બ્રેવેઇસ લેટિસ : બધાં બિંદુઓ એકબીજાં સાથે સરખાપણું ધરાવે તેવા સંજોગોમાં અવકાશમાં બિંદુઓનું પુનરાવર્તન કરતી અનંત ગોઠવણી. લેટિસ એ અવકાશમાં બિંદુઓની આવર્તક (periodic) ગોઠવણી છે. માટે લેટિસ એ ભૌમિતિક ખ્યાલ છે.
ઉપર દર્શાવ્યા પ્રમાણે આવી 14 ગોઠવણી શક્ય છે. 14 બ્રેવેઇસ લેટિસ અને બિંદુઓનાં 32 જૂથને 3 અક્ષવાળી 7 પ્રણાલીઓ તરીકે લઈ શકાય છે. ત્રિ-પરિમાણમાં આ 14 બ્રેવેઇસ લેટિસ નીચે પ્રમાણે આપી શકાય છે :
| પ્રણાલી | લેટિસની સંખ્યા | લેટિસ-સંજ્ઞા | અક્ષ અને ખૂણા |
| ત્રિનતાક્ષ (triclinic) | 1 | P | a ≠ b ≠ c
α ≠ β ≠ γ |
| એકનતાક્ષ (monoclinic) | 2 | P, C | a ≠ b ≠ c
α = γ = 90° ≠ β |
| વિષમલંબાક્ષ
(orthorhombic) |
4 | P, C, I, F | a ≠ b ≠ c
α = β = γ 90° |
| દ્વિસમલંબાક્ષ (tetragonal) | 2 | P, I | a = b ≠ c
α = β = γ = 90° |
| ઘન (cubic) | 3 | P અથવા Sc
I અથવા bcc F અથવા fcc |
a = b ≠ c
α = β = γ = 90° |
| ત્રિસમનતાક્ષ (trigonal) | 1 | R | a = b = c
α = β = γ < 120° ≠90° |
| ષટ્કોણીય (hexagonal) | 1 | P | a = b ≠ c
α = β = 90° γ = 120° |
સ્ફટિકની બાજુએ (a. b. c) અને તેમની વચ્ચેના કોણ (α, β, γ)
અહીં a, b, c સ્ફટિકની અક્ષ છે. b અને c, c અને a તથા a અને b વચ્ચેના કોણ અનુક્રમે α, β અને γ છે.
14 બ્રેવેઈસ લેટિસ
ઉપરની આકૃતિમાં 14 બ્રેવેઇસ અથવા અવકાશ લેટિસ સચિત્ર દર્શાવ્યા છે. બતાવેલા કોષ (cell) રૈવાજિક છે. તે હંમેશ માટે આદિ (primitive) હોય છે તેમ નથી.
પ્રહલાદ છ. પટેલ