સાબુકરણઆંક : 1 ગ્રા. તેલ અથવા ચરબી જેવાં એસ્ટરનું પૂર્ણ જળવિભાજન કરવાથી નીપજેલા ઍસિડનું તટસ્થીકરણ કરવા માટે આવશ્યક પોટૅશિયમ હાઇડ્રૉક્સાઇડનું મિલીગ્રામમાં વજન. જેમ એસ્ટરનો અણુભાર ઓછો તેમ તેનો સાબુકરણ-આંક ઊંચો. ‘સાબુકરણ’ શબ્દનો અર્થ સાબુ બનાવવો એમ થાય છે. ચરબીના આલ્કલી દ્વારા જળવિભાજનથી સાબુ બનાવી શકાય છે. સાબુ એ ખૂબ લાંબી શૃંખલા-વાળા ચરબીજ ઍસિડનો સોડિયમ-ક્ષાર છે;

દા.ત., સોડિયમ સ્ટિયરેટ Na+ C17H35COOθ.

કેટલાંક તેલ / ચરબીના સાબુકરણ-આંક નીચે દર્શાવ્યા છે :

સાબુકરણ-આંક
દિવેલ 181
કોપરેલ 255
મકાઈનું તેલ 190
કપાસિયા 193
માખણ 2102-30
માર્જરિન 1901-95
ઑલિવ તેલ 1851-90
અળસીનું તેલ 192
તાડનું તેલ (palm) 200
સરસિયું 175
સોયાતેલ 193
(મટન) ટૅલો 196200

જ. પો. ત્રિવેદી