ઉદ્યોગો

ડૉ. આત્મારામ

ડૉ. આત્મારામ (જ. 12 ઑક્ટોબર 1908, બિજનોર, ઉ. પ્ર.; અ. 1985) : ભારતના કાચ અને સિરૅમિક ઉદ્યોગના પિતામહ. આત્મારામ ગામડામાં ગરીબી વચ્ચે ઊછર્યા હતા. પારિવારિક સાદગી, સભ્યતા અને સંસ્કારો વારસામાં મળ્યાં હતાં. 1924માં તેમણે બનારસ હિન્દુ વિશ્વવિદ્યાલયમાંથી મૅટ્રિક અને 1928માં બી.એસસી.ની પરીક્ષાઓ પસાર કરી. અલ્લાહાબાદ વિશ્વવિદ્યાલયમાં તેમને પ્રવેશ ન મળ્યો;…

વધુ વાંચો >

તમાકુ ઉદ્યોગ, ભારતમાં

તમાકુ ઉદ્યોગ, ભારતમાં : પોર્ટુગીઝોએ સોળમી સદીમાં (1508) તમાકુ ભારતમાં દાખલ કરી. બીદદ્રલ્ફે ઈસ્ટ ઇન્ડિયા કંપનીને લખેલા 28મી ઑક્ટોબર 1613ના પત્રમાં સૂરતની આજુબાજુના વિસ્તારમાં પુષ્કળ પ્રમાણમાં તમાકુ ઉગાડવામાં  આવતી હતી તેવો ઉલ્લેખ છે. ટર્વેર્નીઅરે ઈ. સ. 1659માં લીધેલી મુલાકાતની નોંધમાં આ બાબતને સમર્થન મળે છે. ગુજરાત અને માળવા વિસ્તારમાં પણ…

વધુ વાંચો >

તંબોળી

તંબોળી : જુઓ, પરંપરાગત વ્યવસાયો.

વધુ વાંચો >

તેલી

તેલી : જુઓ, પરંપરાગત વ્યવસાયો

વધુ વાંચો >

દરજી

દરજી : જુઓ, પરંપરાગત વ્યવસાયો.

વધુ વાંચો >

દાલમિયા, રામકૃષ્ણ

દાલમિયા, રામકૃષ્ણ (જ. 7 એપ્રિલ 1893, ચિરાવા, રાજસ્થાન; અ. 26 સપ્ટેમ્બર 1978, દિલ્હી) : ભારતના અગ્રણી ઉદ્યોગપતિ તથા દાનવીર. દાલમિયાનગરના વતની. પિતા હરજીમલ સામાન્ય વેપારી હતા. કોઈ પણ જાતના ઔપચારિક શિક્ષણ વગર ખાનગીમાં અભ્યાસ કરી અર્થશાસ્ત્રના સિદ્ધાંતોનું તલસ્પર્શી જ્ઞાન મેળવ્યું. દસ વર્ષની ઉંમરે પોતાના મામાની પેઢીમાં માસિક રૂ. 10ના વેતન…

વધુ વાંચો >

દીવાસળી–ઉદ્યોગ

દીવાસળી–ઉદ્યોગ : જુઓ, કુટિર-ઉદ્યોગ.

વધુ વાંચો >

દૂધ, દુગ્ધવિદ્યા અને ડેરી-ઉદ્યોગ

દૂધ, દુગ્ધવિદ્યા અને ડેરી-ઉદ્યોગ 1. દૂધ અને દૂધની બનાવટો : વૈજ્ઞાનિક ર્દષ્ટિએ દૂધ ‘સંપૂર્ણ ખોરાક’ ગણાય છે; કારણ કે શરીરના નિર્વાહ અને વિકાસ માટે જરૂરી એવાં બધાં તત્વો યોગ્ય પ્રમાણમાં તેમાં આવેલાં છે. દૂધ સસ્તન પ્રાણીઓની દુગ્ધગ્રંથિમાંથી પ્રસૂતિ બાદ ઝરતું એક એવું પ્રવાહી છે જેમાં નવજાત શિશુના શરીરના વિકાસ માટે…

વધુ વાંચો >

દૂધની બનાવટો

દૂધની બનાવટો : જુઓ દૂધ, દુગ્ધવિદ્યા અને ડેરી-ઉદ્યોગ.

વધુ વાંચો >

દૂધ-શર્કરા

દૂધ-શર્કરા : જુઓ, દૂધ, દુગ્ધવિદ્યા અને ડેરી-ઉદ્યોગ.

વધુ વાંચો >