાઇઝ ઇન પોએટ્રી
બૉલિંજન પ્રાઇઝ ઇન પોએટ્રી : દર બે વર્ષે અમેરિકાની યેલ યુનિવર્સિટી ગ્રંથાલય સમિતિ દ્વારા પસંદગીના શ્રેષ્ઠ કવિને એનાયત કરવામાં આવતું પારિતોષિક. માનવતાપ્રેમી પૉલ મૅલોને જરૂરી ફંડ પૂરું પાડેલું અને તેમની ઇચ્છા મુજબ બૉલિંજન ફાઉન્ડેશનની સ્થાપના કરવામાં આવી (1948). 1960 સુધી વિજેતાને આપવાની રકમ $ 1,000; 1964 સુધી $ 2,500 અને…
વધુ વાંચો >બ્રૅડલી, એન્ડ્રુ સેસિલ
બ્રૅડલી, એન્ડ્રુ સેસિલ (જ. 26 માર્ચ 1851, ચૅલ્ટનહેમ, ગ્લૉસેસ્ટર-શાયર, ઇંગ્લૅન્ડ; અ. 2 સપ્ટેમ્બર 1935, લંડન) : સાહિત્યના અને તેમાંયે શેક્સપિયરના નાટ્યસર્જનના અગ્રગણ્ય વિવેચક. ઓગણીસમી સદીના ઉત્તરાર્ધમાં અને વીસમીના પૂર્વાર્ધમાં તેમની વિવેચક તરીકે નામના. શિક્ષણ ઑક્સફર્ડમાં. યુનિવર્સિટી ઑવ્ લિવરપુલમાં અંગ્રેજી ભાષા અને સાહિત્યના પ્રાધ્યાપક (1882–1890). યુનિવર્સિટી ઑવ્ ગ્લાસગૉ (1890–1900) અને ઑક્સફર્ડ…
વધુ વાંચો >બ્રૉન્ટ, શાર્લોટ
બ્રૉન્ટ, શાર્લોટ (જ. 21 એપ્રિલ 1816, થૉર્નટન, યૉર્કશાયર; અ. 31 માર્ચ 1855) : આઇરિશ અંગ્રેજ નવલકથાકાર અને કવયિત્રી. પિતા પૅટ્રિક, પાદરી. માતા મારિયાનું અવસાન થયું ત્યારે શાર્લોટની વય પાંચ વર્ષની હતી. શિક્ષણ કાઉઆન બ્રિજની ‘કવર્જી ડૉટર્સ સ્કૂલ’માં. જેન આયર’ નવલકથામાંની લોવુડની શાળા તે આ જ. પાછળથી શાળાએ જવાનું બંધ થતાં…
વધુ વાંચો >બ્લૉક, એલેકસાંદર એલેકસાંદ્રોવિચ
બ્લૉક, એલેકસાંદર એલેકસાંદ્રોવિચ (જ. 28 નવેમ્બર 1880, સેંટ પીટર્સબર્ગ, રશિયા; અ. 7 ઑગસ્ટ 1921, સેંટ પીટર્સબર્ગ) : રશિયન કવિ અને નાટ્યકાર. પ્રતીકવાદના પ્રમુખ પુરસ્કર્તા. યુરોપની આ ચળવળને રશિયન બીબામાં ઢાળનાર, ઉમરાવ કુટુંબના નબીરા. જોકે એમના અંતરાત્માના અવાજને અનુસરી આ ગ્રંથિમાંથી તેઓ વહેલા મુક્ત થઈ ગયા હતા. પિતા કાયદાશાસ્ત્રના પ્રાધ્યાપક અને…
વધુ વાંચો >