ગૌણ ખનીજ-વર્ગો : ખડકોમાં અલ્પ પ્રમાણમાં રહેલાં ખનીજો. ખડકોના બંધારણમાં રહેલાં ખનીજો પૈકી કેટલાંક ખનીજોનું અસ્તિત્વ કે અભાવ ખડક પ્રકાર પર અસર કરતાં નથી. વધુમાં, આ ખનીજો ખડકોમાં અલ્પ પ્રમાણમાં રહેલાં હોય છે. આ પ્રકારનાં ખનીજોનો ગૌણ ખનીજ-વર્ગોમાં સમાવેશ કરેલો છે. ગૌણ ખનીજ-વર્ગોની સંક્ષિપ્ત માહિતી કક્કાવારી પ્રમાણે નીચે મુજબ છે :
(1) અશુદ્ધીકરણ પેદાશ-સમૂહ – કોરંડમ, ઍન્ડેલ્યૂસાઇટ ચાયસ્ટોલાઇટ, સિલિમેનાઇટ, મુલાઇટ, કાયનાઇટ, કોર્ડિરાઇટ
(2) ઍપેટાઇટ સમૂહ
(3) ગાર્નેટ સમૂહ (જુઓ ગાર્નેટ)
(4) ઝિર્કોનિયમયુક્ત સમૂહ – ઝિર્કોન, યુડીએલાઇટ
(5) ટાઇટેનિયમયુક્ત સમૂહ – રૂટાઇલ, એનાટેઝ, બ્રુકાઇટ, સ્ફિન, પેરોવસ્કાઇટ
(6) લોહ ધાતુખનીજ સમૂહ – મૅગ્નેટાઇટ, ઇલ્મેનાઇટ, પાયરાઇટ, પાયહ્રોટાઇટ, હૅમેટાઇટ, લિમોનાઇટ
(7) વાયવીય સમૂહ – ટૂર્મેલિન, ટોપાઝ, ફ્લોરાઇટ (ફ્લોરસ્પાર)
(8) સ્પાઇનેલ સમૂહ – માણેક, પ્લીઓનાસ્ટ, પિકોટાઇટ
વ્રિજવિહારી દીનાનાથ દવે