ગિરીશભાઈ પંડ્યા
બિટોનાઇટ
બિટોનાઇટ (bytownite) : પ્લેજિયોક્લેઝ-ફેલ્સ્પાર સમૂહનું ખનિજ. રાસા. બં. : nNaAlSi3O8 સહિત mCaAl2Si2O8 જે સંજ્ઞાકીય સ્વરૂપે Ab30An70થી Ab10An90 સૂત્રથી રજૂ થાય છે. સ્ફ. વ. : ટ્રાયક્લિનિક. સ્ફ. સ્વ. : સ્ફટિકો મેજઆકાર, b-અક્ષમાં ચપટા; પ્રાપ્તિ વિરલ; મોટે ભાગે દળદાર-વિભાજનશીલ, દાણાદાર અથવા ઘનિષ્ઠ પણ મળે. યુગ્મસ્ફટિકો સામાન્ય રીતે મળે – યુગ્મતા કાર્લ્સબાડ, આલ્બાઇટ…
વધુ વાંચો >બિદર
બિદર : કર્ણાટક રાજ્યના છેક ઈશાન કોણમાં આવેલો જિલ્લો અને તે જ નામ ધરાવતું જિલ્લામથક. ભૌગોલિક સ્થાન : તે 17° 35´થી 18° 25´ ઉ. અ. અને 76° 42´થી 77° 39´ પૂ. રે. વચ્ચેનો 5,448 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. વિસ્તાર અને વસ્તીના સંદર્ભમાં રાજ્યના નાના ગણાતા જિલ્લાઓ પૈકીનો તે…
વધુ વાંચો >બિફૉર્ટ સમુદ્ર
બિફૉર્ટ સમુદ્ર : કૅનેડા-અલાસ્કાની ઉત્તર તરફ આવેલો આર્ક્ટિક મહાસાગરનો વિભાગ. તે અલાસ્કાની બેરો ભૂશિરથી ઈશાન તરફ પ્રિન્સ પૅટ્રિક ટાપુ પરના લૅન્ડ્ઝ છેડા સુધી વિસ્તરેલો છે, જ્યારે પશ્ચિમમાં બક્સ ટાપુથી ચુકચી સમુદ્ર તરફ વિસ્તરેલો છે. તેનો કુલ સપાટી-વિસ્તાર આશરે 4,76,000 ચોકિમી. જેટલો છે. તેની મહત્તમ ઊંડાઈ 4,761 મીટર, જ્યારે સરેરાશ ઊંડાઈ…
વધુ વાંચો >બિયાસ
બિયાસ : પંજાબની જાણીતી પાંચ નદીઓ પૈકીની એક. પ્રાચીન નામ વિપાશા. આ નદી પંજાબ રાજ્યના ઉત્તર ભાગમાં થઈને વહે છે. હિમાચલ પ્રદેશના કુલુ જિલ્લામાં ‘પંજાબ હિમાલય’ના રોહતાંગ ઘાટમાં 4,361 મીટરની ઊંચાઈએથી તે નીકળે છે. અહીંથી તે દક્ષિણ તરફ કુલુ ખીણમાં પ્રવેશે છે, ત્યાં આજુબાજુના ઢોળાવો પરથી નીકળતી નાની નદીશાખાઓ તેને…
વધુ વાંચો >બિયેટા ડુંગરધાર
બિયેટા ડુંગરધાર : ઍટલાન્ટિક મહાસાગરના દક્ષિણ કૅરિબિયન સમુદ્રતળ પરની અધોદરિયાઈ ડુંગરધાર. હિસ્પાનીઓલા ટાપુ પરની બિયેટા ભૂશિરમાંથી તે દરિયાઈ જળમાં નીચે તરફ વિસ્તરેલી છે. તેની ઉપસ્થિતિ (trend) દક્ષિણી-નૈર્ઋત્ય તરફી છે. આ સમુદ્રમાં આ ડુંગરધાર બે ભાગમાં વહેંચાઈ જાય છે : કોલંબિયન અગાધ દરિયાઈ મેદાન (deep sea-plain) તથા વેનેઝુએલન અગાધ દરિયાઈ મેદાન.…
વધુ વાંચો >બિલબાઓ
બિલબાઓ : સ્પેનના ઉત્તર કિનારે આવેલું શહેર, બાસ્ક (Basque) (વિઝકાયા) પ્રાંતનું પાટનગર. ભૌગોલિક સ્થાન : 43° 15´ ઉ. અ. અને 2.58´ પ. રે. બાસ્કના અખાતથી આશરે 13 કિમી. દૂર હોવા છતાં તે આ વિસ્તારનું અગત્યનું દરિયાઈ બંદર છે. તે ‘બેલવોઆ’ નામથી પણ ઓળખાય છે. આ શહેર પહાડી અને સમતળ ભૂમિ…
વધુ વાંચો >બિલાસપુર (મ.પ્ર.)
બિલાસપુર (મ.પ્ર.) : મધ્યપ્રદેશના પૂર્વભાગમાં આવેલો જિલ્લો તથા તે જ નામ ધરાવતું જિલ્લામથક. ભૌગોલિક સ્થાન : તે 22° 30´ ઉ. અ. અને 82° 30´ પૂ. રે.ની આજુબાજુનો 19,897 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. તેની ઉત્તરે શાહડોલ અને સરગુજા જિલ્લાઓ, પૂર્વમાં રાયગઢ જિલ્લો, દક્ષિણે રાયપુર અને દુર્ગ જિલ્લાઓ, નૈર્ઋત્યમાં રાજનાંદગાંવ…
વધુ વાંચો >બિલાસપુર (હિ. પ્ર.)
બિલાસપુર (હિ. પ્ર.) : હિમાચલ પ્રદેશમાં આવેલો જિલ્લો તથા તે જ નામ ધરાવતું જિલ્લામથક. ભૌગોલિક સ્થાન : 31° 12´ 30´´થી 31° 35´ 30´´ ઉ. અ. અને 76° 23´ 45´´થી 76° 55´ 40´´ પૂ. રે. વચ્ચેનો 1,167 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. જિલ્લાનું ઉત્તર-દક્ષિણ મહત્તમ અંતર 42 કિમી. અને પૂર્વ-પશ્ચિમ…
વધુ વાંચો >બિલ્મા
બિલ્મા : પશ્ચિમ આફ્રિકાના નાઇજર દેશની ઈશાનમાં અગાદેઝ વિસ્તારમાં ચાડ સરોવરની ઉત્તરે આશરે 480 કિમી. અંતરે આવેલો રણદ્વીપ (18° 30´ ઉ. અ. અને 13° 30´ આજુબાજુ) તથા તે જ નામ ધરાવતું નગર (18° 46´ ઉ. અ. અને 12° 50´ પૂ. રે.). રણદ્વીપ : આ રણદ્વીપ 96 કિમી. લંબાઈનો અને 16…
વધુ વાંચો >બિશ્નુપુર
બિશ્નુપુર : મણિપુર રાજ્યના દક્ષિણ-મધ્ય ભાગમાં આવેલો જિલ્લો અને તે જ નામ ધરાવતું જિલ્લામથક. ભૌગોલિક સ્થાન : તે 24° 38´ ઉ. અ., 93° 46´ પૂ. રે. વચ્ચેનો માત્ર 496 ચોકિમી. જેટલો વિસ્તાર આવરી લે છે. તેની ઉત્તર અને ઈશાન તરફ ઇમ્ફાલ જિલ્લો, પૂર્વ તરફ થૌબલ (ચાઉબલ) જિલ્લો, દક્ષિણ અને નૈર્ઋત્ય…
વધુ વાંચો >