เชถเซเชตเชธเชจ (respiration) (เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เชถเชพเชธเซเชคเซเชฐ)

เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟเชจเซ€ เช‰เชชเชฒเชฌเซเชงเชฟ, เชคเซ‡เชจเซเช‚ เชตเชฟเชฎเซ‹เชšเชจ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ€ เช‰เชชเชฏเซ‹เช—เชฟเชคเชพ(utility)เชจเชพ เช…เชจเซเชธเช‚เชงเชพเชจเชฎเชพเช‚ เชถเชฐเซ€เชฐ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชชเชฐเซเชฏเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชฅเชคเซ‹ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเซ‹ เชธเซเชตเซ€เช•เชพเชฐ เช…เชจเซ‡ เช•เชพเชฐเซเชฌเชจ เชกเชพเชฏเซ‰เช•เซเชธเชพเช‡เชกเชจเซ‹ เชฅเชคเซ‹ เชคเซเชฏเชพเช—. เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เช“เชฎเชพเช‚ เช† เชตเชพเชฏเซเช“เชจเซ‹ เชตเชฟเชจเชฟเชฎเชฏ เชคเซเชฐเชฃ เชคเชฌเช•เซเช•เซ‡ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡ : เชฌเชพเชนเซเชฏ เชถเซเชตเชธเชจ, เช†เช‚เชคเชฐเชฟเช• เชถเซเชตเชธเชจ เช…เชจเซ‡ เช•เซ‹เชทเซ€เชฏ เชถเซเชตเชธเชจ. เชฌเชพเชนเซเชฏ เชถเซเชตเชธเชจเชฎเชพเช‚ เชชเชฐเซเชฏเชพเชตเชฐเชฃ เช…เชจเซ‡ เชถเชฐเซ€เชฐ เชตเชšเซเชšเซ‡ เช‰เชชเชฐเซเชฏเซเช•เซเชค เชตเชพเชฏเซเช“เชจเซ€ เช†เชชเชฒเซ‡ เชฅเชคเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡.

เชฌเชพเชนเซเชฏ เชถเซเชตเชธเชจเชพเช‚เช—เซ‹ เช† เช•เชพเชฐเซเชฏ เชธเชพเชฅเซ‡ เชธเช‚เช•เชณเชพเชฏเซ‡เชฒเชพเช‚ เช›เซ‡. เช†เช‚เชคเชฐเชฟเช• เชถเซเชตเชธเชจเชฎเชพเช‚ เชฐเซเชงเชฟเชฐเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒเชพ เชถเซเชตเชธเชจเชฐเช‚เชœเช•เซ‹ (respiratory pigments) เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเซ‹ เชธเซเชตเซ€เช•เชพเชฐ เช•เชฐเซ€ เชคเซ‡เชจเซ‡ เชถเชฐเซ€เชฐเชจเชพ เชตเชฟเชตเชฟเชง เช•เซ‹เชทเซ‹เชจเซ‡ เชชเชนเซ‹เช‚เชšเชพเชกเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชฌเชพเชนเซเชฏ เชถเซเชตเชธเชจเชพเช‚เช—เซ‹เชฎเชพเช‚ เช•เชพเชฐเซเชฌเชจ เชกเชพเชฏเซ‰เช•เซเชธเชพเช‡เชกเชจเซ‹ เชคเซเชฏเชพเช— เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชถเชฐเซ€เชฐเชฎเชพเช‚ เชฅเชคเซ€ เชšเชฏเชพเชชเชšเชฏเซ€ เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชฎเชพเช‚ ATP เชจเชพเชฎเชจเชพ เช‰เชšเซเชšเช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟเช• เช…เชฃเซเช“ เช…เช—เชคเซเชฏเชจเซ‹ เชญเชพเช— เชญเชœเชตเซ‡ เช›เซ‡. เช† ATPเชจเชพ เช…เชฃเซเช“เชจเซ‡ เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟเชจเชพ เชšเชฒเชจ เชคเชฐเซ€เช•เซ‡ เช‰เชฒเซเชฒเซ‡เช–เชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡. เชถเชฐเซ€เชฐเชฎเชพเช‚ เชฅเชคเซ€ เชฌเชงเซ€ เชšเชฏเชพเชชเชšเชฏเซ€ เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเช“ ATPเชจเชพ เชตเชฟเช˜เชŸเชจเชฅเซ€ เชฎเซเช•เซเชค เชฅเชคเซ€ เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟเชจเซ‡ เช†เชญเชพเชฐเซ€ เช›เซ‡. เช•เซ‹เชทเซ€เชฏ เชถเซเชตเชธเชจ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ ATPเชจเชพ เช…เชฃเซเช“ เชฌเช‚เชงเชพเชคเชพ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. ATPเชจเชพ เช† เชจเชฟเชฐเซเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซ เชตเชชเชฐเชพเชฏ เช›เซ‡. เชถเซเชตเชธเชจเชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชฅเชคเชพ เช•เชพเชฐเซเชฌเซ‹เชฆเชฟเชคเซ‹ เชœเซ‡เชตเชพ เชœเซˆเชตเซ€ เช…เชฃเซเช“เชจเชพ เชตเชฟเช˜เชŸเชจ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ CO2 เช…เชฃเซ เชฎเซเช•เซเชค เชฅเชคเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡.

เชฌเชพเชนเซเชฏ เชถเซเชตเชธเชจ : เชชเชฐเซเชฏเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเซ‡ เชชเซเชฐเชพเชชเซเชค เช•เชฐเซ€เชจเซ‡ เชฌเชพเชนเซเชฏ เชถเซเชตเชธเชจเชพเช‚เช—เซ‹ เชฐเซเชงเชฟเชฐเชจเซ‡ เชชเชนเซ‹เช‚เชšเชพเชกเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡ เชœ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเซ‡ เชฐเซเชงเชฟเชฐเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เช…เช‚เช—เชพเชฐเชตเชพเชฏเซเชจเซ‡ เชฎเซ‡เชณเชตเซ€ เชชเชฐเซเชฏเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เชคเซ‡เชจเซ‹ เชคเซเชฏเชพเช— เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชชเซƒเชทเซเช เชตเช‚เชถเซ€ เชœเชฒเชœเซ€เชตเซ€ เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เช“ เชฎเซเช–เซเชฏเชคเซเชตเซ‡ เชชเชพเชฃเซ€เชฎเชพเช‚ เช“เช—เชณเซ‡เชฒ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเซ‡ เชเชพเชฒเชฐเชพเช‚เช—เซ‹ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชธเซเชตเซ€เช•เชพเชฐเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เช…เช‚เช—เชพเชฐเชตเชพเชฏเซเชจเซ‹ เชคเซเชฏเชพเช— เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡ เชœ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเซ‡ เชœเชฎเซ€เชจ เช‰เชชเชฐเชจเชพเช‚ เชชเซƒเชทเซเช เชตเช‚เชถเซ€ เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เช“ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเซ‹ เชธเซเชตเซ€เช•เชพเชฐ เช…เชจเซ‡ เช…เช‚เช—เชพเชฐเชตเชพเชฏเซเชจเซ‹ เชคเซเชฏเชพเช— เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เช‰เชญเชฏเชœเซ€เชตเซ€ เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เช“ เชคเซเชตเชšเชพ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชชเชฃ เชนเชตเชพเชจเซ€ เช†เชชเชฒเซ‡ เช•เชฐเชคเชพเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡.

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 1 : เชถเซเชตเชธเชจเชพเช‚เช—เซ‹เชจเซ€ เชฌเชพเชนเซเชฏ เชธเชชเชพเชŸเซ€เชเชฅเซ€ เชฅเชคเซเช‚ เชนเชตเชพเชจเซเช‚ เชจเชฟเชทเซเช•เซเชฐเชฟเชฏ เชชเซเชฐเชธเชฐเชฃ :

(เช…) เชตเชพเชฏเซเชจเชพ เช…เชฃเซเช“ เชตเชงเชพเชฐเซ‡ เช†เช‚เชถเชฟเช• (partial) เชฆเชฌเชพเชฃเชตเชพเชณเชพ เช•เซเชทเซ‡เชคเซเชฐเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เช“เช›เชพ เช†เช‚เชถเชฟเช• เชฆเชฌเชพเชฃเชตเชพเชณเชพ เช•เซเชทเซ‡เชคเซเชฐ เชคเชฐเชซ เชตเชนเซ‡เชคเชพ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡; (เช†) เชตเชพเชฏเซเชจเชพ เชถเซ‹เชทเชฃเชจเซ€ เช—เชคเชฟ เชถเซเชตเชธเชจเชพเช‚เช—เซ‹เชจเซ€ เชฌเชพเชนเซเชฏ เชธเชชเชพเชŸเซ€ เชชเชฐ เช†เชงเชพเชฐ เชฐเชพเช–เซ‡ เช›เซ‡; (เช‡) เชธเชชเชพเชŸเซ€เชจเชพ เช•เซเชทเซ‡เชคเซเชฐเชฎเชพเช‚ เชตเชงเชพเชฐเซ‹ เชฅเชคเชพเช‚ เชถเซเชตเชธเชจเชพเช‚เช—เซ‹เชฎเชพเช‚ เชฅเชคเชพ เชตเชพเชฏเซเชจเชพ เชถเซ‹เชทเชฃเชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ เชตเชงเซ‡ เช›เซ‡.

เชœเชฒเชœเซ€เชตเซ€ เชชเซƒเชทเซเช เชตเช‚เชถเซ€ เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เช“เชจเซ€ เชเชพเชฒเชฐเซ‹ : เชฎเชพเช›เชฒเซ€เช“เชจเชพ เช•เช‚เช เชชเซเชฐเชฆเซ‡เชถ เชธเชพเชฅเซ‡ เชธเช‚เช•เชณเชพเชฏเซ‡เชฒเซ€ เช† เชเชพเชฒเชฐเซ‹ เช•เช‚เช เชจเชณเซ€เชจเซ€ เชชเชพเชฐเซเชถเซเชฐเซเชต เชฌเชพเชœเซเช เช†เชตเซ‡เชฒเชพ เช•เช‚เช•เชพเชฒเชคเช‚เชคเซเชฐเชจเซ€ เชเชพเชฒเชฐเช•เชฎเชพเชจ (gill-arche) เชธเชพเชฅเซ‡ เชœเซ‹เชกเชพเชฏเซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช•เช‚เช เชจเชณเซ€เชจเชพ เช† เชญเชพเช—เชจเซ‡ เชเชพเชฒเชฐเช–เช‚เชก (gill-chamber) เช•เชนเซ‡ เช›เซ‡. เช…เชธเซเชฅเชฟเชฎเชคเซเชธเซเชฏเซ‹เชฎเชพเช‚ เช† เช–เช‚เชก เชเชพเชฒเชฐ-เชขเชพเช‚เช•เชฃ (operculum) เชตเชกเซ‡ เชขเช‚เช•เชพเชฏเซ‡เชฒเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช…เชธเซเชฅเชฟเชฎเชคเซเชธเซเชฏเซ‹เชฎเชพเช‚ เชเชพเชฒเชฐเซ‹เชจเซ€ เชšเชพเชฐเซ‡ เชœเซ‹เชก เช†เชตเซ‡เชฒเซ€ เช›เซ‡. เชชเซเชฐเชคเซเชฏเซ‡เช• เชเชพเชฒเชฐ (holobranch) เชฌเซ‡ เช…เชฐเซเชงเชเชพเชฒเชฐเซ‹(hemibranchs)เชจเซ€ เชฌเชจเซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช† เช…เชฐเซเชงเชเชพเชฒเชฐเซ‹ เชเช• เชธเชพเชฎเชพเชจเซเชฏ เชตเชฟเชŸเชช (septum) เชธเชพเชฅเซ‡ เชœเซ‹เชกเชพเชฏเซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชชเซเชฐเชคเซเชฏเซ‡เช• เช…เชฐเซเชงเชเชพเชฒเชฐ เช…เชจเซ‡เช• เชšเชชเชŸเชพ เชเชพเชฒเชฐเชคเช‚เชคเซเช“(gill filaments)เชฎเชพเช‚ เชตเชฟเชญเชพเชœเชฟเชค เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชตเชณเซ€ เชชเซเชฐเชคเซเชฏเซ‡เช• เชเชพเชฒเชฐเชจเซ€ เชฌเชพเชนเซเชฏเชธเชชเชพเชŸเซ€ เช…เชจเซ‡เช• เช—เชกเซ€เช“เชจเชพ เชธเซเชตเชฐเซ‚เชชเซ‡ เชตเชฟเชธเซเชคเชฐเซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช† เช—เชกเซ€เช“เชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เชเช•เซ€เชธเชพเชฅเซ‡ เชตเชงเซ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เชชเชฐเซเชฏเชพเชตเชฐเชฃเชจเชพ เชชเชพเชฃเซ€เชฎเชพเช‚ เช“เช—เชณเซ‡เชฒ เชนเชตเชพเชจเซ€ เช…เชตเชฐเชœเชตเชฐ เชฅเชˆ เชถเช•เซ‡ เช›เซ‡. เชเชพเชฒเชฐเชคเช‚เชคเซเช“เชจเซ€ เชฌเชพเชนเซเชฏเชธเชชเชพเชŸเซ€เช เช›เชตเชพเชฏเซ‡เชฒเซ€ เช…เชงเชฟเชšเซเช›เชฆเซ€เชฏ (epithelial) เชชเซ‡เชถเซ€ เชธเซเชคเช‚เชญเชพเช•เชพเชฐ (columnar) เช…เชจเซ‡ เช˜เชจเชพเช•เชพเชฐ (cuboidal) เช†เชฎ เชฌเซ‡ เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเชพ เช•เซ‹เชทเซ‹ เชงเชฐเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡. เช—เชกเซ€เช“เชจเชพ เชฎเชงเซเชฏเชญเชพเช—เชฎเชพเช‚ เชถเซเชตเซ‡เชคเชคเช‚เชคเซเช“เชจเชพ เชฌเชจเซ‡เชฒเชพ เชธเซเชฅเชพเชฃเซเช•เซ‹เชทเซ‹ (pilaster cells) เช†เชตเซ‡เชฒเชพ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชเชพเชฒเชฐเชคเช‚เชคเซเช“เชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เช…เช‚เชคเชฐเซเชตเชพเชนเซ€ (afferent) เช…เชจเซ‡ เชฌเชนเชฟเชฐเซเชตเชพเชนเซ€ (efferent) เชเชฎ เชฌเซ‡ เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเซ€ เชงเชฎเชจเซ€เช“ เชชเชธเชพเชฐ เชฅเชคเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡; เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เช† เชฌเซ‡ เชงเชฎเชจเซ€เช“ เชตเชšเซเชšเซ‡ เชฐเซเชงเชฟเชฐ-เช•เซ‡เชถเชฟเช•เชพเชœเชพเชณ เชชเซเชฐเชธเชฐเซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡.

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 2 : เช…เชธเซเชฅเชฟเชฎเชคเซเชธเซเชฏเชจเซเช‚ เชเชพเชฒเชฐเชคเช‚เชคเซเชฐ

เชฎเซเช–เช—เซเชนเชพ เชตเชกเซ‡ เช•เช‚เช เชจเชณเซ€เชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชชเชธเชพเชฐ เชฅเชคเซเช‚ เชชเชพเชฃเซ€ เชเชพเชฒเชฐเช–เช‚เชกเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ€เชจเซ‡ เชเชพเชฒเชฐเชคเช‚เชคเซเช“เชจเชพ เชธเช‚เชชเชฐเซเช•เชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเชพเช‚ เชนเชตเชพเชจเซ€ เช†เชชเชฒเซ‡, เช…เช‚เชคเชฐเซเชตเชพเชนเซ€ เชงเชฎเชจเซ€เชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เช•เซ‡เชถเชฟเช•เชพเชœเชพเชณเชฎเชพเช‚ เชชเชธเชพเชฐ เชฅเชคเชพ เชฐเซเชงเชฟเชฐ เชธเชพเชฅเซ‡ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. เชฐเซเชงเชฟเชฐ เชนเชตเซ‡ เชฌเชนเชฟเชฐเซเชตเชพเชนเซ€ เชงเชฎเชจเซ€เชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชชเชธเชพเชฐ เชฅเชˆเชจเซ‡ เชนเซƒเชฆเชฏ เชคเชฐเชซ เชตเชนเซ‡ เช›เซ‡. เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชเชพเชฒเชฐเช–เช‚เชกเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ‡เชฒเซเช‚ เชชเชพเชฃเซ€ เชเชพเชฒเชฐ-เชขเชพเช‚เช•เชฃ เช–เซ‚เชฒเซ€ เชœเชตเชพเชฅเซ€ เชœเชณเชพเชถเชฏเชจเชพ เชชเชพเชฃเซ€ เชธเชพเชฅเซ‡ เชญเชณเซ‡ เช›เซ‡.

เช•เชพเชธเซเชฅเชฟเชฎเชคเซเชธเซเชฏเซ‹(cartilagenous fishes)เชฎเชพเช‚ เชเชพเชฒเชฐเช–เช‚เชกเชจเชพ เชธเซเชฅเชพเชจเซ‡ 5เชฅเซ€ 7 เชœเซ‡เชŸเชฒเซ€ เชจเชฒเชฟเช•เชพเช“ เช†เชตเซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชเชพเชฒเชฐเชจเซ€ เช…เชฐเซเชงเชเชพเชฒเชฐเซ‹ เชฌเซ‡ เชจเชฒเชฟเช•เชพเช“ เชตเชšเซเชšเซ‡ เช†เชตเซ‡เชฒ เชฆเซ€เชตเชพเชฒ เชธเชพเชฅเซ‡ เชšเซ‹เช‚เชŸเซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช†เชฎ เชฆเซ€เชตเชพเชฒ เชตเชฟเชŸเชชเชจเซ€ เช—เชฐเชœ เชธเชพเชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชเชพเชฒเชฐเช–เช‚เชกเชจเชพ เช…เชญเชพเชตเชฎเชพเช‚ เช•เชพเชธเซเชฅเชฟเชฎเชคเซเชธเซเชฏเซ‹เชฎเชพเช‚ เชเชพเชฒเชฐ-เชขเชพเช‚เช•เชฃ เชนเซ‹เชคเซเช‚ เชจเชฅเซ€. เชชเซเชฐเชคเซเชฏเซ‡เช• เชจเชฒเชฟเช•เชพเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เช•เช‚เช เชจเชณเซ€เชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชชเชธเชพเชฐ เชฅเชคเชพ เชœเชณเชพเชถเชฏเซ€เชจ เชชเชพเชฃเซ€เชจเซ‡ เชธเซเชตเซ€เช•เชพเชฐเซ€เชจเซ‡ เชจเชฒเชฟเช•เชพเชจเชพเช‚ เชฌเชพเชนเซเชฏ เชเชพเชฒเชฐเช›เชฟเชฆเซเชฐเซ‹ (gillslits) เชตเชพเชŸเซ‡ เชฌเชนเชพเชฐ เช•เชขเชพเชฏ เช›เซ‡.

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 3 : เช•เชพเชธเซเชฅเชฟเชฎเชคเซเชธเซเชฏเชจเซ€ เชเชพเชฒเชฐ : (เช…) เชเชพเชฒเชฐเช•เชฟเชฐเชฃ เชธเชพเชฅเซ‡ เชœเซ‹เชกเชพเชฏเซ‡เชฒเซ€ เชฌเซ‡ เช…เชฐเซเชงเชเชพเชฒเชฐเซ‹เชจเซ€ เชฌเชจเซ‡เชฒเซ€ เชธเช‚เชชเซ‚เชฐเซเชฃ เชเชพเชฒเชฐ; (เช†) เชตเชฟเชŸเชช เชธเชพเชฅเซ‡ เชœเซ‹เชกเชพเชฏเซ‡เชฒเชพ เชฌเซ‡ เชเชพเชฒเชฐเชคเช‚เชคเซเช“.

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 4 : เชชเซเช–เซเชค เชธเชชเซเชšเซเช› เช‰เชญเชฏเชœเซ€เชตเซ€ เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เช“เชจเซ€ เชฌเชพเชนเซเชฏ เชเชพเชฒเชฐเซ‹ : (เช…) เชธเซเชฏเซ‚เชกเซ‹-เชฌเซเชฐเชพเช•เชธ; (เช†) เชธเชพเชฏเชฐเซ‡เชจ

เชฌเชพเชนเซเชฏ เชเชพเชฒเชฐเซ‹ : เช•เซ‡เชŸเชฒเชพเช‚เช• เช‰เชญเชฏเชœเซ€เชตเซ€เช“ เชฌเชพเชฒเซเชฏเชพเชตเชธเซเชฅเชพเชฎเชพเช‚ เชกเชฟเชฎเซเชญเชจเชพ เชธเซเชตเชฐเซ‚เชชเซ‡ เชœเชณเชพเชถเชฏเชฎเชพเช‚ เชœเซ€เชตเชจ เชชเชธเชพเชฐ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เช† เชกเชฟเชฎเซเชญเซ‹เชจเซ€ เชฌเชพเชนเซเชฏเชธเชชเชพเชŸเซ€เชฎเชพเช‚ เชถเซเชตเชพเชธเซ‹เชšเซเช›เซเชตเชพเชธ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชฌเชพเชนเซเชฏ (external) เชเชพเชฒเชฐเซ‹ เช†เชตเซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชฆเซ‡เชกเช•เชพเชจเชพ เชกเชฟเชฎเซเชญเชจเซ‡ เชŸเซ…เชกเซเชชเซ‹เชฒ เช•เชนเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡ เชฌเชพเชนเซเชฏ เชเชพเชฒเชฐเซ‹เชจเซ€ เชคเซเชฐเชฃ เชœเซ‹เชก เชงเชฐเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡. เชฐเซ‚เชชเชพเช‚เชคเชฐเชฃ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชชเซเช–เซเชค เช…เชตเชธเซเชฅเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเซ€ เชตเช–เชคเซ‡ เช† เชเชพเชฒเชฐเซ‹ เช…เชชเช•เชฐเซเชท เชชเชพเชฎเซ‡ เช›เซ‡. เชธเชชเซเชšเซเช› เช‰เชญเชฏเชœเซ€เชตเซ€เช“ เชชเซเช–เซเชคเชพเชตเชธเซเชฅเชพเชฎเชพเช‚ เชชเชฃ เชœเชฒเชœเซ€เชตเซ€ เชœเซ€เชตเชจ เชชเชธเชพเชฐ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡ เชฌเชพเชนเซเชฏ เชเชพเชฒเชฐเชฏเซเช•เซเชค เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡.

เชคเซเชตเชšเซ€เชฏ เชถเซเชตเชธเชจ : เชฆเชฐเชฟเชฏเชพเชˆ เช•เชฟเชจเชพเชฐเชพ เชชเชพเชธเซ‡ เชตเชพเชธ เช•เชฐเชคเซ€ เชชเช‚เช•-เชฒเช‚เช˜เซ€ (mud skipper) เช…เชจเซ‡ เชตเชพเชฎ (eel) เชœเซ‡เชตเซ€ เชฎเชพเช›เชฒเซ€เช“ เชชเชพเชฃเซ€เชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชฌเชนเชพเชฐ เช†เชตเซ€เชจเซ‡ เชญเซ€เชจเซ€ เชœเชฎเซ€เชจเชฎเชพเช‚ เชธเชฐเซเชชเช—เชคเชฟเช เชชเซเชฐเชšเชฒเชจ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เช†เชตเซ‡เชฒ เชนเชตเชพเชฅเซ€ เชถเซเชตเชพเชธเซ‹เชšเซเช›เซเชตเชพเชธ เชฒเซ‡ เช›เซ‡. เช•เซ‡เชŸเชฒเซ€เช• เชฌเชฟเชกเชพเชฒ เชฎเชคเซเชธเซเชฏ (cat fishes) เชชเชฃ เชคเซเชตเชšเซ€เชฏ เชถเซเชตเชธเชจ เช•เชฐเชตเชพเชจเซ€ เช•เซเชทเชฎเชคเชพ เชงเชฐเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡. เช† เชฎเชพเช›เชฒเซ€เชจเซ‡ เชญเซ€เช‚เช—เชกเชพเช‚ เชนเซ‹เชคเชพเช‚ เชจเชฅเซ€.

เชชเชพเชฆเชตเชฟเชนเซ‹เชฃเชพ (apoda) เชธเชพเชฒเชพเชฎเชพเช‚เชกเชฐ เชœเซ‡เชตเชพ เช‰เชญเชฏเชœเซ€เชตเซ€เช“ เชชเซเช–เซเชคเชพเชตเชธเซเชฅเชพเชฎเชพเช‚ เชฎเซ‹เชŸเซ‡เชญเชพเช—เซ‡ เชœเชฎเซ€เชจ เชชเชฐ เชชเซ‹เชคเชพเชจเซเช‚ เชœเซ€เชตเชจ เชชเชธเชพเชฐ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เช‰เชญเชฏเชœเซ€เชตเซ€ เชฆเซ‡เชกเช•เซ‹ เช…เชจเซ‡ เชŸเซ‰เชก เชชเชฃ เชœเชฎเซ€เชจ เชชเชฐ เชœเซ€เชตเชจ เชชเชธเชพเชฐ เช•เชฐเชคเชพ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช‰เชชเชฐเซเชฏเซเช•เซเชค เช‰เชญเชฏเชœเซ€เชตเซ€เช“เชจเซ€ เชคเซเชตเชšเชพ เชฒเซ€เชธเซ€ เช…เชจเซ‡ เชถเซเชฒเซ‡เชทเซเชฎเชฒ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡ เชถเซเชตเชพเชธเซ‹เชšเซเช›เซเชตเชพเชธ เชฎเชพเชŸเซ‡ เช…เชจเซเช•เซ‚เชณ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡.

เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚ (lungs) : เชšเชคเซเชทเซเชชเชฆเซ€ (quadraped) เชชเซƒเชทเซเช เชตเช‚เชถเซ€เช“เชจเชพ เช‰เชฐเชธ เชชเซเชฐเชฆเซ‡เชถเชฎเชพเช‚ เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚เชจเซ€ เชเช• เชœเซ‹เชก เช†เชตเซ‡เชฒเซ€ เช›เซ‡. เชฆเซ‡เชกเช•เชพเช‚ เช…เชจเซ‡ เชธเชฐเซ€เชธเซƒเชชเซ‹เชจเชพเช‚ เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚ เช•เซ‹เชฅเชณเซ€ เช†เช•เชพเชฐเชจเชพเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชชเช•เซเชทเซ€เช“เชฎเชพเช‚ เช…เชจเซ‡ เชธเชธเซเชคเชจเซ‹เชฎเชพเช‚ เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚ เชธเซเชชเช‚เชœ เชœเซ‡เชตเซ€ เชชเซ‡เชถเซ€เชจเชพเช‚ เชฌเชจเซ‡เชฒเชพเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชคเซ‡เช“ เชธเซเชฅเชฟเชคเชฟเชธเซเชฅเชพเชชเช•เชคเชพเชจเซ‹ เช—เซเชฃ เชงเชฐเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เช‰เชฐเชธเซ€เชฏ เช—เซเชนเชพ(thoracic cavity)เชฎเชพเช‚ เชฌเช‚เชง เชฌเซ‡เชธเซ‡ เช›เซ‡.

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 5 : เชฆเซ‡เชกเช•เชพเชฎเชพเช‚ เชฅเชคเซ€ เชถเซเชตเชพเชธเซ‹เชšเซเช›เซเชตเชพเชธ-เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพ : (เช…) เชตเช•เซเชทเชชเซเชฐเชฆเซ‡เชถ(thorax)เชจเซ‹ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เชตเชงเชตเชพเชฅเซ€ เชฎเซเช–เช—เซเชนเชพเชฎเชพเช‚ เชจเชธเช•เซ‹เชฐเชพเช‚ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชนเชตเชพ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ‡ เช›เซ‡; (เช†) เชตเช•เซเชทเชชเซเชฐเชฆเซ‡เชถเชจเชพ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐเชฎเชพเช‚ เชฅเชคเชพ เช˜เชŸเชพเชกเชพเชจเซ€ เชธเชพเชฅเซ‡ เชซเซ‡เชซเชธเชพเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ‡เชฒเซ€ เชนเชตเชพ เชฌเชนเชพเชฐ เชจเซ€เช•เชณเซ€ เชœเชพเชฏ เช›เซ‡; (เช‡) เชตเช•เซเชทเชชเซเชฐเชฆเซ‡เชถเชจเซ‹ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เชตเชงเชตเชพ เชธเชพเชฅเซ‡ เชจเชธเช•เซ‹เชฐเชพเช‚ เชฌเช‚เชง เชฅเชˆ เชœเชตเชพเชฅเซ€ เชฎเซเช–เช—เซเชนเชพเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ‡เชฒ เชคเชพเชœเซ€ เชนเชตเชพ เชซเซ‡เชซเชธเชพเชฎเชพเช‚ เชตเชนเซ‡ เช›เซ‡; (เชˆ) เชตเช•เซเชทเชชเซเชฐเชฆเซ‡เชถเชจเซ‹ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เชตเชงเชตเชพ เชธเชพเชฅเซ‡ เชจเชธเช•เซ‹เชฐเชพเช‚ เช–เซ‚เชฒเซ€ เชœเชตเชพเชฅเซ€ เชฎเซเช–เช—เซเชนเซ€เชฏ เชถเซเชตเชธเชจ เชคเซ‡เชœ เชฌเชจเซ‡ เช›เซ‡.

เช‰เชญเชฏเชœเซ€เชตเซ€ เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เช“ : เชฆเซ‡เชกเช•เชพเชจเซ€ เชฎเซเช–เช—เซเชนเชพ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฟเช• เชถเซเชตเชพเชธเซ‹เชšเซเช›เซเชตเชพเชธเชฎเชพเช‚ เช…เช—เชคเซเชฏเชจเซ‹ เชญเชพเช— เชญเชœเชตเซ‡ เช›เซ‡. เชฎเซเช–เช—เซเชนเชพเชจเซ€ เชธเชชเชพเชŸเซ€เชฏ เชฆเซเชตเชฟเชคเชชเซเชฐเชธเชพเชงเชจ (hyoid apparatus) เช•เช‚เช•เชพเชฒเชคเช‚เชคเซเชฐ เช†เชตเซ‡เชฒเซเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชฎเซเช–เช—เซเชนเซ€เชฏ เชถเซเชตเชธเชจ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เช•เช‚เช•เชพเชฒเชคเช‚เชคเซเชฐเชจเชพ เชธเซเชจเชพเชฏเซเช“ เชธเช‚เช•เซ‹เชšเชจ เชชเชพเชฎเชตเชพเชฅเซ€ เชฎเซเช–เช—เซเชนเชพเชจเซ‹ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เชตเชงเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชฆเซ‡เชกเช•เชพเชจเซ€ เช†เช‚เช– เชชเชพเชธเซ‡ เช†เชตเซ‡เชฒเชพเช‚ เชฌเชพเชนเซเชฏเชจเชพเชธเชฟเช•เชพเช›เชฟเชฆเซเชฐเซ‹เชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชนเชตเชพ เชฎเซเช–เช—เซเชนเชพเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ‡ เช›เซ‡. เชฎเซเช–เช—เซเชนเชพเชจเซ€ เชธเชชเชพเชŸเซ€ เช•เซ‡เชถเชฟเช•เชพเชœเชพเชฒ เชตเชกเซ‡ เชธเชพเชฐเซ€ เชฐเซ€เชคเซ‡ เชธเชงเชพเชฏเซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซเชฏเชพเช‚ เชนเชตเชพเชจเซ€ เช†เชชเชฒเซ‡ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. เชœเซ‹เช•เซ‡ เชตเช–เชคเซ‹เชตเช–เชค เช•เช‚เช•เชพเชฒเชคเช‚เชคเซเชฐเชจเชพ เชธเซเชจเชพเชฏเซเช“เชจเชพ เชถเชฟเชฅเชฟเชฒเชจ เชธเชพเชฅเซ‡ เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚เชจเซเช‚ เชฆเซเชตเชพเชฐ เช–เซ‚เชฒเซ€ เชœเชคเชพเช‚ เชนเชตเชพ เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚เชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ‡ เช›เซ‡. เชชเชฐเชฟเชฃเชพเชฎเซ‡ เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚ เชชเชฃ เชถเซเชตเชพเชธเซ‹เชšเซเช›เซเชตเชพเชธ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡.

เชธเชฐเซ€เชธเซƒเชชเซ‹ : เช† เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เช“เชจเซ€ เชฌเชพเชนเซเชฏ เชถเซเชตเชธเชจเชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพ เชคเซ‡เชฎเชจเชพเช‚ เชถเชฐเซ€เชฐเชจเชพเช‚ เชงเชกเชชเซเชฐเชฆเซ‡เชถ เช…เชจเซ‡ เช…เช‚เชค:เชธเซเชฅ (visceral) เช…เช‚เช—เซ‹เชจเชพ เชธเซเชจเชพเชฏเซเช“เชจเชพเช‚ เชธเช‚เช•เซ‹เชšเชจ เช…เชจเซ‡ เชถเชฟเชฅเชฟเชฒเชคเชพเชจเซ‡ เช†เชญเชพเชฐเซ€ เช›เซ‡. เชถเซเชตเชธเชจเชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชถเซเชตเชธเชจเช›เชฟเชฆเซเชฐเซ‹ เช…เชจเซ‡ เชถเซเชตเชพเชธเชฆเซเชตเชพเชฐ (glottis) เช–เซ‚เชฒเซ€ เชœเชตเชพเชฅเซ€ เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚เชฎเชพเช‚ เชนเชตเชพ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ‡ เช›เซ‡. เชœเซ‹เช•เซ‡ เชฎเซ‹เชŸเชพเชญเชพเช—เชจเชพ เชธเชฐเซ€เชธเซƒเชชเซ‹เชฎเชพเช‚ เชถเซเชตเชพเชธเซ‹เชšเซเช›เซเชตเชพเชธ-เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพ เช†เชตเชฐเซเชคเชฟเช• (periodical) เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชธเชฐเซ€เชธเซƒเชชเซ‹ เชตเชฟเชถเซเชฐเชพเช‚เชคเชฟ เช…เชตเชธเซเชฅเชพ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชงเซ€เชฎเซ€ เช—เชคเชฟเช เชถเซเชตเชพเชธเซ‹เชšเซเช›เซเชตเชพเชธเชจเซ€ เชฒเซ‡-เชฎเซ‚เช• เช•เชฐเชคเชพ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชธเชพเชฎเชพเชจเซเชฏเชชเชฃเซ‡ เชถเซเชตเชพเชธเชฆเซเชตเชพเชฐ เชฌเช‚เชง เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช•เชพเชšเชฌเชพเชฎเชพเช‚ เช‰เชฐเชธ เชชเซเชฐเชฆเซ‡เชถเชจเซ€ เชชเชพเช‚เชธเชณเซ€เช“ เชตเชฟเชฒเซ€เชจ เชฅเชˆเชจเซ‡ เชคเซ‡เชฎเชจเซเช‚ เช•เชตเชš(shell)เชฎเชพเช‚ เชชเชฐเชฟเชตเชฐเซเชคเชจ เชฅเชฏเซ‡เชฒเซเช‚ เชนเซ‹เชตเชพเชฅเซ€ เช•เชพเชšเชฌเชพเชฎเชพเช‚ เชถเซเชตเชธเชจเชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพ เชธเชนเซ‡เชœ เชœเซเชฆเซ€ เชฐเซ€เชคเซ‡ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. เช•เชพเชšเชฌเชพเชฎเชพเช‚ เช…เช‚เชค:เชธเซเชฅ เช…เช‚เช—เซ‹เชจเชพ เช†เชตเชฐเชฃ เชฐเซ‚เชชเซ‡ เช†เชตเซ‡เชฒ เช•เชฒเชพ (เชถเซเชตเชธเชจเชชเชŸเชฒ) เชฎเชงเซเชฏเชชเชŸเชฒ(diaphragm)เชฎเชพเช‚ เชฐเซ‚เชชเชพเช‚เชคเชฐ เชชเชพเชฎเซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช† เชฎเชงเซเชฏเชชเชŸเชฒเชจเซ€ เชธเช‚เช•เซ‹เชšเชจ เช…เชจเซ‡ เชถเชฟเชฅเชฟเชฒเชจ เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชจเซ€ เช…เชธเชฐ เชนเซ‡เช เชณ เช•เชตเชšเชฎเชพเช‚ เชถเซเชตเชพเชธเซ‹เชšเซเช›เซเชตเชพเชธเชจเซ€ เชธเซเชตเชฟเชงเชพ เชฅเชคเชพเช‚ เชชเชฐเซเชฏเชพเชตเชฐเชฃ เชธเชพเชฅเซ‡ เชนเชตเชพเชจเซ€ เช†เชชเชฒเซ‡ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡.

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 6 : เช…เชจเซเช•เซเชฐเชฎเซ‡ (เช…) เชฎเช—เชฐ เช…เชจเซ‡ (เช†) เช•เชพเชšเชฌเชพ(เชฌเซ‡ เชธเชฐเซ€เชธเซƒเชชเซ‹)เชจเชพ เชซเซ‡เชซเชธเชพเชฎเชพเช‚ เชฅเชคเซ€ เชนเชตเชพเชจเซ€ เช…เชตเชฐเชœเชตเชฐ. เชฎเช—เชฐเชฎเชพเช‚ เชชเชพเช‚เชธเชณเซ€เช“เชจเซเช‚ เชฌเชจเซ‡เชฒเซเช‚ เชชเชพเช‚เชœเชฐเซเช‚ เชตเช•เซเชทเช—เซเชนเชพเชจเซ‡ เช˜เซ‡เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชฅเซ€ เชคเซ‡เชจเชพ เชธเซเชจเชพเชฏเซเช“เชจเชพเช‚ เช†เช•เซเช‚เชšเชจ เช…เชจเซ‡ เชถเชฟเชฅเชฟเชฒเชจเชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เชตเช•เซเชทเช—เซเชนเชพเชจเชพ เช•เชฆเชฎเชพเช‚ เชตเชงเช˜เชŸ เชฅเชคเชพเช‚ เชซเซ‡เชซเชธเชพเชฎเชพเช‚ เชนเชตเชพ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชฌเชนเชพเชฐ เชซเซ‡เช‚เช•เชพเชฏ เช›เซ‡. เช•เชพเชšเชฌเชพเชจเชพ เชฌเซ‡ เช•เชตเชšเซ‹ เชตเชšเซเชšเซ‡ เช†เชตเซ‡เชฒ เชชเซเชฐเชฆเซ‡เชถเชฎเชพเช‚ เชคเซ‡เชจเซ€ เชธเชพเชฅเซ‡ เชธเช‚เช•เชณเชพเชฏเซ‡เชฒ เชธเซเชจเชพเชฏเซเช“เชจเชพเช‚ เช†เช•เซเช‚เชšเชจ เช…เชจเซ‡ เชถเชฟเชฅเชฟเชฒเชจเชฅเซ€ เชซเซ‡เชซเชธเชพเชฎเชพเช‚ เชนเชตเชพ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ‡ เช›เซ‡ เชคเซ‡เชฎเชœ เชฌเชนเชพเชฐ เชซเซ‡เช‚เช•เชพเชฏ เช›เซ‡.

เชชเช•เซเชทเซ€เช“ เช…เชจเซ‡ เชธเชธเซเชคเชจ เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เช“เชจเชพเช‚ เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚ : เชธเซเชฅเชฟเชคเชฟเชธเซเชฅเชพเชชเช•เชคเชพเชจเซ‹ เช—เซเชฃ เชงเชฐเชพเชตเชคเซเช‚ เช† เชซเซ‡เชซเชธเซเช‚ เชถเช‚เช•เซ (conical) เช†เช•เชพเชฐเชจเซเช‚ เช…เชจเซ‡ เชธเชณเช‚เช— เช…เชฅเชตเชพ เชคเซ‹ เช–เช‚เชกเซ‹เชฎเชพเช‚ เชตเชฟเชญเชพเชœเซ‡เชฒเซเช‚ เชœเซ‹เชตเชพ เชฎเชณเซ‡ เช›เซ‡. เชนเชตเชพเชจเซ€ เช†เชชเชฒเซ‡ เชธเชพเชฅเซ‡ เชธเช‚เช•เชณเชพเชฏเซ‡เชฒเซ‹ เชคเซ‡เชจเซ‹ เชญเชพเช— เชถเซเชตเชพเชธเชจเชฒเชฟเช•เชพ(bronchioles)เชจเซ‹ เชฌเชจเซ‡เชฒเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡ เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚เชจเซ€ เชฎเซเช–เซเชฏ เชถเซเชตเชพเชธเชจเชฒเชฟเช•เชพ (trachea) เชธเชพเชฅเซ‡ เชœเซ‹เชกเชพเชฏเซ‡เชฒเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡, เชœเซ‡ เชถเซเชตเชพเชธเชจเชฒเชฟเช•เชพเชฎเชพเช‚ เช–เซ‚เชฒเซ‡ เช›เซ‡. เชจเชฒเชฟเช•เชพเชถเชพเช–เชพ เชชเซเชฐเชฌเช‚เชงเชฟเชค เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ€ เช…เช‚เชคเซเชฏเชถเชพเช–เชพ (terminal bronchioles) เชถเซเชตเชธเชจ เชเช•เชฎเซ‹ เชคเชฐเซ€เช•เซ‡ เช†เชตเซ‡เชฒ เชถเซเชตเชพเชธเช•เซ‹เชฅเชณเซ€เช“(alveolar sacs)เชฎเชพเช‚ เช–เซ‚เชฒเซ‡ เช›เซ‡. เชชเซเชฐเชคเซเชฏเซ‡เช• เชถเซเชตเชพเชธเช•เซ‹เชฅเชณเซ€ เชตเซ€เชธเซ‡เช• เชœเซ‡เชŸเชฒเซ€ เช•เซ‚เชชเชฟเช•เชพเช“(alveoli)เชจเซ€ เชฌเชจเซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช•เซ‚เชชเชฟเช•เชพเช“เชจเซ€ เชฆเซ€เชตเชพเชฒ เชถเซเชตเชธเชจ-เชฐเซเชงเชฟเชฐ-เช•เซ‡เชถเชฟเช•เชพเชœเชพเชฒ (respiratory blood capillaries) เชตเชกเซ‡ เชธเชพเชฐเซ€ เชฐเซ€เชคเซ‡ เชธเชงเชพเชฏเซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡.

เชชเช•เซเชทเซ€เช“เชจเชพเช‚ เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚ เชธเชพเชฅเซ‡ เชตเชพเชฏเซเช•เซ‹เชฅเชณเซ€ (airsacs) เชจเชพเชฎเซ‡ เช“เชณเช–เชพเชคเซ€ เช…เช‚เช—เชฟเช•เชพเช“เชจเซ€ เชชเชพเช‚เชš เชœเซ‹เชก เชœเซ‹เชกเชพเชฏเซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชฅเซ€ เชถเซเชตเชธเชจ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ‡เชฒเซ€ เชนเชตเชพ เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚เชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชตเชพเชฏเซเช•เซ‹เชฅเชณเซ€เช“เชฎเชพเช‚ เชตเชนเซ‡ เช›เซ‡. เชตเชพเชฏเซเช•เซ‹เชฅเชณเซ€เช“เชฎเชพเช‚ เชฐเชนเซ‡เชฒ เชนเชตเชพเชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เชชเช•เซเชทเซ€เช“เชจเซเช‚ เชถเชฐเซ€เชฐ เชตเชœเชจเชจเซ€ เชฆเซƒเชทเซเชŸเชฟเช เชนเชฒเช•เซเช‚ (light) เชฐเชนเซ‡ เช›เซ‡.

เชชเช•เซเชทเซ€เช“เชจเซเช‚ เชถเซเชตเชธเชจ : เชชเช•เซเชทเซ€เช“เชจเซ€ เช‰เชฐเชธเซ-เช—เซเชนเชพเชจเซ€ เชซเชฐเชคเซ‡ เชชเชพเช‚เชธเชณเซ€ (ribs) เช…เชจเซ‡ เช‰เชฐเซ‹เชธเซเชฅเชฟ (sternum) เช…เชธเซเชฅเชฟเชจเซเช‚ เชฌเชจเซ‡เชฒเซเช‚ เชเช• เชชเชพเช‚เชœเชฐเซเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒเซเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชจเซ€ เช–เชพเชฒเซ€ เชœเช—เซเชฏเชพ เชตเชพเชฏเซเช•เซ‹เชฅเชณเซ€เช“เชฅเซ€ เชชเซเชฐเชพเชฏเซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชชเชพเช‚เชœเชฐเชพ เชธเชพเชฅเซ‡ เชธเช‚เช•เชณเชพเชฏเซ‡เชฒ เชธเซเชจเชพเชฏเซเช“เชจเชพ เชธเช‚เช•เซ‹เชšเชจเชฅเซ€ เช‰เชฐเซ‹เชธเซเชฅเชฟเชจเซเช‚ เชตเชฟเชธเซเชฅเชพเชชเชจ เชฌเชพเชนเซเชฏ เชฆเชฟเชถเชพเช เชฅเชคเชพเช‚ เช‰เชฐเชธเซ€เชฏ เช—เซเชนเชพเชจเซ‹ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เชตเชงเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚ เชธเชนเซ‡เชœ เชซเซ‚เชฒเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เชฌเชพเชนเซเชฏ เชจเชธเช•เซ‹เชฐเชพเช‚เชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชนเชตเชพ เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚เชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซเชฏเชพเชฐเชฌเชพเชฆ เช‰เชฐเชธเซ-เชชเซเชฐเชฆเซ‡เชถเชจเชพ เช•เซ‡เชŸเชฒเชพเช• เช…เชจเซ‡ เชฎเชงเซเชฏเชชเชŸเชฒ เชธเซเชจเชพเชฏเซเช“เชจเชพ เชธเช‚เช•เซ‹เชšเชจเชฅเซ€ เช‰เชฐเชธเซ€เชฏ เช—เซเชนเชพเชจเซ‹ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เช˜เชŸเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชจเชพ เชฆเชฌเชพเชฃ เชนเซ‡เช เชณ เชนเชตเชพ เชตเชพเชฏเซเช•เซ‹เชฅเชณเซ€เช“เชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚ เชตเชพเชŸเซ‡ เชชเชธเชพเชฐ เชฅเชˆเชจเซ‡ เชจเชธเช•เซ‹เชฐเชพเช‚ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชฌเชนเชพเชฐ เชจเซ€เช•เชณเซ€ เชœเชพเชฏ เช›เซ‡.

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 7 : เชชเช•เซเชทเซ€เช“เชจเชพเช‚ เชฌเชพเชนเซเชฏ เชถเซเชตเชธเชจเชพเช‚เช—เซ‹

เชชเช•เซเชทเซ€เช“เชจเชพ เช‰เชกเซเชกเชฏเชจ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชฌเชพเชนเซเชฏ เชถเซเชตเชธเชจเชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพ เชชเชพเช‚เช–เซ‹เชจเซ€ เชฅเชคเซ€ เชนเชฟเชฒเชšเชพเชฒ เชธเชพเชฅเซ‡ เชธเชฎเช•เซเชฐเชฎเชฟเช• (synchronised) เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. เชชเชพเช‚เช–เชจเซ€ เช—เชคเชฟ เช‰เชชเชฐเชจเซ€ เชฆเชฟเชถเชพเช เชฅเชคเชพเช‚ เช‰เชฐเชธเซ-เช—เซเชนเชพเชจเซ‹ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เชตเชงเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชนเชตเชพ เชถเซเชตเชธเชจเชคเช‚เชคเซเชฐเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ‡ เช›เซ‡. เชชเชพเช‚เช–เชจเซ€ เช—เชคเชฟ เชจเซ€เชšเชฒเซ€ เชฆเชฟเชถเชพเช เชฅเชตเชพเชฅเซ€ เช‰เชฐเชธเซ-เช—เซเชนเชพเชจเซ‹ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เช˜เชŸเซ€ เชœเชคเชพเช‚ เชนเชตเชพ เชถเซเชตเชธเชจเชคเช‚เชคเซเชฐเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชฌเชนเชพเชฐ เชจเซ€เช•เชณเซ€ เชœเชพเชฏ เช›เซ‡. เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚เชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชตเชพเชฏเซเช•เซ‹เชฅเชณเซ€ เชคเชฐเชซ เชตเชนเซ‡เชคเซ€ เชนเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเซ‡ เชถเซเชตเชธเชจ-เชฐเซเชงเชฟเชฐเช•เซ‡เชถเชฟเช•เชพ เชœเชพเชฒ เชธเช‚เชชเซ‚เชฐเซเชฃเชชเชฃเซ‡ เชถเซ‹เชทเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชฅเซ€ เชชเช•เซเชทเซ€เชจเชพเช‚ เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚เชจเซ‡ เช•เชพเชฐเซเชฏเช•เซเชทเชฎ เชตเชฟเชธเซเชคเชฐเชฃเชถเซ€เชฒ เช…เช‚เช— เชคเชฐเซ€เช•เซ‡ เชตเชฐเซเชฃเชตเซ€ เชถเช•เชพเชฏ. เช† เช•เชพเชฐเซเชฏเช•เซเชทเชฎเชคเชพ เช‰เชกเซเชกเชฏเชจเชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เชชเช•เซเชทเซ€เชจเซ€ เช…เชชเซ‡เช•เซเชทเชฟเชค เชŠเช‚เชšเซ€ เช•เช•เซเชทเชพเชจเซ€ เชšเชฏเชพเชชเชšเชฏเซ€ เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพ เชธเชพเชฅเซ‡ เชธเซเชธเช‚เช—เชค เช›เซ‡.

เชธเชธเซเชคเชจเซ‹เชฎเชพเช‚ เชถเซเชตเชธเชจ : เช†เชฎ เชคเซ‹ เช‰เชฐเซ‹เชฆเชฐเชชเชŸเชฒเชจเชพ เชธเซเชจเชพเชฏเซเช“เชจเชพเช‚ เชธเช‚เช•เซ‹เชšเชจเชฅเซ€ เช‰เชฐเชธเซ-เช—เซเชนเชพเชจเซ‹ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เชตเชงเซ€ เชœเชคเชพเช‚ เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚ เชซเซ‚เชฒเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชจเชพเช• เชตเชพเชŸเซ‡ เชนเชตเชพ เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚เชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ‡ เช›เซ‡; เชชเชฐเช‚เชคเซ เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚เชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒ เชนเชตเชพเชจเซเช‚ เชถเซ‹เชทเชฃ เชธเช‚เชชเซ‚เชฐเซเชฃเชชเชฃเซ‡ เชฅเชคเซเช‚ เชจเชฅเซ€. เชคเซ‡เชฅเซ€ เชซเซ‡เชซเชธเชพเช‚เชฎเชพเช‚ เชฐเชนเซ‡เชฒ เชถเซ‡เชท เชนเชตเชพเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเซ‹ เชชเชฃ เชธเชฎเชพเชตเซ‡เชถ เชฅเชฏเซ‡เชฒเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช‰เชšเซเช›เซเชตเชพเชธ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชคเซ‡ เชถเชฐเซ€เชฐเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชจเซ€เช•เชณเซ€ เชœเชตเชพเชฅเซ€ เชธเชธเซเชคเชจเซ‹เชจเซเช‚ เชฌเชพเชนเซเชฏ เชถเซเชตเชธเชจ เชธเชนเซ‡เชœ เช–เชพเชฎเซ€เชฏเซเช•เซเชค เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ เชคเซ‡เชฎ เช•เชนเซ€ เชถเช•เชพเชฏ.

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 8 : เชธเชธเซเชคเชจเซ‹เชจเชพเช‚ เชฌเชพเชนเซเชฏ เชถเซเชตเชธเชจเชพเช‚เช—เซ‹ : (เช…) เชถเซเชตเชธเชจเชพเช‚เช—เซ‹เชจเซ€ เชฐเชšเชจเชพ; (เช†) เชตเชฟเชธเซเชคเซƒเชค เชถเซเชตเชพเชธเช•เซ‹เชฅเชณเซ€; (เช‡) เชตเชพเชฏเซเช•เซ‹เชฅเชณเซ€เชจเชพ เชตเชฟเชตเชฟเชง เชญเชพเช—เซ‹

เช†เช‚เชคเชฐเชฟเช• เชถเซเชตเชธเชจ : เชฐเซเชงเชฟเชฐเชฎเชพเช‚ เชถเซเชตเชธเชจเชฐเช‚เชœเช•เซ‹ (respiratory pigments) เชจเชพเชฎเซ‡ เช“เชณเช–เชพเชคเชพ เชœเซˆเชตเซ€ เช…เชฃเซเช“ เชตเชพเชฏเซเช“เชจเชพ เชตเชพเชนเช•เซ‹ เชคเชฐเซ€เช•เซ‡ เช†เชตเซ‡เชฒเชพ เช›เซ‡. เชฎเซเช–เซเชฏเชคเซเชตเซ‡ เชคเซ‡เช“ เชฒเซ‹เชน (Fe++) เช…เชจเซ‡ เชคเชพเชฎเซเชฐ (Cu++) เช–เชจเชฟเชœเชคเชคเซเชตเซ‹เชจเชพ เชฌเชจเซ‡เชฒเชพ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡, เชœเซ‡ เชตเชพเชฏเซเช“เชจเชพ เชตเชนเชจเชฎเชพเช‚ เช…เช—เชคเซเชฏเชจเซ‹ เชญเชพเช— เชญเชœเชตเซ‡ เช›เซ‡. เชœเซ‹เช•เซ‡ เช† เชฐเช‚เชœเช•เซ‹ เชชเชพเชฃเซ€เชฎเชพเช‚ เช…เชฒเซเชชเชฆเซเชฐเชพเชตเซเชฏ เชนเซ‹เชตเชพเชฅเซ€ เชฐเซเชงเชฟเชฐเชฐเชธ (blood plasma) เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เช…เชคเซเชฏเช‚เชค เช…เชฒเซเชช เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เชตเชพเชฏเซเชจเซเช‚ เชตเชนเชจ เชฅเชˆ เชถเช•เซ‡ เช›เซ‡. เชชเซƒเชทเซเช เชตเช‚เชถเซ€ เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เช“เชฎเชพเช‚ เช† เชถเซเชตเชธเชจเชฐเช‚เชœเช•เซ‹ เชฐเช•เซเชคเช•เชฃเซ‹(red blood corpuscles)เชฎเชพเช‚ เชธเช‚เช˜เชฐเซ‡เชฒเชพ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เช†เชถเชฐเซ‡ย  97 % เชœเซ‡เชŸเชฒเซเช‚ เชตเชพเชฏเซเชจเซเช‚ เชตเชนเชจ เชฐเช•เซเชคเช•เชฃเซ‹ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡.

เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เช“เชฎเชพเช‚ 4 เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเชพ เชถเซเชตเชธเชจเชฐเช‚เชœเช•เซ‹ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ : เชนเซ€เชฎเซ‹เช—เซเชฒเซ‹เชฌเชฟเชจ, เชนเซ€เชฎเซ‹เชธเชพเชฏเชจเชฟเชจ, เชนเซ€เชฎเซ‹เชเชฐเชฟเชฅเซเชฐเชฟเชจ เช…เชจเซ‡ เช•เซเชฒเซ‰เชฐเซ‹เช•เซเชฐเซเช“เชฐเชฟเชจ.

1. เชนเซ€เชฎเซ‹เช—เซเชฒเซ‹เชฌเชฟเชจ เชฒเซ‹เชนเชฏเซเช•เซเชค เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชชเซƒเชทเซเช เชตเช‚เชถเซ€ เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เช“เชฎเชพเช‚ เชคเซ‡เชจเชพ เช•เชฃเซ‹ เชฐเช•เซเชคเช•เชฃเซ‹เชฎเชพเช‚ เชธเชฎเชพเชฏเซ‡เชฒเชพ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชคเชฆเซเชชเชฐเชพเช‚เชค เชนเซ€เชฎเซ‹เช—เซเชฒเซ‹เชฌเชฟเชจ เช•เซƒเชฎเชฟ, เชฎเซƒเชฆเซเช•เชพเชฏเซ‹ เช…เชจเซ‡ เช•เซ€เชŸเช•เซ‹เชฎเชพเช‚ เชชเชฃ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชœเซ‹เช•เซ‡ เชคเซ‡ เชฐเซเชงเชฟเชฐเชฐเชธเชฎเชพเช‚ เช“เช—เชณเซ‡เชฒเซเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡.

2. เชฎเซƒเชฆเซเช•เชพเชฏเซ‹ เช…เชจเซ‡ เชธเซเชคเชฐเช•เชตเชšเซ€ เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เช“เชฎเชพเช‚ เชนเซ€เชฎเซ‹เชธเชพเชฏเชจเชฟเชจ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. Cu++ เช–เชจเชฟเชœ เชคเชคเซเชตเชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เชฐเซเชงเชฟเชฐ เชฐเช‚เช—เซ‡ เชตเชพเชฆเชณเซ€ เชฌเชจเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเซ‹ เชธเซเชตเซ€เช•เชพเชฐ เชคเซ‡เชฎเชœ เชคเซเชฏเชพเช— เชเชกเชชเชฅเซ€ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชชเชฐเซเชฏเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ เชตเชงเชพเชฐเซ‡ เชนเซ‹เชฏ เชคเซ‡เชตเชพ เชธเช‚เชœเซ‹เช—เซ‹เชฎเชพเช‚ เชคเซ‡ เช†เชฆเชฐเซเชถ เชถเซเชตเชธเชจเชฐเช‚เชœเช•เชจเซ€ เช—เชฐเชœ เชธเชพเชฐเซ‡ เช›เซ‡.

3. เชนเซ€เชฎเซ‹เชเชฐเชฟเชฅเซเชฐเชฟเชจเชฎเชพเช‚ Fe++ เช–เชจเชฟเชœ เชชเชฐเชฎเชพเชฃเซ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชฐเช‚เช—เซ‡ เช† เชถเซเชตเชธเชจเชฐเช‚เชœเช• เช—เซเชฒเชพเชฌเซ€ (pink) เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชฌเชนเซเชฒเซ‹เชฎเซ€ (polycheat) เชจเซ‚เชชเซเชฐเช•เซ‹ เชคเซ‡เชฎเชœ เชธเชพเชฏเชชเชจ เช•เซเชฏเซเชฒเชธ เชœเซ‡เชตเชพ เช—เซŒเชฃ เชธเชฎเซเชฆเชพเชฏเชจเชพเช‚ เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เช“เชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒเซเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡.

4. เช•เซเชฒเซ‰เชฐเซ‹เช•เซเชฐเซเช“เชฐเชฟเชจ เชชเชฃ Fe++ เชฏเซเช•เซเชค เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ เช“เช›เซเช‚ เชนเซ‹เชฏ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชคเซ‡ เชฐเช‚เช—เซ‡ เชฒเซ€เชฒเซเช‚, เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ เชตเชงเชตเชพเชฅเซ€ เชคเซ‡ เชฐเชพเชคเซเช‚ เชฌเชจเซ‡ เช›เซ‡. เช† เชฐเช‚เชœเช• เช•เซ‡เชŸเชฒเชพเช‚เช• เชฌเชนเซเชฒเซ‹เชฎเซ€เช“เชฎเชพเช‚ เชœเซ‹เชตเชพ เชฎเชณเซ‡ เช›เซ‡.

เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซ เชฐเซเชงเชฟเชฐเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชชเชธเชพเชฐ เชฅเชคเซ€ เชตเช–เชคเซ‡ เชถเซเชตเชธเชจเชฐเช‚เชœเช• เชธเชพเชฅเซ‡ เชเช• เช…เชธเซเชฅเชพเชฏเซ€ย  เชธเช‚เชฏเซ‹เชœเชจ เชฌเชจเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡. เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชชเซ‡เชถเซ€เชฎเชพเช‚ เชตเชชเชฐเชพเชคเชพ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เชคเซ‡เชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ เชจเชนเชฟเชตเชคเซ เชนเซ‹เชตเชพเชฅเซ€ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเซเช‚ เชตเชฟเชฎเซ‹เชšเชจ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. เชฆเชพเช–เชฒเชพ เชคเชฐเซ€เช•เซ‡, เชนเซ€เชฎเซ‹เช—เซเชฒเซ‹เชฌเชฟเชจ (Hb) เชธเชพเชฅเซ‡ เชฅเชคเซ€ เช† เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชจเซ‡ เชจเซ€เชšเซ‡ เชฎเซเชœเชฌ เชธเชฎเชœเชพเชตเซ€ เชถเช•เชพเชฏ :

O2 + Hb OxyHb (เช‘เช•เซเชธเชฟเชนเซ€เชฎเซ‹เช—เซเชฒเซ‹เชฌเชฟเชจ)

CO2เชจเชพ เชธเซเชตเซ€เช•เชพเชฐ เชธเชพเชฅเซ‡ เชธเช‚เช•เชณเชพเชฏเซ‡เชฒเซ€ เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพ :

H2CO3 (เช•เชพเชฐเซเชฌเชจเชฟเช• เชเชธเชฟเชก)เชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เช…เชฎเซเชฒเชคเชพเชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ เชตเชงเชตเชพเชฅเซ€ pHเชจเชพ เชธเช‚เช•เซ‡เชจเซเชฆเซเชฐเชฃเชฎเชพเช‚ เช‰เชฎเซ‡เชฐเซ‹ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. เช† เชตเชงเชพเชฐเซ‹ เชถเชฐเซ€เชฐ เชฎเชพเชŸเซ‡ เช˜เชพเชคเช• เชจเซ€เชตเชกเซ€ เชถเช•เซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชฅเซ€ เชนเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช…เช‚เช—เชพเชฐเชตเชพเชฏเซเชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ เชตเชงเชพเชฐเซ‡ เชนเซ‹เชฏ เชคเซ‡เชตเชพ เชธเซเชฅเชณเซ‡เชฅเซ€ เชตเชนเซ‡เชฒเซ€ เชคเช•เซ‡ เช–เชธเซ€ เชœเชตเซเช‚ เชคเซ‡ เชนเชฟเชคเชพเชตเชน เช›เซ‡.

เช•เซ‹เชทเซ€เชฏ เชถเซเชตเชธเชจ (cellular respiration) : เช•เซ‹เชทเซ€เชฏ เชถเซเชตเชธเชจ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เช•เซ‹เชทเชฎเชพเช‚ เชธเช‚เช˜เชฐเซ‡เชฒเชพ เช—เซเชฒเซเช•เซ‹เช เชœเซ‡เชตเชพ เช•เชพเชฐเซเชฌเซ‹เชฆเชฟเชค เช…เชฃเซเชจเชพ เช•เซเชฐเชฎเชตเชพเชฐ เชฅเชคเชพ เชตเชฟเช˜เชŸเชจเชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟเชจเซเช‚ เชตเชฟเชฎเซ‹เชšเชจ เชฅเชคเซเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. ADP, NAD เชœเซ‡เชตเชพ เช…เชฃเซเช“ เชฎเซเช•เซเชค เชฅเชคเซ€ เช† เชถเช•เซเชคเชฟเชจเซ‡ เชฐเชพเชธเชพเชฏเชฃเชฟเช• เชฌเช‚เชง(chemical bonds)เชจเชพ เชธเซเชตเชฐเซ‚เชชเชฎเชพเช‚ เชธเช‚เช˜เชฐเชตเชพเชจเซ€ เช•เซเชทเชฎเชคเชพ เชงเชฐเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡. ADP เช…เชฃเซ Pi (H3PO4) เช…เชฃเซ เชธเชพเชฅเซ‡ เชฅเชคเชพ เชธเช‚เชฏเซ‹เชœเชจ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เช‰เชฆเชญเชตเชคเชพ เชธเชนเชธเช‚เชฏเซ‹เชœเช• เชฌเช‚เชง(covalent bond)เชฎเชพเช‚ เช† เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟเชจเซ‹ เชธเช‚เช—เซเชฐเชน เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡.

ADP + Pi โ†’ ADP ~ P โ†’ ATP

(~) เช‰เชšเซเชš เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเซ€เชฏ เชธเชนเชธเช‚เชฏเซ‹เชœเช• เชฌเช‚เชง. เชถเชฐเซ€เชฐเชฎเชพเช‚ เชฅเชคเซ€ เชฌเชงเซ€ เชšเชฏเชพเชชเชšเชฏเซ€ เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเช“ ATPเชจเชพ เชตเชฟเช˜เชŸเชจ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชฎเซเช•เซเชค เชฅเชคเซ€ เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟเชจเซ‡ เช†เชญเชพเชฐเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡.

เช•เชพเชฐเซเชฌเซ‹เชฆเชฟเชค เช…เชฃเซเชจเซเช‚ เชฅเชคเซเช‚ เช•เซเชฐเชฎเชตเชพเชฐ เชตเชฟเช˜เชŸเชจ : เช—เซเชฒเซเช•เซ‹เช เชœเซ‡เชตเชพ เชเช•เชฒ เช•เชพเชฐเซเชฌเซ‹เชฆเชฟเชคเซ‹ (monosachcharides) เชถเชฐเซ€เชฐเชฎเชพเช‚ เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟเชจเชพ เชฎเซเช–เซเชฏ เชธเซเชฐเซ‹เชค เชคเชฐเซ€เช•เซ‡เชจเซ€ เช—เชฐเชœ เชธเชพเชฐเซ‡ เช›เซ‡.

เชธเซŒเชชเซเชฐเชฅเชฎ เช—เซเชฒเซเช•เซ‹เชเชจเชพ เช…เชฃเซ เชชเชฐ เชฅเชคเซ€ เช…เชตเชพเชคเชœเซ€เชตเซ€ (anaerobic) เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชจเซ€ เชนเชพเชฐเชฎเชพเชณเชพเชจเซ‡ เช—เซเชฒเชพเชฏเช•เซ‹เชฒเชพเชฏเชธเชฟเชธ (เช—เซเชฒเซเช•เซ‹เชเชจเซเช‚ เชตเชฟเช˜เชŸเชจ) เช•เชนเซ‡ เช›เซ‡.

(เช…) (1) เช† เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชจเซ€ เชถเชฐเซ‚เช†เชคเชฎเชพเช‚ ATPเชจเชพ เชฌเซ‡ เช…เชฃเซเช“ เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟ เชชเซ‚เชฐเซ€ เชชเชพเชกเซ‡ เช›เซ‡. (2) เช† เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชจเชพ เช…เช‚เชคเซ‡ เช—เซเชฒเซเช•เซ‹เชเชจเชพ เชเช• เช…เชฃเซเชฆเซ€เช  เชชเชพเชฏเชฐเซเชตเชฟเช• เชเชธเชฟเชก(CH3COCOOH)เชจเชพ เชฌเซ‡ เช…เชฃเซเช“ เช…เชฒเช— เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. (3) เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชฎเซเช•เซเชค เชฅเชคเซ€ เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ ATPเชจเชพ เชšเชพเชฐ, เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ NADH2เชจเชพ เชฌเซ‡ เช‰เชšเซเชš เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟเชจเชพ เช…เชฃเซเช“ เชฌเช‚เชงเชพเชฏ เช›เซ‡.

(เช†) เชคเซเชฏเชพเชฐเชฌเชพเชฆ เชชเชพเชฏเชฐเซเชตเชฟเช• เชเชธเชฟเชกเชจเซเช‚ เชœเซ‹เชกเชพเชฃ เชธเชนเช‰เชคเซเชธเซ‡เชšเช•-A(COA) เชธเชพเชฅเซ‡ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. เช† เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชฎเชพเช‚ เชฅเชคเชพ เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟเชจเชพ เชตเชฟเชฎเซ‹เชšเชจเชจเชพ เชชเชฐเชฟเชฃเชพเชฎเซ‡ NADH2เชจเซ‹ เชเช• เช…เชฃเซ เช‰เชคเซเชชเชจเซเชจ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡.

CH3COCOOH + CO-A + NAD โ†’

Acetyl CO-A + NADH2 + CO2

(เช‡) เชคเซเชฏเชพเชฐเชฌเชพเชฆ เชเชธเชฟเชŸเชพเช‡เชฒ CO-A, เชธเชพเชฏเชŸเซเชฐเชฟเช• เชเชธเชฟเชก(เช…เชฅเชตเชพ เช•เซเชฐเซ‡เชฌเซเชธเชšเช•เซเชฐ)เชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ‡ เช›เซ‡. เช† เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เช—เซเชฒเซเช•เซ‹เชเชจเชพ เชถเซ‡เชท เช…เชฃเซเชจเซเช‚ เชธเช‚เชชเซ‚เชฐเซเชฃ เชตเชฟเช˜เชŸเชจ เชฅเชคเชพเช‚ CO2เชจเชพ เชฌเซ‡ เช…เชฃเซเช“ เชฎเซเช•เซเชค เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡; เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชตเชฟเชฎเซ‹เชšเชจ เชฅเชคเซ€ เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟเชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ NADH2เชจเชพ เชฌเซ‡, ATPเชจเซ‹ เชเช• เช…เชจเซ‡ FADH2เชจเซ‹ เชเช•ย  เช†เชฎ เชคเซเชฐเชฃ เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเชพ เช‰เชšเซเชš เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟเช• เช…เชฃเซเช“เชจเซเช‚ เชธเช‚เชฏเซ‹เชœเชจ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡.

เช‡เชฒเซ‡เช•เซเชŸเซเชฐเชฟเช• เชตเชนเชจ เชถเซเชฐเซƒเช‚เช–เชฒเชพ (electric transport chain) เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ ATPเชจเชพ เช…เชฃเซเช“เชจเซเช‚ เชธเช‚เชฏเซ‹เชœเชจ : เช† เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชจเซ‡ เช…เชงเซ€เชจ NADH2 เช…เชจเซ‡ FADH2, เช‰เชšเซเชš เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟเช• เช…เชฃเซเช“เชฎเชพเช‚ เชธเช‚เช˜เชฐเซ‡เชฒ เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟเชจเชพ เชธเช‚เชฏเซ‹เชœเชจเชฅเซ€ ATPเชจเชพ เช…เชฃเซเช“ เชฌเช‚เชงเชพเชฏ เช›เซ‡. เช† เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชถเซเชตเชธเชจ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชธเซเชตเซ€เช•เชพเชฐเซ‡เชฒ O2 เชตเชชเชฐเชพเชฏ เช›เซ‡.

เช† เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชฎเชพเช‚ NADH2 เช…เชฃเซเชฆเซ€เช  ATPเชจเชพ เชคเซเชฐเชฃ เช…เชฃเซเช“ เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ FADH2 เช…เชฃเซเชฆเซ€เช  ATPเชจเชพ เชฌเซ‡ เช…เชฃเซเช“ เชฌเช‚เชงเชพเชคเชพ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡.

เช—เซเชฒเซเช•เซ‹เชเชจเชพ เชตเชฟเช˜เชŸเชจ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชฎเซเช•เซเชค เชฅเชคเซ€ เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เช‰เชคเซเชชเชจเซเชจ เชฅเชคเชพ ATPเชจเชพ เช…เชฃเซเช“ :

(เช…) เช—เซเชฒเชพเชฏเช•เซ‹เชฒเชพเชฏเชŸเชฟเช• เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชฎเชพเช‚ ATPเชจเชพ 2 เช…เชฃเซเช“ เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟ เชชเซ‚เชฐเซ€ เชชเชพเชกเซ‡ เช›เซ‡, เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ ATPเชจเชพ เชšเชพเชฐ เช…เชฃเซเช“ เช…เชจเซ‡ NADH2เชจเซ‹ เชเช• เช…เชฃเซ เชฌเช‚เชงเชพเชฏ เช›เซ‡.

(เช†) เชเชธเชฟเชŸเชพเช‡เชฒ CO-Aเชจเชพ เชฌเซ‡ เช…เชฃเซเช“เชจเชพ เช‰เชคเซเชชเชพเชฆเชจ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ NADH2เชจเชพ เชฌเซ‡ เช…เชฃเซเช“ เชฌเช‚เชงเชพเชฏ เช›เซ‡.

(เช‡) เชธเชพเชฏเชŸเซเชฐเชฟเช• เชเชธเชฟเชกเชšเช•เซเชฐเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถ เชชเชพเชฎเชคเชพเช‚ เชชเซเชฐเชคเซเชฏเซ‡เช• เชเชธเชฟเชŸเชพเช‡เชฒ CO-A เช…เชฃเซเชฆเซ€เช  NADH2 เชฌเซ‡ เช…เชฃเซเช“, FADH2เชจเซ‹ เชเช• เช…เชฃเซ เช…เชจเซ‡ ATPเชจเซ‹ เชเช• เช…เชฃเซ เช‰เชคเซเชชเชจเซเชจ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡.

เชธเชฐเชตเชพเชณเซ‡ เชเชฎ เช•เชนเซ€ เชถเช•เชพเชฏ เช•เซ‡ เช—เซเชฒเซเช•เซ‹เชเชจเชพ เชชเซเชฐเชคเซเชฏเซ‡เช• เช…เชฃเซเชจเชพ เชเช• เชฎเซ‹เชฒ เชตเชฟเช˜เชŸเชจเชฆเซ€เช  ATPเชจเชพ 38 เช…เชฃเซเช“ เช‰เชฆเซเชญเชตเชคเชพ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. (เช•เซ‹เชทเซ€เชฏ เชถเซเชตเชธเชจเชจเซ€ เชตเชฟเช—เชคเชตเชพเชฐ เชฎเชพเชนเชฟเชคเซ€ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชœเซเช“ เชตเซเชฏเชพเชชเซเชคเชฟเชฒเซ‡เช– โ€˜เชšเชฏเชพเชชเชšเชฏโ€™.)

เช—เซเชฒเซเช•เซ‹เชเชจเชพ เชเช• เชฎเซ‹เชฒ(180 เช—เซเชฐเชพเชฎ)เชฎเชพเช‚ 68,000 เช•เซ…เชฒเชฐเซ€ เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟ เชฐเชพเชธเชพเชฏเชฃเชฟเช• เชธเซเชตเชฐเซ‚เชชเชฎเชพเช‚ เชคเซ‡เชจเชพ เชธเชนเชธเช‚เชฏเซ‹เชœเช• (co-valent) เชฌเช‚เชงเซ‹เชฎเชพเช‚ เชšเชฏเชพเชชเชšเชฏเซ€ เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชฎเชพเช‚ เชตเชพเชชเชฐเชตเชพ, เช…เชธเชฐเช•เชพเชฐเช• เชธเชพเชฎเช—เซเชฐเซ€ เชคเชฐเซ€เช•เซ‡ เช†เชตเซ‡เชฒเซ€ เช›เซ‡. เช—เซเชฒเซเช•เซ‹เชเชจเชพ เช…เชฃเซเชจเชพ เชตเชฟเช˜เชŸเชจ เชธเชพเชฅเซ‡ เชธเช‚เช•เชณเชพเชฏเซ‡เชฒ เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชจเซ€ เชนเชพเชฐเชฎเชพเชณเชพเชจเซ‡ เชธเช‚เช•เซเชทเชฟเชชเซเชคเชฎเชพเช‚ เช† เชฎเซเชœเชฌ เชธเชฎเชœเชพเชตเซ€ เชถเช•เชพเชฏ :

C6H2O6 + 6O2 โ†’ 6H2O + 6CO2 + 68,000 เช•เซ…เชฒเชฐเซ€เชจเซเช‚ เชตเชฟเชฎเซ‹เชšเชจ

เชถเซเชตเชพเชธเซ‹เชšเซเช›เซเชตเชพเชธเชจเซ€ เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชจเซเช‚ เชจเชฟเชฏเชฎเชจ : เชถเชฐเซ€เชฐเชจเซ€ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเซ€ เชœเชฐเซ‚เชฐเชฟเชฏเชพเชค เชคเซ‡เชจเซ€ เชธเช•เซเชฐเชฟเชฏเชคเชพ เชชเชฐ เช†เชงเชพเชฐเชฟเชค เช›เซ‡. เชธเช•เซเชฐเชฟเชฏเชคเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡ เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟเชจเซ€ เช…เช—เชคเซเชฏ เช›เซ‡. เชถเชฐเซ€เชฐ ATPเชจเชพ เชตเชฟเช˜เชŸเชจเชฅเซ€ เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟ เชฎเซ‡เชณเชตเซ‡ เช›เซ‡, เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ ATPเชจเชพ เชจเชฟเชฐเซเชฎเชพเชฃ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซ เช…เช—เชคเซเชฏเชจเซ‹ เช›เซ‡. เช•เชพเชฐเซเชฏเชถเช•เซเชคเชฟเชจเซ€ เชœเชฐเซ‚เชฐเชฟเชฏเชพเชคเชจเซ‡ เช…เชจเซเชฒเช•เซเชทเซ€เชจเซ‡ เชถเซเชตเชพเชธเซ‹เชšเซเช›เซเชตเชพเชธเชจเซ€ เช—เชคเชฟเชจเซ‹ เชตเซ‡เช— เชตเชงเชพเชฐเซ€เชจเซ‡ เช•เซ‡ เช˜เชŸเชพเชกเซ€เชจเซ‡ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซ เชถเชฐเซ€เชฐเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเชคเชพเช‚ เชคเซ‡เชจเชพ เชชเชฐเชฟเชฃเชพเชฎเชจเซเช‚ เชจเชฟเชฏเชฎเชจ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. เชถเซเชตเชธเชจเชจเซ‹ เชตเซ‡เช— เช˜เชŸเชพเชกเชตเซ‹ เช•เซ‡ เชตเชงเชพเชฐเชตเซ‹ เชคเซ‡เชจเซเช‚ เชจเชฟเชถเซเชšเชฏเชจ เชฎเช—เชœเชจเชพ เชฒเช‚เชฌเชฎเชœเซเชœเชพ(medullar oblangata)เชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒเชพเช‚ เชถเซเชตเชธเชจเช•เซ‡เชจเซเชฆเซเชฐเซ‹ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชถเชฐเซ€เชฐเชจเซ€ เชชเซ‡เชถเซ€เช“ เชฐเซเชงเชฟเชฐเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซ เชฎเซ‡เชณเชตเชคเซ€ เชนเซ‹เชตเชพเชฅเซ€ เชถเชฐเซ€เชฐเชจเซ€ เชœเชฐเซ‚เชฐเชฟเชฏเชพเชคเชจเซ‡ เช…เชจเซเชฒเช•เซเชทเซ€เชจเซ‡ เชฐเซเชงเชฟเชฐเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒเชพเช‚ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเชพ เชคเชฃเชพเชต(tension)เชฎเชพเช‚ เชตเชงเช˜เชŸ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเชพ เชธเซเชตเซ€เช•เชพเชฐ เชธเชพเชฅเซ‡ เช•เชพเชฐเซเชฏเช•เซเชทเชฎเชคเชพเชจเซ‡ เช…เชจเซเชฒเช•เซเชทเซ€เชจเซ‡ เชฐเซเชงเชฟเชฐเชฎเชพเช‚ CO2เชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ เชตเชงเซ€ เชœเชตเชพเชฅเซ€ เชฐเซเชงเชฟเชฐเชจเซ€ เช…เชฎเซเชฒเชคเชพเชฎเชพเช‚ เชเชŸเชฒเซ‡ เช•เซ‡ เชนเชพเช‡เชกเซเชฐเซ‹เชœเชจ เช†เชฏเชจเซ‹เชจเชพ เชธเช‚เช•เซ‡เชจเซเชฆเซเชฐเชฃ(pH concentration)เชจเชพ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชฎเชพเช‚ เชตเชงเชพเชฐเซ‹ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. เชœเซ‡ เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เช“ เชฎเชพเชŸเซ‡, เช–เชพเชธ เช•เชฐเซ€เชจเซ‡ เชชเช•เซเชทเซ€ เช…เชจเซ‡ เชธเชธเซเชคเชจเซ‹ เชœเซ‡เชตเชพเช‚ เช‰เชšเซเชš เช•เช•เซเชทเชพเชจเชพเช‚ เชชเซƒเชทเซเช เชตเช‚เชถเซ€เช“ เชฎเชพเชŸเซ‡ เช–เชคเชฐเชจเชพเช• เชจเซ€เชตเชกเซ‡ เช›เซ‡. เช† เชตเชงเชพเชฐเชพเชจเซ€ เช…เชธเชฐ เชนเซ‡เช เชณ เชฒเช‚เชฌเชฎเชœเซเชœเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒเชพเช‚ เชถเซเชตเชธเชจเช•เซ‡เชจเซเชฆเซเชฐเซ‹ เช‰เชคเซเชคเซ‡เชœเชพเชคเชพเช‚ เชถเซเชตเชพเชธเซ‹เชšเซเช›เซเชตเชพเชธเชจเซ€ เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพ เชตเซ‡เช—เซ€เชฒเซ€ เชฌเชจเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ€ เช…เชธเชฐ เชนเซ‡เช เชณ CO2 เชถเชฐเซ€เชฐเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชฌเชนเชพเชฐ เชจเซ€เช•เชณเซ€ เชœเชพเชฏ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชฅเซ€ เชŠเชฒเชŸเซเช‚, เชจเซ€เชšเชฒเซ€ เช•เช•เซเชทเชพเชจเชพเช‚ เชชเซƒเชทเซเช เชตเช‚เชถเซ€ เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เช“เชฎเชพเช‚ เชถเซเชตเชพเชธเซ‹เชšเซเช›เซเชตเชพเชธเชจเซเช‚ เชจเชฟเชฏเชฎเชจ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเซ€ เชตเชงเช˜เชŸเชจเซ‡ เช…เชงเซ€เชจ เชฅเชคเซเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡.

เช•เซ€เชŸเช•เซ‹เชจเซเช‚ เชถเซเชตเชธเชจเชคเช‚เชคเซเชฐ : เช•เซ€เชŸเช•เซ‹เชฎเชพเช‚ เชถเซเชตเชธเชจเชคเช‚เชคเซเชฐ เชคเชฐเซ€เช•เซ‡ เชถเซเชตเชพเชธเชจเชพเชฒเซ€เชฏ เชคเช‚เชคเซเชฐ (tracheal system) เช†เชตเซ‡เชฒเซเช‚ เช›เซ‡. เชคเซ‡ เชนเชตเชพเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเซ‡ เชธเซเชตเซ€เช•เชพเชฐเซ€เชจเซ‡ เชœเชพเชคเซ‡ เชถเชฐเซ€เชฐเชจเซ€ เชตเชฟเชตเชฟเชง เชชเซ‡เชถเซ€เช“เชจเซ‡ เชชเชนเซ‹เช‚เชšเชพเชกเซ‡ เช›เซ‡. เช† เชคเช‚เชคเซเชฐ เชถเซเชตเชพเชธเชจเชพเชฒเซ€เชจเซ€ เชตเชฟเชตเชฟเชง เชถเชพเช–เชพเช“ เช…เชจเซ‡ เช‰เชชเชถเชพเช–เชพเช“เชจเซเช‚ เชฌเชจเซ‡เชฒเซเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชจเซ€ เช…เช‚เชคเซเชฏ เชถเชพเช–เชพเช“เชจเซ‡ เชธเซ‚เช•เซเชทเซเชฎ เชถเซเชตเชพเชธเชจเชฒเชฟเช•เชพ (tracheole) เช•เชนเซ‡ เช›เซ‡; เชœเซ‡ เชถเชฐเซ€เชฐเชจเชพ เชชเซเชฐเชคเซเชฏเซ‡เช• เช•เซ‹เชทเชจเชพ เชธเซ€เชงเชพ เชธเช‚เชชเชฐเซเช•เชฎเชพเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡.

เช•เซ€เชŸเช•เซ‹เชจเชพ เช‰เชฐเชธเซ-เชชเซเชฐเชฆเซ‡เชถเชจเชพ เชตเช•เซเชทเชญเชพเช—เชจเซ€ เชชเชพเชฐเซเชถเซเชฐเซเชตเชฌเชพเชœเซเช เชถเซเชตเชพเชธ-เชฐเช‚เชงเซเชฐเซ‹เชจเซ€ เชฌเซ‡ เชœเซ‹เชก เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เช‰เชฆเชฐเชชเซเชฐเชฆเซ‡เชถเชฎเชพเช‚ เช† เชฐเช‚เชงเซเชฐเซ‹เชจเซ€ 7เชฅเซ€ 8 เชœเซ‹เชก เช†เชตเซ‡เชฒเซ€ เช›เซ‡. เช† เชฐเช‚เชงเซเชฐเซ‹ เชตเชกเซ‡ เชถเซเชตเชธเชจเชคเช‚เชคเซเชฐ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฟเช• เชนเชตเชพ เชธเชพเชฅเซ‡ เชธเช‚เชชเชฐเซเช•เชฎเชพเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชถเชฐเซ€เชฐ-เช—เซเชนเชพเชจเซ€ เชชเชพเชฐเซเชถเซเชฐเซเชตเชฌเชพเชœเซเช เช†เชตเซ‡เชฒ เชธเซเชจเชพเชฏเซเช“เชจเชพ เชธเช‚เช•เซ‹เชšเชจเชฅเซ€ เช•เซ€เชŸเช•เซ‹เชจเซ€ เชถเชฐเซ€เชฐเช—เซเชนเชพเชจเซ‹ เชตเชฟเชธเซเชคเชพเชฐ เชตเชงเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชจเซ€ เช…เชธเชฐ เชนเซ‡เช เชณ เชนเชตเชพ เชจเชฟเชทเซเช•เซเชฐเชฟเชฏ เชฐเซ€เชคเซ‡ เชถเชฐเซ€เชฐเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชธเซ‚เช•เซเชทเซเชฎ เชจเชฒเชฟเช•เชพ เชตเชกเซ‡ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซ เช•เซ‹เชทเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ‡ เช›เซ‡, เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เช† เชจเชฒเชฟเช•เชพเช“ เช•เซ‹เชทเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ CO2เชจเซ‹ เชธเซเชตเซ€เช•เชพเชฐ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เช‰เชชเชฐเซเชฏเซเช•เซเชค เชธเซเชจเชพเชฏเซเช“เชจเชพ เชถเชฟเชฅเชฟเชฒเชจเชฅเซ€ เชธเซ‚เช•เซเชทเซเชฎเชจเชฒเชฟเช•เชพเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชตเซ‡เชถเซ‡เชฒ CO2 เชถเชฐเซ€เชฐ เชฌเชนเชพเชฐ เชซเซ‡เช‚เช•เชพเชฏ เช›เซ‡. เช•เซ€เชŸเช•เซ‹เชจเชพ เชถเชฐเซ€เชฐเชจเซ€ เชธเซเชจเชพเชฏเชตเชฟเช• เช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชถเซ€เชฒเชคเชพเชจเซ€ เช…เชธเชฐ เชนเซ‡เช เชณ เช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเชคเซเชฎเช• เชธเช‚เชตเชจเชจ(ventilation, เชนเชตเชพเชจเซ€ เช†เชชเชฒเซ‡)เชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ เชตเชงเซ‡ เช›เซ‡. เชฆเชพเช–เชฒเชพ เชคเชฐเซ€เช•เซ‡, เช•เซ€เชŸเช•เซ‹เชจเชพ เช‰เชกเซเชกเชฏเชจ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเชพ เช—เซเชฐเชนเชฃเชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ 400 เช—เชฃเซเช‚ เชตเชงเซ‡ เช›เซ‡.

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 9 : เชคเซ€เชคเซ€เช˜เซ‹เชกเชพ(เช•เซ€เชŸเช•)เชจเชพ เชถเซเชตเชธเชจเชคเช‚เชคเซเชฐเชจเซเช‚ เชกเชพเชฌเซ€ เชฌเชพเชœเซเชเชฅเซ€ เชจเชฟเชฐเซ€เช•เซเชทเชฃ

เชฎเซ‹เชŸเชพเชญเชพเช—เชจเชพเช‚ เช…เชจเซเชฏ เชฌเชนเซเช•เซ‹เชทเซ€เชฏ เชชเซเชฐเชพเชฃเซ€เช“เชจเซ€ เชœเซ‡เชฎ เช•เซ€เชŸเช•เซ‹เชฎเชพเช‚ เชฐเซเชงเชฟเชฐเชคเช‚เชคเซเชฐ เชถเซเชตเชธเชจเชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพ เชธเชพเชฅเซ‡ เชธเช‚เช•เชณเชพเชฏเซ‡เชฒเซเช‚ เชนเซ‹เชคเซเช‚ เชจเชฅเซ€.

เชœเชฒเชพเชšเชพเชฐเซ€ เชชเซเช–เซเชค เช•เซ€เชŸเช•เซ‹ เชตเช–เชคเซ‹เชตเช–เชค เชœเชณเชพเชถเชฏเชจเซ€ เช‰เชชเชฒเซ€ เชธเชชเชพเชŸเซ€เช เช†เชตเซ€เชจเซ‡ เชถเซเชตเชพเชธเชจเชพเชฒเซ€เชฏ เชคเช‚เชคเซเชฐ เชตเชกเซ‡ เชถเซเชตเชพเชธเซ‹เชšเซเช›เซเชตเชพเชธ เชชเซเชฐเช•เซเชฐเชฟเชฏเชพ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชœเซ‚เชœ เช•เซ€เชŸเช•เซ‹ เชชเชพเชฃเซ€เชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒ เชชเชฐเชชเซ‹เชŸเชพเชจเซ‹ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เชถเซเชตเชพเชธเซ‹เชšเซเช›เซเชตเชพเชธ เชฎเชพเชŸเซ‡ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡.

เช•เซ‡เชŸเชฒเชพเช• เช•เซ€เชŸเช•เซ‹เชฎเชพเช‚ เชถเซเชตเชพเชธเชจเชพเชฒเซ€เชฏ เชเชพเชฒเชฐเซ‹ (tracheal gills) เช†เชตเซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช†เชตเชพ เช•เซ€เชŸเช•เซ‹ เชฎเซเช–เซเชฏเชคเซเชตเซ‡ เชชเซ‹เชคเชพเชจเซ€ เชถเชฟเชถเซ-เช…เชตเชธเซเชฅเชพ เช‡เชฏเชณ เชคเชฐเซ€เช•เซ‡ เชชเชพเชฃเซ€เชฎเชพเช‚ เชชเชธเชพเชฐ เช•เชฐเชคเชพ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชฆเชพเช–เชฒเชพ เชคเชฐเซ€เช•เซ‡, เชฎเชšเซเช›เชฐเชจเซ€ เช‡เชฏเชณเซ‹ เชถเซเชตเชพเชธเชจเชพเชฒเซ€เชฏ เชเชพเชฒเชฐเซ‹ เชตเชกเซ‡ เชธเชงเชพเชฏเซ‡เชฒเซ€ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เช† เชเชพเชฒเชฐเซ‹ เชตเชกเซ‡ เชตเชพเชคเชพเชตเชฐเชฃเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชชเซเชฐเชพเชฃเชตเชพเชฏเซเชจเซ‡ เชฎเซ‡เชณเชตเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เช…เช‚เช—เชพเชฐเชตเชพเชฏเซเชจเซ‹ เชคเซเชฏเชพเช— เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เช†เชฎ เชคเซ‡ เชฎเซ€เช เชพเช‚ เชชเชพเชฃเซ€เชฎเชพเช‚ เชฐเชนเซ‡เชตเชพ เช›เชคเชพเช‚ เชถเซเชตเชพเชธเซ‹เชšเซเช›เซเชตเชพเชธ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชนเชตเชพเช•เซ€เชฏ เชถเซเชตเชธเชจ (air breathing) เชชเชฆเซเชงเชคเชฟ เช…เชชเชจเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡.

เชฎ. เชถเชฟ. เชฆเซเชฌเชณเซ‡