યુસ્તિનૉફ, પીટર ઍલેક્ઝાન્ડર, સર

યુસ્તિનૉફ, પીટર ઍલેક્ઝાન્ડર, સર (જ. 16 એપ્રિલ 1921, લંડન, ઇંગ્લૅન્ડ; અ. 28 માર્ચ 2004) : નામી આંગ્લ અભિનેતા, દિગ્દર્શક અને નાટ્યલેખક. તેમનાં રશિયન માતા-પિતા શ્વેત કુળનાં હતાં. અભ્યાસ કર્યો વેસ્ટમિન્સ્ટર શાળામાં. 1938માં તેમણે રંગભૂમિ પર સૌપ્રથમ અભિનય-પ્રવેશ કર્યો હતો. પછી બીજા વિશ્વયુદ્ધમાં લશ્કરી સેવા બજાવી હતી. 1942માં ફિલ્મક્ષેત્રે પદાર્પણ કર્યું અને અભિનેતા, લેખક તથા નિર્માતા એમ વિવિધ નિર્માણ-વિભાગોમાં પોતાની દક્ષતા દાખવી હતી. કટાક્ષલક્ષી હાસ્યકાર તરીકે પણ તેમણે પ્રસારણ-સેવા બજાવી હતી. તેમણે ઘણાં નાટકો લખ્યાં; જેમાં મુખ્ય છે : ‘ધ લવ ઑવ્ ફૉર કર્નલ્સ’ (1951), ‘રૉમાનૉફ ઍન્ડ જૂલિયટ’ (1956), ‘હાફ-વે અપ ધ ટ્રી’ (1967) અને ‘ધી અનનોન સોલ્જર ઍન્ડ હિઝ વાઇફ’ (1967). તેમણે 50 ઉપરાંત ફિલ્મોનું નિર્માણ કર્યું હતુ. તેમાં ‘ડેથ ઑન ધ નાઇલ’ (1978), ‘એપૉઇન્ટમેન્ટ વિથ ડેથ’ (1988) તથા ‘લૉરેન્ઝોઝ ઑઇલ’ (1992) ઉલ્લેખનીય છે. તાજેતરનાં વર્ષોમાં તેમણે રસપ્રદ વાર્તાઓના કથક કલાકાર તરીકે ખૂબ બહોળી લોકચાહના તથા પ્રતિષ્ઠા મેળવી હતી.

સર પીટર (ઍલેક્ઝાન્ડર) યુસ્તિનૉફ

તેમના લેખનકાર્યના ફળ રૂપે 1971માં પ્રથમ નવલકથા ‘ક્રમ્નગૅલ’ પ્રગટ કરી અને 1977માં આત્મકથનાત્મક કૃતિ ‘ડિયર મી’ તેમજ ઐતિહાસિક રચના ‘માઇ રશિયા’ (1983) પ્રગટ કરી છે.

એમણે ફિલ્મ દિગ્દર્શક સ્ટેન્લી કુબ્રીકના જીવન પર સર્જાયેલી ફિલ્મ ‘સ્ટેન્લી કુબ્રીક્સ: એ લાઇફ ઇન પિક્ચર્સ’ (2001)માં સ્ટેન્લી કુબ્રીક્સનો રોલ ભજવેલો. જીવનના છેલ્લા વર્ષ સુધી તેઓ ફિલ્મ જગતમાં સક્રિય હતાં.

મહેશ ચોકસી