ગિરીશભાઈ  પંડ્યા

ઍપેલેશિયન પર્વતમાળા

ઍપેલેશિયન પર્વતમાળા : ઉત્તર અમેરિકામાં દ્વિતીય ક્રમે આવતી વિશાળ વિસ્તાર આવરી લેતી પર્વતીય હારમાળા. યુ.એસ. અને કૅનેડામાં આવેલી આ હારમાળા ઈશાનમાં કૅનેડાના ક્વિબેકમાં ગૅસ્પની ભૂશિરથી શરૂ થાય છે અને નૈર્ઋત્યમાં યુ.એસ.ના આલાબામા રાજ્યના બર્મિંગહામ સુધી વિસ્તરેલી છે. તેની લંબાઈ આશરે 2,400 કિમી. જેટલી તથા પહોળાઈ ઉત્તર તરફ 130થી 160 કિમી.…

વધુ વાંચો >

કેલાર (રેહ)

કેલાર (રેહ) : કેલાર, રેહ કે ઊસ એ ગંગાનાં મેદાનોના સૂકા જિલ્લાઓમાંની કાંપની જમીનની સપાટી ઉપર આચ્છાદન સ્વરૂપે જોવા મળતા કૅલ્શિયમ અને મૅગ્નેશિયમના ક્ષારોના ભિન્ન ભિન્ન પ્રમાણ સહિત સોડિયમ કાર્બોનેટ, સલ્ફેટ અને ક્લોરાઇડના મિશ્રણની બનેલી ખારી ફૂગનાં ગામઠી નામ છે. આ ક્ષારોની મૂળ ઉત્પત્તિ પર્વતોના શિલાચૂર્ણના રાસાયણિક વિભંજનમાંથી થયેલી છે,…

વધુ વાંચો >

કૅલિડોનિયન ગિરિનિર્માણ

કૅલિડોનિયન ગિરિનિર્માણ (Caledonian orogeny) : પશ્ચ- સાઇલ્યુરિયન ગિરિનિર્માણક્રિયા. સાઇલ્યુરો-ડેવોનિયન ભૂસંચલન-ઘટના. સાઇલ્યુરિયન સમયના અંતિમ ચરણ વખતે મોટા પાયા પર શરૂ થઈને ડેવોનિયનના મધ્યકાળ વખતે સમાપ્ત થયેલી પર્વતમાળાઓનું નિર્માણ કરતી પૃથ્વીના પોપડામાં થયેલી પ્રચંડ હલનચલનની ઘટના. મુખ્યત્વે કરીને યુરોપના ભૂપૃષ્ઠમાં થયેલાં ઘણાં અગત્યનાં ભૂસંચલનોની ક્રમિક શ્રેણીઓ દ્વારા સાઇલ્યુરિયન સમયનો, અર્થાત્ નિમ્ન પેલિયોઝોઇક…

વધુ વાંચો >

પુરુલિયા

પુરુલિયા : પશ્ચિમ બંગાળ રાજ્યની પશ્ચિમ તરફ આવેલો જિલ્લો અને તે જ નામ ધરાવતું જિલ્લામથક. આ જિલ્લાની રચના 1956માં કરવામાં આવેલી છે. આ જિલ્લાની ઉત્તરે બિહાર રાજ્યના ધનબાદ અને ગિરિદિહ જિલ્લા, પૂર્વમાં પશ્ચિમ બંગાળ રાજ્યનો બાંકુરા જિલ્લો તથા દક્ષિણે અને પશ્ચિમે બિહાર રાજ્યના ચૈબાસા અને રાંચી જિલ્લા આવેલા છે. આ…

વધુ વાંચો >

માહે

માહે : પૉંડિચેરી અંતર્ગત આવેલો કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ. ભૌગોલિક સ્થાન : 11° 42´ ઉ. અ. અને 75° 32´ પૂ. રે. ભૌગોલિક ર્દષ્ટિએ તે કેરળના ઉત્તર ભાગમાં મલબાર કિનારે આવેલો છે, પરંતુ વહીવટી ર્દષ્ટિએ તે કેન્દ્ર સરકારના શાસન હેઠળ છે. પાડિચેરીથી તે 830 કિમી. અંતરે આવેલો છે. તેની ઉત્તરે પોન્નિયાર નદી, પશ્ચિમે…

વધુ વાંચો >