સિદ્ધાર્થ દાસ

પડતર (costing)

પડતર (costing) : ઉત્પાદિત માલ કે સેવાની કિંમત નક્કી કરવાની પ્રક્રિયા અને પ્રવિધિ. કોઈ પણ વસ્તુ અથવા સેવાના ઉત્પાદન માટે અનેક પ્રકારનાં સાધનો પર ખર્ચ કરવો પડે છે. ઉત્પાદન કરવા માટે થયેલા કુલ ખર્ચને ઉત્પાદિત થયેલા એકમો વડે ભાગવાથી એકમદીઠ અથવા સરેરાશ પડતર કિંમત નક્કી કરી શકાય છે. માલ કે…

વધુ વાંચો >

પડતર-અન્વેષણ (cost-audit)

પડતર–અન્વેષણ (cost-audit) : પડતર-કિંમત નક્કી કરવા માટે રાખવામાં આવેલા હિસાબકિતાબોની સચ્ચાઈની તથા નિશ્ચિત કરેલી યોજનાને અનુરૂપ પડતર-ખર્ચ થયું છે કે કેમ તેની ચકાસણી. નફાનુકસાન અને સરવૈયાનાં પત્રકો કાયદેસરની જરૂરિયાત પ્રમાણે તૈયાર કરેલાં છે કે કેમ અને તે ધંધાકીય ઉપક્રમનું સાચું અને વાજબી ચિત્ર રજૂ કરે છે કે કેમ તેની ચકાસણી…

વધુ વાંચો >

પડતર-કેન્દ્રો (cost-centres)

પડતર–કેન્દ્રો (cost-centres) : કારખાનાના જુદા જુદા ઘટકોમાં થતા ઉત્પાદન-ખર્ચમાંથી જે ઘટકનો ખર્ચ કુલ ઉત્પાદન-ખર્ચમાંથી અલગ તારવી શકાય તેવો ઘટક. ઉત્પાદિત માલ અથવા સેવાનો એકમ નિશ્ચિત કરીને તેની પડતર નક્કી કરાય છે. ઉત્પાદનને ભૌતિક સ્વરૂપે નિરૂપી શકાય તો તેનો એકમ વજન અથવા કદથી નક્કી કરાય છે; દા. ત., એક ટન સિમેન્ટ,…

વધુ વાંચો >

પડતર-નિયમન (cost-control)

પડતર–નિયમન (cost-control) : ધંધાકીય એકમનું સુચારુ સંચાલન કરવા માટે વહીવટી અધિકારીઓ દ્વારા કરવામાં આવતું ઉત્પાદનના પડતર-ખર્ચનું નિયમન. સામાન્ય સંજોગોમાં ધંધાકીય એકમનો મૂળભૂત હેતુ મહત્તમ નફો મેળવવાનો હોય છે. નફાની ગણતરીમાં ઉત્પાદનની પડતર કિંમત અગત્યનો ભાગ ભજવે છે. તેથી ધંધાકીય એકમના દરેક વિભાગનું સંકલન કરીને તથા પદ્ધતિસરનાં અસરકારક પગલાં લઈને પડતર-ખર્ચ…

વધુ વાંચો >

પડતર-પત્રક (cost sheet)

પડતર–પત્રક (cost sheet) : ઉત્પાદન-પડતર અથવા વિક્રય-પડતર નક્કી કરવા માટે પડતરના જુદા જુદા ઘટકોની વ્યવસ્થિત નોંધ રાખવાનું પત્રક. ઉત્પાદન અથવા સેવાના વેચાણમાં થતો નફો કે નુકસાન જાણવા માટે તેમના ઉત્પાદનમાં પડતર-કિંમત કેટલી થઈ તે જાણવું જરૂરી છે. તેથી પડતર-કિંમત નક્કી કરવા માટે પડતર-પત્રક તૈયાર કરવામાં આવે છે. આવું નમૂનારૂપ પડતર-પત્રક…

વધુ વાંચો >

પડતર-પદ્ધતિઓ (costing methods)

પડતર-પદ્ધતિઓ (costing methods) : વસ્તુના ઉત્પાદન અથવા સેવાના પુરવઠા માટે થયેલા કુલ ખર્ચને વસ્તુ અથવા સેવાના કુલ એકમો વડે ભાગીને એકમદીઠ પડતર કાઢવાની પદ્ધતિ. પ્રત્યેક ઔદ્યોગિક સંગઠન ઉત્પાદન અથવા સેવાની પડતર વસૂલ કરવા માટે પોતાની પ્રવૃત્તિઓની વિશિષ્ટતા લક્ષમાં રાખીને પોતાની આગવી પડતર-પદ્ધતિ અપનાવે છે. તેમાંની કેટલીક પદ્ધતિઓ નીચે પ્રમાણે છે…

વધુ વાંચો >