કપિલ ગજાનન જાની
વિદ્યુત-ઉપમથક (Electric substation)
વિદ્યુત-ઉપમથક (Electric substation) : વિદ્યુત-ઊર્જાતંત્ર (electric power system)માં વિવિધ પ્રયુક્તિઓ (devices) અને સાધનોનો સમૂહ ધરાવતું સ્થાન. આ એવો સમૂહ હોય છે કે જેમાંથી વિદ્યુત-ઊર્જાને સંચારણ (transmission), વિતરણ (distribution), આંતરિક જોડાણ (interconnection), પરિવર્તન (transformation), રૂપાંતરણ (conversion) અથવા સ્વિચિંગ માટે પસાર કરવામાં આવે છે. વિદ્યુત-ઉત્પાદક મથક અને વિદ્યુતના ઉપભોક્તા વચ્ચેની તે જીવંત…
વધુ વાંચો >વિદ્યુત-જાળતંત્ર (Electrical grid system)
વિદ્યુત-જાળતંત્ર (Electrical grid system) : વિદ્યુતશક્તિતંત્રનો એવો ભાગ કે જેના દ્વારા પ્રત્યેક વપરાશકાર કે ગ્રાહક સુધી વિદ્યુતઊર્જા પૂરી પાડવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે વીજઉત્પાદક મથકો કોલસાની ખાણો અથવા પાણીના મોટા બંધની નજીકમાં આવેલાં હોય છે; જ્યારે વિદ્યુતનો વપરાશ તેમનાથી દૂર આવેલાં સ્થળોએ, વીજબોજ-કેન્દ્રો(load centres)એ થતો હોય છે. કેટલીક વાર ઉત્પાદનક્ષમતા…
વધુ વાંચો >વિદ્યુતપરિપથ-ભેદક (circuit breaker)
વિદ્યુતપરિપથ-ભેદક (circuit breaker) : સામાન્ય અથવા અસામાન્ય સંજોગોમાં વિદ્યુતશક્તિ-પ્રણાલીના પ્રચાલન દરમિયાન વિદ્યુતપરિપથને ખુલ્લો અથવા બંધ કરતી પ્રયુક્તિ (device). પ્રણાલીના સામાન્ય સંચાલન દરમિયાન તે વીજબોજ(electric load)ને ઊર્જિત (energise) અથવા વિ-ઊર્જિત (deenergise) કરવાનું કાર્ય કરે છે. અસામાન્ય સંજોગોમાં જ્યારે વધુ પડતો વીજપ્રવાહ ઉત્પન્ન થાય, કે પ્રણાલીમાં ખામી ઉદ્ભવે, ત્યારે તેનાથી સાધનોને તથા…
વધુ વાંચો >વિદ્યુત-પ્રમાણ(power factor)મિટર
વિદ્યુત-પ્રમાણ(power factor)મિટર : નિવેશી (input) શક્તિનો કેટલો અંશ ઉપયોગી કાર્ય માટે વપરાય છે તે માપતું સાધન. તે ગતિમાન (moving) પ્રણાલીમાં બે ગૂંચળાં (coils) અને એક અથવા બે સ્થાયી (fixed) ગૂંચળાં ધરાવતું ઇલેક્ટ્રૉડાઇનૉમોમિટરનું રૂપાંતરિત (modified) રૂપ છે. ભારત અને અન્ય ઘણા દેશોમાં સામાન્ય રીતે પ્રત્યાવર્તી વીજપ્રવાહ (alternating current, a.c.) રૂપે વિદ્યુતના…
વધુ વાંચો >