เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เช…เชจเซ‡ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ-เช‰เชฆเซเชฏเซ‹เช—

February, 2011

เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เช…เชจเซ‡ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ-เช‰เชฆเซเชฏเซ‹เช—

เชธเชฎเชฏ เชฆเชฐเซเชถเชพเชตเชตเชพเชจเซเช‚ เชฏเช‚เชคเซเชฐ. เชนเชพเชฒเชฎเชพเช‚ เชตเชชเชฐเชพเชคเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชฎเซเช–เซเชฏ เชฌเซ‡ เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชฎเชพเช‚ เชตเชนเซ‡เช‚เชšเซ€ เชถเช•เชพเชฏ : (1) เช•เซเชฒเซ‰เช• (clock) เช…เชจเซ‡ (2) เชตเซ‰เชš (watch).

(1) เช•เซเชฒเซ‰เช• (เชญเซ€เช‚เชค-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ) : เชญเซ€เช‚เชค เชชเชฐ เช…เชฅเชตเชพ เชŸเชพเชตเชฐ เชชเชฐ เชฒเช—เชพเชกเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹. clock-เชจเซ‹ เชฎเซ‚เชณ เช…เชฐเซเชฅ เช˜เช‚เชŸ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชฎเชจเซ‡ เชเช• เชธเซเชฅเชณเซ‡เชฅเซ€ เชฌเซ€เชœเซ‡ เชธเซเชฅเชณเซ‡ เชฒเชˆ เชœเชˆ เชถเช•เชพเชคเชพเช‚ เชจเชฅเซ€.

(2) เชตเซ‰เชš (เช•เชพเช‚เชกเชพ เช…เชฅเชตเชพ เช–เชฟเชธเซเชธเชพเช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ) : เช•เชพเช‚เชกเชพ เชชเชฐ เช…เชฅเชตเชพ เช–เชฟเชธเซเชธเชพเชฎเชพเช‚ เชฐเชพเช–เชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹. 15เชฎเชพ เชธเซˆเช•เชพเชฎเชพเช‚ เชชเชนเซ‡เชฐเซ‡เช—เซ€เชฐเซ‹ เชฏเซเชฐเซ‹เชชเชจเชพเช‚ เชถเชนเซ‡เชฐเซ‹เชฎเชพเช‚ เช† เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชตเชพเชชเชฐเชคเชพ, เชคเซ‡เชฅเซ€ watchman-เชจเซเช‚ เชŸเซ‚เช‚เช•เซเช‚ เชธเซเชตเชฐเซ‚เชช เชœเซ‡ โ€˜watchโ€™, เชคเซ‡ เชถเชฌเซเชฆ เชคเซ‡เชจเซ‡ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชตเชชเชฐเชพเชตเชพ เชฎเชพเช‚เชกเซเชฏเซ‹.

เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเชพ เชธเช‚เชฆเชฐเซเชญเชฎเชพเช‚ เชธเชฎเชฏ เชตเชฟเชถเซ‡เชจเซ€ เชธเช‚เช•เชฒเซเชชเชจเชพ เชœเชพเชฃเชตเซ€ เชœเชฐเซ‚เชฐเซ€ เช›เซ‡. เชธเชฎเชฏ เชเชŸเชฒเซ‡ เชญเซŒเชคเชฟเช• เชตเชฟเชถเซเชต(physical universe)เชจเซเช‚ เชเช• เชชเชฐเชฟเชฎเชพเชฃ (dimension). เชคเซ‡ เช…เชฎเซเช• เชธเซเชฅเชณเซ‡ เชฌเชจเซ‡เชฒ เชถเซเชฐเซ‡เชฃเซ€เชฌเชฆเซเชง เชฌเชจเชพเชตเซ‹เชจเซ‹ เช•เซเชฐเชฎเชพเช‚เช• (order) เชฆเชฐเซเชถเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชฅเชตเชพ เชคเซ‡ เชถเซเชฐเซ‡เชฃเซ€เชฎเชพเช‚เชจเซ€ เชธเซ‚เชšเชฟเชค เช•เซเชทเชฃ เช›เซ‡; เชœเซ‡เชฎ เช•เซ‡ เชฆเชฟเชตเชธเชจเชพ เช•เซ‹เชˆ เชฌเชจเชพเชต เชฌเชจเซเชฏเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เชคเซ‡ เช•เซเชทเชฃ เช…เชฅเชตเชพ เชธเชฎเชฏ.

เชธเชฎเชฏเชจเซ‹ เช†เช‚เชคเชฐเชฐเชพเชทเซเชŸเซเชฐเซ€เชฏ (SI) เชเช•เชฎ เชธเซ‡เช•เช‚เชก เช›เซ‡; เชœเซ‡ s เชธเช‚เชœเซเชžเชพเชฅเซ€ เชฆเชฐเซเชถเชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡ เชธเซ€เชเชฟเชฏเชฎ เชชเชฐเชฎเชพเชฃเซเชจเชพ เชตเชฟเชถเชฟเชทเซเชŸ เชธเช‚เช•เซเชฐเชฎเชฃ เชฎเชพเชŸเซ‡เชจเชพ 9,192,631,770 เชตเชฟเช•เชฟเชฐเชฃเชšเช•เซเชฐ(radiation cycle)เชจเซ‹ เชธเชฎเชฏเช—เชพเชณเซ‹ เช›เซ‡.

เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชธเชฎเชฏ เชฎเชพเชชเชตเชพเชจเซเช‚ เช•เชพเชฐเซเชฏ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เช•เซ‹เชˆ เชชเชฃ เชตเช–เชคเซ‡ เชธเซ‡เช•เช‚เชกเชจเชพ เช†เชถเชฐเซ‡ เชฆเชถ เชฒเชพเช–เชฎเชพ เชญเชพเช— เชœเซ‡เชŸเชฒเชพ เชธเชฎเชฏเชจเซเช‚ เชฎเชพเชช เชœเชฃเชพเชตเซ€ เชถเช•เชพเชฏ เช›เซ‡. เช—เซเชฐเซ€เชจเชฟเชš เชตเซ‡เชงเชถเชพเชณเชพเชฎเชพเช‚ โ€˜เชฎเชพเชธเซเชŸเชฐ เช•เซเชฒเซ‰เช•โ€™ เชฐเชพเช–เซ‡เชฒเซเช‚ เช›เซ‡, เชœเซ‡ เช† เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเซ‡เชจเซ‹ เชธเชฎเชฏ เชฎเชพเชชเซ€ เชถเช•เซ‡ เช›เซ‡. เชฐเซ‡เชกเชฟเชฏเซ‹ เชชเชฐ เชชเซเชฐเชธเชพเชฐ (broadcast) เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเชพ เชธเชฎเชฏเชจเชพ เชธเช‚เช•เซ‡เชคเซ‹ เช† เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชจเช•เซเช•เซ€ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡ เชฎเชพเช‡เช•เซเชฐเซ‹ เชธเซ‡เช•เชจเซเชก (เชธเซ‡เช•เชจเซเชกเชจเซ‹ เชฆเชธ เชฒเชพเช–เชฎเซ‹ เชญเชพเช—) เชœเซ‡เชŸเชฒเซเช‚ เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช†เชชเชฃเซ‡ เช†เชชเชฃเซ€ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเซ‹ เชธเชฎเชฏ เชฎเซ‡เชณเชตเซ€เช เช›เซ€เช เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชคเซ‡ เชฅเซ‹เชกเซเช‚ เชชเชพเช›เชณ เชฐเชนเซ€ เชœเชพเชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡ โ€˜เชฎเชพเชธเซเชŸเชฐ เช•เซเชฒเซ‰เช•โ€™เชจเชพ เชธเชฎเชฏเชจเซ€ เชธเชฐเช–เชพเชฎเชฃเซ€เชฎเชพเช‚ เชธเซ‡เช•เช‚เชกเชจเชพ เชธเซ‚เช•เซเชทเซเชฎ เชญเชพเช— เชœเซ‡เชŸเชฒเซ‹ เชซเซ‡เชฐ เชฌเชคเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡. เชธเชพเชฎเชพเชจเซเชฏ เชธเช‚เชœเซ‹เช—เซ‹ เชฎเชพเชŸเซ‡ เช…เชจเซ‡ เชธเชพเชฎเชพเชจเซเชฏ เชตเชชเชฐเชพเชถ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชธเชฎเชฏเชจเซ€ เช†เชŸเชฒเซ€ เชšเซ‹เช•เชธเชพเชˆเชจเซ€ เชœเชฐเซ‚เชฐเชฟเชฏเชพเชค เชนเซ‹เชคเซ€ เชจเชฅเซ€, เชชเชฃ เชฐเชฎเชคเช—เชฎเชค เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชธเซ‡เช•เช‚เชกเชจเซ‹ เชญเชพเช— เชชเชฃ เชฎเชพเชชเชตเซ‹ เชœเชฐเซ‚เชฐเซ€ เชฌเชจเซ‡ เช›เซ‡. เชฆเชฐเชฐเซ‹เชœเชจเชพ เชœเซ€เชตเชจเชฎเชพเช‚เชจเชพ เชฌเชจเชพเชตเซ‹ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชฎเชฟเชจเชฟเชŸเชฎเชพเช‚ เชšเซ‹เช•เชธเชพเชˆเชชเซ‚เชฐเซเชตเช• เช•เชพเชฎ เช•เชฐเซ€เช เชคเซ‡ เชตเชงเซ เช…เชจเซเช•เซ‚เชณ เชฒเซ‡เช–เชพเชฏ เช›เซ‡. เชฐเซ‡เชฒเชตเซ‡-เชธเซเชŸเซ‡เชถเชจเซ‡ 9-00 เชตเชพเช—เซเชฏเชพเชจเซ€ เชŸเซเชฐเซ‡เชจ เชชเช•เชกเชตเชพ 9 เช•เชฒเชพเช• เช…เชจเซ‡ 2 เชฎเชฟเชจเชฟเชŸเซ‡ เชœเชตเชพเชคเซเช‚ เชจเชฅเซ€.

เชนเชพเชฒเชจเซเช‚ เชตเชฟเชœเซเชžเชพเชจ เชธเชฎเชฏเชจเซ€ เชšเซ‹เช•เชธเชพเชˆ เชชเชฐ เชจเชฟเชฐเซเชญเชฐ เช›เซ‡. เชญเซŒเชคเชฟเช• เชตเชฟเชœเซเชžเชพเชจเซ€ เช•เชฃเชจเซ‹ เช…เชญเซเชฏเชพเชธ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡, เชœเซ‡ เชธเซ‡เช•เช‚เชกเชจเชพ เช…เชฎเซเช• เชญเชพเช— (เชชเชพเช‡ เชธเซ‡เช•เช‚เชก) เชชเชฐเซเชฏเชจเซเชค เชธเซเชฅเชฟเชฐ เชฐเชนเซ€ เชถเช•เซ‡ เช›เซ‡. เชชเชพเช‡ เชธเซ‡เช•เช‚เชก เชเชŸเชฒเซ‡ เชธเซ‡เช•เช‚เชกเชจเชพ เชฆเชถ เชฒเชพเช–เชฎเชพ เชญเชพเช—เชจเซ‹ เชฆเชถ เชฒเชพเช–เชฎเซ‹ เชญเชพเช— (เชเชŸเชฒเซ‡ เช•เซ‡ 1012 เชญเชพเช—). เชญเซŒเชคเชฟเช•เชถเชพเชธเซเชคเซเชฐเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‹ เชธเซ‚เช•เซเชทเซเชฎ เชธเชฎเชฏ เชฎเชพเชชเชตเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡เชจเชพเช‚ เชธเชพเชงเชจเซ‹ เชชเชฃ เช›เซ‡.

เชชเชนเซ‡เชฒเชพเช‚เชจเซ‹ เชฎเชพเชจเชต เชธเซ‚เชฐเซเชฏ เช…เชจเซ‡ เชคเชพเชฐเชพเช“เชจเซ€ เช—เชคเชฟ เชคเชฅเชพ เชคเซ‡เชฎเชจเชพเช‚ เชธเซเชฅเชพเชจ เชจเช•เซเช•เซ€ เช•เชฐเซ€ เชธเชฎเชฏ เชจเช•เซเช•เซ€ เช•เชฐเชคเซ‹. เชคเซ‡ เชœเชฎเชพเชจเชพเชฎเชพเช‚ เชฌเซ…เชฌเชฟเชฒเซ‹เชจ เช…เชจเซ‡ เช‡เชœเชฟเชชเซเชคเชจเชพ เชฒเซ‹เช•เซ‹ เชฐเชพเชคเชจเชพ เชธเชฎเชฏเชจเชพ 12 เชธเชฐเช–เชพ เชญเชพเช— เช•เชฐเชคเชพ. เชคเซ‡เชจเซ‡ เช†เชชเชฃเซ‡ เช•เชฒเชพเช• เช•เชนเซ€เช เช›เซ€เช. เช•เซ‹เชˆเช• เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เชคเชพเชฐเชพ เช…เชฅเชตเชพ เชคเชพเชฐเชพเชจเชพ เชธเชฎเซ‚เชนเชจเซเช‚ เชธเซเชฅเชพเชจ เชจเช•เซเช•เซ€ เช•เชฐเซ€เชจเซ‡ เชธเชฎเชฏ เช—เชฃเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเซ‹. เชฆเชฟเชตเชธ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เชฒเซ‹เช•เซ‹ เช›เชพเชฏเชพ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ(shadow clocks, sun-dials)เชจเซ‹ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเซ€ เชธเซ‚เชฐเซเชฏเชจเซ€ เช—เชคเชฟ เชจเช•เซเช•เซ€ เช•เชฐเซ€เชจเซ‡ เชธเชฎเชฏ เชฆเชฐเซเชถเชพเชตเชคเชพ.

เช›เชพเชฏเชพ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ (shadow clocks) เช…เชฅเชตเชพ เชธเซ‚เชฐเซเชฏ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹(sundials)เชจเซ€ เชฐเชšเชจเชพเชฎเชพเช‚ เชเช• เช—เซ‹เชณ เชฒเชพเช•เชกเชพเชจเชพ เชŸเซเช•เชกเชพเชฎเชพเช‚ เช•เซ‡เชจเซเชฆเซเชฐเชฎเชพเช‚ เชธเซ€เชงเซ€ เชฒเชพเช•เชกเซ€ เชŠเชญเซ€ เชฒเช‚เชฌ เชฆเชฟเชถเชพเชฎเชพเช‚ เชฒเช—เชพเชกเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเซ€. เชฒเชพเช•เชกเชพเชจเชพ เช—เซ‹เชณ เช•เช•เชกเชพ เชชเชฐ เชธเซ‚เชฐเซเชฏเชชเซเชฐเช•เชพเชถเชจเซ‡ เช•เชพเชฐเชฃเซ‡ เชŠเชญเซ€ เชฒเชพเช•เชกเซ€เชจเซ‹ เชชเชกเช›เชพเชฏเซ‹ เชชเชกเชคเซ‹. เชœเซ‡เชฎ เชธเซ‚เชฐเซเชฏ เช†เช•เชพเชถเชฎเชพเช‚ เชชเซ‚เชฐเซเชตเชฅเซ€ เชชเชถเซเชšเชฟเชฎ เชคเชฐเชซ เชœเชพเชฏ เชคเซ‡เชฎ เชคเซ‡เชฎ เชชเชกเช›เชพเชฏเชพเชจเซ€ เชฒเช‚เชฌเชพเชˆเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเชธเชฐ เชซเซ‡เชฐ เชฅเชคเซ‹ เชœเชพเชฏ เช›เซ‡ เช…เชฅเชตเชพ เชคเซ‡ เชชเชกเช›เชพเชฏเซ‹ เชฒเชพเช•เชกเซ€ เชธเชพเชฅเซ‡ เชœเซเชฆเชพ เชœเซเชฆเชพ เช–เซ‚เชฃเชพ เชฌเชคเชพเชตเชคเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชฆเชฐเซ‡เช• เชธเชฎเชฏ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชคเซ‡ เชฒเชพเช•เชกเชพเชจเชพ เช•เช•เชกเชพ เชชเชฐ เชธเชฎเชฏเชจเซเช‚ เชฎเชพเชช เชจเชฟเชฐเซเชงเชพเชฐเชฟเชค เช•เชฐเซ€เชจเซ‡ เชฒเช–เชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเซเช‚. เช‡เชœเชฟเชชเซเชคเชจเชพ เชฒเซ‹เช•เซ‹เชจเซ‡ เช† เชธเซ€เชงเซ€ เชฒเชพเช•เชกเซ€เชจเซ‹ เชชเชกเช›เชพเชฏเซ‹ เช•เซ‡เชŸเชฒเชพ เชธเชฎเชฏเซ‡ เช•เซเชฏเชพเช‚ เชนเชถเซ‡ เชคเซ‡เชจเซเช‚ เชœเซเชžเชพเชจ เชนเชคเซเช‚. เชˆ. เชชเซ‚. 3500เชฎเชพเช‚ เช‡เชœเชฟเชชเซเชคเชจเชพ เชฒเซ‹เช•เซ‹เช เชชเซเชฐเชฅเชฎ เชธเชฎเชฏ เชฎเชพเชชเชตเชพเชจเซ‹ เชชเซเชฐเชฏเชพเชธ เช•เชฐเซ‡เชฒเซ‹. เชธเชฎเชฏ เชฎเชพเชชเชตเชพเชจเซ€ เช† เชชเชฆเซเชงเชคเชฟ เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เชจเชฅเซ€, เชชเชฃ เชธเชพเชฎเชพเชจเซเชฏ เช•เชพเชฎ เช•เชฐเชตเชพ เช…เชฅเชตเชพ เช…เชฎเซเช• เชงเชพเชฐเซเชฎเชฟเช• เช•เซเชฐเชฟเชฏเชพเช“ เช•เชฐเชตเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชธเชฎเชฏเชจเซ€ เชœเชพเชณเชตเชฃเซ€ เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เชคเซ‡เชจเซ€ เชšเซ‹เช•เชธเชพเชˆ เชจเชฟเชฐเซเชตเชพเชนเซเชฏ เช•เชนเซ€ เชถเช•เชพเชฏ. เชฌเชนเซ เชœ เชšเซ‹เช•เชธเชพเชˆเชฅเซ€ เชธเชฎเชฏ เชฎเชพเชชเชตเชพเชจเซ€ เชคเซ‡เชฎเชจเซ‡ เชœเชฐเซ‚เชฐ เชชเชกเซ€ เชจเชนเซ‹เชคเซ€. เช† เชธเซ‚เชฐเซเชฏ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเชพ เช•เซ‡เชŸเชฒเชพเช• เช—เซ‡เชฐเชซเชพเชฏเชฆเชพ เชนเชคเชพ. เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เช•เชฒเชพเช•เชจเชพ เชธเชฎเชฏเชฎเชพเช‚ เชฆเชฐเซ‡เช• เชฆเชฟเชตเชธเซ‡ เช…เชจเซ‡ เชฆเชฐเซ‡เช• เช‹เชคเซเชฎเชพเช‚ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐ เชœเซ‹เชตเชพ เชฎเชณเชคเซ‹. เช‰เชจเชพเชณเชพเชฎเชพเช‚ เชฆเชฟเชตเชธ เชฒเชพเช‚เชฌเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เช† โ€˜เช•เชฒเชพเช•โ€™ เชฒเชพเช‚เชฌเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เช…เชจเซ‡ เชถเชฟเชฏเชพเชณเชพเชฎเชพเช‚ เชคเซ‡ เชŸเซ‚เช‚เช•เซ‹ เชนเซ‹เชฏ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ โ€˜เช•เชฒเชพเช•โ€™ เชชเชฃ เชŸเซ‚เช‚เช•เซ‹ เชฌเชจเซ€ เชœเชพเชฏ. เชšเซ‹เชฎเชพเชธเชพเชฎเชพเช‚ เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชธเซ‚เชฐเซเชฏ เชตเชพเชฆเชณเชพเช‚ เชชเชพเช›เชณ เชขเช‚เช•เชพเชˆ เชœเชพเชฏ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เช† เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชฟเชจเช‰เชชเชฏเซ‹เช—เซ€ เชฌเชจเซ€ เชœเชพเชฏ. เช‰เชชเชฐเชพเช‚เชค เชฐเชพเชคเชจเซ‹ เชธเชฎเชฏ เชคเซ‡เชจเชพเชฅเซ€ เชฎเชพเชชเซ€ เชถเช•เชพเชคเซ‹ เชจเชนเชฟ. เช‡เชœเชฟเชชเซเชคเชจเชพ เชฒเซ‹เช•เซ‹เชจเซ‡ เชฒเชพเช‚เชฌเชพ เช…เชจเซ‡ เชŸเซ‚เช‚เช•เชพ เช•เชฒเชพเช•เชจเซ€ เชšเชฟเช‚เชคเชพ เชจ เชนเชคเซ€. เชคเซ‡ เชตเชฟเชทเซเชตเชตเซƒเชคเซเชคเชจเซ€ เชจเชœเซ€เช• เชนเซ‹เชตเชพเชฅเซ€ เช‰เชจเชพเชณเชพ เช…เชจเซ‡ เชถเชฟเชฏเชพเชณเชพเชจเชพ เชฆเชฟเชตเชธเชฎเชพเช‚ เชฌเชนเซ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐ เชจ เชนเชคเซ‹; เชชเชฃ เชœเซ‡เชฎ เชœเซ‡เชฎ เช‰เชคเซเชคเชฐ เช…เชจเซ‡ เชฆเช•เซเชทเชฟเชฃเชฎเชพเช‚ เชœเชˆเช เชคเซ‡เชฎ เชคเซ‡เชฎ เช‰เชจเชพเชณเชพ เช…เชจเซ‡ เชถเชฟเชฏเชพเชณเชพเชจเชพ เชฆเชฟเชตเชธเชจเชพ เชธเชฎเชฏเชฎเชพเช‚ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐ เชœเซ‹เชตเชพ เชฎเชณเซ‡ เช›เซ‡. เช†เชตเซเช‚ เชเช• เชเช• เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เช†เช•เซƒเชคเชฟ 1เชฎเชพเช‚ เชฌเชคเชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซเชฏเซเช‚ เช›เซ‡ :

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 1 : เชธเซ‚เชฐเซเชฏ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 2 : เชœเชณ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ

เชฌเซ€เชœเชพ เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชฎเชพเช‚ เชธเชฎเชฏเชจเชพ เชธเชฐเช–เชพ เชญเชพเช— เช•เชฐเซ€ เชคเซ‡เชจเซ‡ เชฎเชพเชชเชตเชพเชจเซ‹ เชชเซเชฐเชฏเชคเซเชจ เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเซ‹. เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เชธเชฎเชฏเชจเซ€ เชฒเช‚เชฌเชพเชˆเชฎเชพเช‚ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐ เชฅเชคเซ‹ เชจเชนเชฟ. เชœเชณ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ (water clock) เช†เชตเซเช‚ เชเช• เชธเชพเชงเชจ เช›เซ‡.

เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เชเช• เช–เชพเชฒเซ€ เชฅเชพเชณเซ€ เช…เชฅเชตเชพ เชตเชพเชธเชฃเชฎเชพเช‚ เชชเชพเชฃเซ€ เชญเชฐเชตเชพเชจเซ‹ เช…เชฅเชตเชพ เชชเชพเชฃเซ€ เชญเชฐเซ‡เชฒเชพ เชตเชพเชธเชฃเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชคเซ‡เชจเซ‡ เช–เชพเชฒเซ€ เช•เชฐเชตเชพเชจเซ‹ เชธเชฎเชฏ เชฎเชพเชชเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเซ‹. เชˆ. เชชเซ‚. 350โ€“200 เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เช† เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเชพเช‚ เชœเชณ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เช…เชฅเชตเชพ เช•เซเชฒเซ‡เชชเซเชธเชฟเชกเซเชฐเชพ (clepsydra, thief of water) เชตเชชเชฐเชพเชคเชพเช‚. เชเช• เชฅเชพเชณเซ€เชจเชพ เช•เซ‡เชจเซเชฆเซเชฐเชฎเชพเช‚ เชเช• เชเซ€เชฃเซเช‚ เช›เชฟเชฆเซเชฐ เชฐเชพเช–เชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเซเช‚. เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชฅเชพเชณเซ€เชฎเชพเช‚ เชชเชพเชฃเซ€ เชญเชฐเชพเชˆ เชœเชพเชฏ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡ เชกเซ‚เชฌเซ€ เชœเชพเชฏ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชคเซ‡ เชชเชฐเชฅเซ€ เชธเชฎเชฏ เชจเช•เซเช•เซ€ เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเซ‹. เชเช• เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเซเช‚ เช•เซเชฒเซ‡เชชเซเชธเชฟเชกเซเชฐเชพ เช†เช•เซƒเชคเชฟ 2เชฎเชพเช‚ เชฌเชคเชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซเชฏเซเช‚ เช›เซ‡.

เชœเซ‚เชจเชพ เชตเช–เชคเชฎเชพเช‚ เชฎเซ€เชฃเชฌเชคเซเชคเซ€เชฅเซ€ เชชเชฃ เชธเชฎเชฏ เชจเช•เซเช•เซ€ เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเซ‹. เชเช•เชธเชฐเช–เซ€ เชฎเซ€เชฃเชฌเชคเซเชคเซ€เช“เชจเซ‡ เชฌเชณเชตเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชธเชฐเช–เซ‹ เชธเชฎเชฏ เชฒเชพเช—เซ‡ เช›เซ‡. เชเช• เชฎเซ€เชฃเชฌเชคเซเชคเซ€เชจเซ‡ เชชเซ‚เชฐเซเชฃ เชฐเซ€เชคเซ‡ เชธเชณเช—เซ€ เชœเชตเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชœเซ‡ เชธเชฎเชฏ เชฒเชพเช—เชคเซ‹ เชคเซ‡เชจเซ€ เช˜เชฐเชจเชพ เชฒเซ‹เช•เซ‹เชจเซ‡ เช–เชฌเชฐ เชนเชคเซ€. เชคเซ‡ เช†เช–เซ€ เชฐเชพเชคเซเชฐเชฟ เชชเชฃ เชธเชณเช—เซ€ เชฐเชนเซ‡. เชฎเซ€เชฃเชฌเชคเซเชคเซ€ เชชเชฐ เชธเชฐเช–เชพ เช•เชพเชชเชพ เช•เชฐเซเชฏเชพ เชนเซ‹เชฏ เชคเซ‡ เชชเชฐเชฅเซ€ เชธเชฎเชฏเชจเชพ เชธเชฐเช–เชพ เชญเชพเช— เช•เชฐเซ€ เช…เชจเซ‡ เชฐเชพเชคเซเชฐเซ€เชจเซ‹ เชธเชฎเชฏ เชฎเซ€เชฃเชฌเชคเซเชคเซ€ เช•เซ‡เชŸเชฒเซ€ เชธเชณเช—เซ€ เช›เซ‡ เชคเซ‡ เชชเชฐเชฅเซ€ เชœเชพเชฃเซ€ เชถเช•เชพเชคเซ‹. เชฐเซ‡เชค-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ(hour glass)เชจเซ‹ เชชเชฃ เชธเชฎเชฏ เชฎเชพเชชเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเซ‹. เชฌเซ‡ เช•เชพเชšเชจเชพ เช—เซ‹เชณเชพ(bulbs)เชจเซ‡ เชตเชšเซเชšเซ‡ เชธเชพเช‚เช•เชกเชพ เชญเชพเช—เชฅเซ€ เชœเซ‹เชกเซ‡เชฒเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡, เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เชตเชšเซเชšเซ‡ เชเช• เช›เชฟเชฆเซเชฐ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช‰เชชเชฐเชจเชพ เช—เซ‹เชณเชพเชฎเชพเช‚ เชถเซเชฆเซเชง เชฐเซ‡เชคเซ€ เชญเชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡. เชตเชšเซเชšเซ‡เชจเชพ เช›เชฟเชฆเซเชฐเชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชฐเซ‡เชคเซ€ เชเช•เชธเชฐเช–เซ€ เช—เชคเชฟเช เชงเซ€เชฎเซ‡ เชงเซ€เชฎเซ‡ เชจเซ€เชšเซ‡เชจเชพ เช—เซ‹เชณเชพเชฎเชพเช‚ เชœเชฎเชพ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. เชคเซ‡ เชชเซ‚เชฐเซ‹ เชญเชฐเชพเชคเชพเช‚ 1 เช•เชฒเชพเช• เชฒเชพเช—เซ‡ เช›เซ‡. เชธเชพเชงเชจเชจเซ‡ เชŠเช‚เชงเซเช‚ เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชซเชฐเซ€เชฅเซ€ เชคเซ‡ เชœ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเซ‡ เชธเชฎเชฏ เชฎเชพเชชเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡. เช…เชกเชงเซ‹ เช•เชฒเชพเช• เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชฅเซ€ เช“เช›เซ‹ เชธเชฎเชฏ เชฎเชพเชชเชตเชพเชจเชพเช‚ เชชเชฃ เช† เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเชพเช‚ เชธเชพเชงเชจเซ‹ เชนเชคเชพเช‚. เชˆเช‚เชกเซเช‚ เชŠเช•เชณเซ‡ เชคเซ‡เชŸเชฒเซ‹ เชธเชฎเชฏ เชฎเชพเชชเชคเชพ เช†เชตเชพ เชธเชพเชงเชจเชจเซ‡ เช…เช‚เชก-เชธเชฎเชฏเชฎเชพเชชเช• (egg timers) เช•เชนเซ‡เชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเซเช‚. เชˆ. เชธ. 1900 เชธเซเชงเซ€ เชจเชพเชตเชฟเช•เซ‹ เชฐเซ‡เชค-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชœเซ‡เชตเซ€ เชชเซเชฐเชฏเซเช•เซเชคเชฟ เชตเชพเชชเชฐเชคเชพ เชœเซ‡เชจเชพเชฅเซ€ เชเช• เชฎเชฟเชจเชฟเชŸเชฅเซ€ เชชเชฃ เช“เช›เซ‹ เชธเชฎเชฏ เชฎเชพเชชเซ€ เชถเช•เชพเชคเซ‹ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡ เชชเชฐเชฅเซ€ เชตเชนเชพเชฃเชจเซ€ เช—เชคเชฟ เชฎเชพเชชเซ€ เชถเช•เชพเชคเซ€. เชฐเซ‡เชค-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เช†เช•เซƒเชคเชฟ 3เชฎเชพเช‚ เชฌเชคเชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒเซเช‚ เช›เซ‡.

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 3 : เชฐเซ‡เชค-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ

เชฏเชพเช‚เชคเซเชฐเชฟเช• เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ : เชชเซเชฐเชฅเชฎ เชฏเชพเช‚เชคเซเชฐเชฟเช• เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เช—เซเชฐเซ‡เช—เชฐเซ€ (เชˆ. เชธ. 606), เช—เชฐเชฌเชฐเซเชŸเซ‡ (เชฎเซ‡เชกเชœเซ‡เชฌเชฐเซเช—, เชœเชฐเซเชฎเชจเซ€, เชˆ. เชธ. 996) เชฌเชจเชพเชตเซ‡เชฒเซเช‚ เช…เชจเซ‡ เชชเช›เซ€ เชˆ. เชธ. 1000เชจเซ€ เช†เชธเชชเชพเชธ เชคเซ‡ เชšเซ€เชจเชฎเชพเช‚ เชฌเชจเชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒ, เชชเชฃ เชคเซ‡เชจเซ‹ เช†เช—เชณ เช•เชฆเซ€ เชตเชฟเช•เชพเชธ เชฅเชฏเซ‹ เชจเชนเชฟ. เชˆ. เชธ. 1335เชฎเชพเช‚ เชฎเชฟเชฒเชจเชฎเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒเซเช‚. เช…เช‚เชคเซเชฏ เช•เชพเชณ เชชเซเชฐเชฏเซเช•เซเชคเชฟ(verge escapement mechanism)เชจเซ‹ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเซ‡ เชคเซ‡เชตเชพเช‚ เชธเซเชตเชฟเช•เชธเชฟเชค เชฐเชšเชจเชพเชตเชพเชณเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชฐเซ‚เช†เชจ เชซเซเชฐเชพเชจเซเชธ (1379), เชธเซ‡เชฒเชฟเชธเชฌเชฐเซ€ (1386) เช…เชจเซ‡ เชตเซ‡เชฒเซเชธ(เชˆ. เชธ. 1392)เชฎเชพเช‚ เชฌเชจเชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒเชพเช‚. เชตเซเชฐเชŸเซ‡เชฎเชฌเชฐเซเช—เชจเชพ เชฐเชนเซ‡เชตเชพเชธเซ€ เชนเซ‡เชจเซเชฐเซ€ เชฆ. เชตเชฟเช•เซ‡ เชฐเชพเชœเชพ เชšเชพเชฐเซเชฒเซเชธ เชชเชพเช‚เชšเชฎเชพ (เชฐเซ‰เชฏเชฒ เชชเซ…เชฒเซ‡เชธ, เชชเซ…เชฐเชฟเชธ; เชชเชพเช›เชณเชฅเซ€ เชชเซ…เชฒเซ‡เชธ เชฆ เชœเชธเซเชŸเชฟเชธ) เชฎเชพเชŸเซ‡ 227 เช•เชฟเชฒเซ‹ เชตเชœเชจเชฅเซ€ เชšเชพเชฒเชคเซเช‚ เชซเซ‹เชฒเชฟเชฏเซ‹เชŸ (Foliot) เชฌเซ…เชฒเซ‡เชจเซเชธ เช…เชจเซ‡ เช•เซเชฐเชพเช‰เชจ เชตเซเชนเซ€เชฒเชฅเซ€ เชšเชพเชฒเชคเซเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเซ€ เช†เชชเซเชฏเซเช‚. เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เชกเชพเชฏเชฒ เชชเชฐ เช•เชฒเชพเช•เชจเซ‹ เชเช• เชœ เช•เชพเช‚เชŸเซ‹ เชนเชคเซ‹. เช…เช‚เชคเซเชฏ เช•เชณ เชงเชฐเชพเชตเชคเซเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชนเชพเชฒเชฎเชพเช‚ เชชเชฃ เชธเซ‡เชฒเชฟเชธเชฌเชฐเซ€เชจเชพ เชฆเซ‡เชตเชณเชฎเชพเช‚ เชฐเชพเช–เชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒเซเช‚ เช›เซ‡. เช†เชตเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชšเชฒเชพเชตเชตเชพ เชเช• เชญเชพเชฐเซ‡ เชตเชœเชจเชจเซ‡ เชฆเซ‹เชฐเซ€เชจเชพ เช›เซ‡เชกเซ‡ เชฒเช—เชพเชกเซ€ เช…เชจเซ‡ เชฆเซ‹เชฐเซ€เชจเซ‡ เชเช• เชกเซเชฐเชฎเชจเซ€ เช—เซ‹เชณ เชธเชชเชพเชŸเซ€ เชชเชฐ เชตเซ€เช‚เชŸเชพเชณเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเซ€. เชญเชพเชฐเซ‡ เชตเชœเชจ เชฆเซ‹เชฐเซ€เชจเซ‡ เช–เซ‡เช‚เชšเซ‡ เช…เชจเซ‡ เชกเซเชฐเชฎ เชชเชฐ เชตเซ€เช‚เชŸเชพเชณเซ‡เชฒเซ€ เชฆเซ‹เชฐเซ€ เช–เซ‚เชฒเชคเซ€ เชœเชพเชฏ เช…เชจเซ‡ เชกเซเชฐเชฎ เชซเชฐเชคเซเช‚ เชœเชพเชฏ. เช† เชกเซเชฐเชฎ เชธเชพเชฅเซ‡ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเชพ เช•เชพเช‚เชŸเชพ เชฒเช—เชพเชกเซ‡เชฒเชพ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ เชคเซ‡เชจเซ€ เชธเชพเชฅเซ‡ เชฆเชพเช‚เชคเชพเชตเชพเชณเชพเช‚ เชšเช•เซเช•เชฐ เช…เชฅเชตเชพ เชถเซเชฐเซ‡เชฃเซ€เชฌเชฆเซเชง เช—เชฟเชฏเชฐ เชฒเช—เชพเชกเซ‡เชฒเชพเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชœเซ‡เชฎ เชœเซ‡เชฎ เชกเซเชฐเชฎ เชซเชฐเชคเซเช‚ เชœเชพเชฏ เช›เซ‡ เชคเซ‡เชฎ เชคเซ‡เชฎ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเชพ เช•เชพเช‚เชŸเชพ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเชพ เชกเชพเชฏเชฒ เชชเชฐ เชตเซเชฏเชตเชธเซเชฅเชฟเชค เชฐเซ€เชคเซ‡ เชซเชฐเชคเชพ เชฐเชนเซ‡ เช›เซ‡. เช•เชพเช‚เชŸเชพ เชตเซเชฏเชตเชธเซเชฅเชฟเชค เชฐเซ€เชคเซ‡ เชซเชฐเซ‡ เชคเซ‡ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชกเซเชฐเชฎเชจเชพ เชซเชฐเชตเชพเชจเซ‹ เชฆเชฐ เช‡เชธเซเช•เซ‡เชชเซเชฎเชจเซเชŸ เชชเซเชฐเชฏเซเช•เซเชคเชฟ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เชจเชฟเชฏเช‚เชคเซเชฐเชฟเชค เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. เชถเชฐเซ‚เช†เชคเชจเชพเช‚ เช†เชตเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชฎเชพเช‚ เช•เชพเช‚เชŸเชพ เช•เซ‡ เชกเชพเชฏเชฒ เชจเชนเซ‹เชคเชพเช‚. เชซเช•เซเชค เชŸเช•เซ‹เชฐเชพเชฅเซ€ เชธเชฎเชฏ เชฆเชฐเซเชถเชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเซ‹. เชคเซเชฏเชพเชฐเชชเช›เซ€ เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เชกเชพเชฏเชฒ เช…เชจเซ‡ เช•เชฒเชพเช•เชจเซ‹ เช•เชพเช‚เชŸเซ‹ เชฎเซเช•เชพเชฏเซ‹. เชˆ. เชธ. 1680เชฎเชพเช‚ เชฎเชฟเชจเชฟเชŸเชจเซ‹ เช•เชพเช‚เชŸเซ‹ เช‰เชฎเซ‡เชฐเชพเชฏเซ‹ เช…เชจเซ‡ เชฆเชธ เชตเชฐเซเชท เชชเช›เซ€ เชธเซ‡เช•เช‚เชกเชจเซ‹ เช•เชพเช‚เชŸเซ‹ เชชเชฃ เช†เชตเซ€ เช—เชฏเซ‹.

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 4 : เชตเชœเชจเชฅเซ€ เชšเชพเชฒเชคเซเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ

เชชเช‚เชฆเชฐเชฎเชพ เชธเซˆเช•เชพเชฎเชพเช‚ เชœเชฐเซเชฎเชจ เชฒเซเชนเชพเชฐ, เชชเซ€เชŸเชฐ เชนเซ‡เชจเชฒเซ‡เช‡เชจเซ‡ เชฎเซเช–เซเชฏ เช•เชฎเชพเชจ(main spring)เชจเซ€ เชถเซ‹เชง เช•เชฐเซ€. เช† เชธเชฎเชฏ เชฆเชฐเชฎเชฟเชฏเชพเชจ เช˜เชฐเชฎเชพเช‚ เชฐเชพเช–เชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเซ€ เชญเซ€เช‚เชค-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เช…เชธเซเชคเชฟเชคเซเชตเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ€. เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ โ€˜bird cageโ€™ เช…เชจเซ‡ โ€˜lantern bracketโ€™ เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเซ€ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เช‰เชฒเซเชฒเซ‡เช–เชชเชพเชคเซเชฐ เช›เซ‡. เชฎเซเช–เซเชฏ เช•เชฎเชพเชจ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเซ‡ เชšเชฒเชพเชตเชตเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡เชจเซ€ เชŠเชฐเซเชœเชพ เชชเซ‚เชฐเซ€ เชชเชพเชกเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡ เชœเซ‚เชจเชพ เชตเช–เชคเชจเซ€ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชฎเชพเช‚ เชตเชชเชฐเชพเชคเชพ เชญเชพเชฐเซ‡ เชตเชœเชจเชจเซ€ เชœเช—เซเชฏเชพเช เชตเชพเชชเชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡. เช† เช•เชฎเชพเชจ เชงเชพเชคเซเชจเซ€ เชเช• เช—เซ‚เช‚เชšเชณเชพเชฏเซเช•เซเชค เชชเซเชฐเชฏเซเช•เซเชคเชฟ เช›เซ‡, เชœเซ‡ เช—เชฟเชฏเชฐ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเชพ เช•เชพเช‚เชŸเชพเชจเซ‡ เชฒเช—เชพเชกเซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเซ‡ เชšเชพเชฒเซ เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชฎเซเช–เซเชฏ เช•เชฎเชพเชจ เชšเซเชธเซเชค เชฐเซ€เชคเซ‡ เชตเซ€เช‚เชŸเชพเชฏเซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เชŠเชฐเซเชœเชพ เชธเช‚เช—เซเชฐเชนเชพเชฏเซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชœเซ‡เชฎ เชœเซ‡เชฎ เช† เชฎเซเช–เซเชฏ เช•เชฎเชพเชจ เช‰เช•เซ‡เชฒเชพเชคเซ€ เชœเชพเชฏ เชคเซ‡เชฎ เชคเซ‡เชฎ เชชเซเชฐเชพเชชเซเชค เชฅเชคเซ€ เชŠเชฐเซเชœเชพ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเซ‡ เชšเชฒเชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เชตเชชเชฐเชพเชฏ เช›เซ‡. เชถเชฐเซ‚เช†เชคเชฎเชพเช‚ เช† เช•เชฎเชพเชจ เช…เชฃเช˜เชก เชฐเซ€เชคเซ‡ เชฌเชจเชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒเซ€ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡ เชตเซเชฏเชตเชธเซเชฅเชฟเชค เชฆเชฐเซ‡ เช–เซ‚เชฒเชคเซ€ เชจเชนเซ‹เชคเซ€. เชœเซ‡เชฎ เชœเซ‡เชฎ เช•เชฎเชพเชจ เช–เซ‚เชฒเชคเซ€ เชคเซ‡เชฎ เชคเซ‡เชฎ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเซ€ เชเชกเชช เชตเชงเชคเซ€ เช…เชจเซ‡ เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชคเซ‡ เชชเซ‚เชฐเซ‡เชชเซ‚เชฐเซ€ เช–เซ‚เชฒเซ€ เชœเชคเซ€ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชเช•เชฆเชฎ เชงเซ€เชฎเซ€ เชชเชกเซ€ เชœเชคเซ€. เช†เชฅเซ€ เชถเชฐเซ‚เช†เชคเชจเซ€ เช† เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เชธเชฎเชฏ เชฌเชคเชพเชตเซ€ เชถเช•เชคเซ€ เชจเชนเซ‹เชคเซ€. เชชเชพเช›เชณเชฅเซ€ เช† เช•เชฎเชพเชจเซ‹เชจเซ€ เชฐเชšเชจเชพเชฎเชพเช‚ เชธเซเชงเชพเชฐเซ‹ เชฅเชตเชพ เชฎเชพเช‚เชกเซเชฏเซ‹ เช…เชจเซ‡ เช† เช•เชฎเชพเชจเซ‹ เช–เซ‚เชฒเชคเซ€ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชธเชฐเช–เชพ เชธเชฎเชฏเชจเชพ เช—เชพเชณเซ‡ เช–เซ‚เชฒเชคเซ€ เชคเซ‡เชฅเซ€ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เชธเชฎเชฏ เชฆเชฐเซเชถเชพเชตเชตเชพ เชฎเชพเช‚เชกเซ€. เชคเซเชฏเชพเชฐ เชชเช›เซ€ เช† เชฎเซเช–เซเชฏ เช•เชฎเชพเชจ เชเช•เชธเชฐเช–เซ€ เชฐเซ€เชคเซ‡ เช–เซ‚เชฒเซ‡ เชคเซ‡ เชฎเชพเชŸเซ‡เชจเซ€ โ€˜เช‡เชธเซเช•เซ‡เชชเซเชฎเชจเซเชŸโ€™ เชชเซเชฐเชฏเซเช•เซเชคเชฟเชจเซ€ เชถเซ‹เชง เชฅเชˆ, เชœเซ‡เชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เชฎเซเช–เซเชฏ เช•เชฎเชพเชจ เชเช• เชธเชฐเช–เชพ เชฆเชฐเซ‡ เช–เซ‚เชฒเชตเชพ เชฎเชพเช‚เชกเซ€. เช‡เชธเซเช•เซ‡เชชเซเชฎเซ‡เชจเซเชŸ เชเช• เชเชตเซ€ เชชเซเชฐเชฏเซเช•เซเชคเชฟ เช›เซ‡ เชœเซ‡ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชšเชฒเชพเชตเชตเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡เชจเชพ เชชเซเชฐเซ‡เชฐเช•เชฌเชณ-(driving force)เชจเซเช‚ เชจเชฟเชฏเช‚เชคเซเชฐเชฃ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชพเชฅเชฎเชฟเช• เช•เชพเชฐเซเชฏ เชนเชพเชฐเชฎเชพเชณเชพ-เชšเช•เซเชฐเซ‹ เช…เชจเซ‡ เชฆเช‚เชค-เชšเช•เซเชฐเซ‹เชจเซ‡ เชจเชฟเชฏเชฎเชฌเชฆเซเชง เชฐเซ€เชคเซ‡ เชฎเซเช•เซเชค เช•เชฐเชตเชพเช‚ เช…เชจเซ‡ เช…เชŸเช•เชพเชตเชตเชพเช‚ เชคเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชจเซเช‚ เชฌเซ€เชœเซเช‚ เช•เชพเชฐเซเชฏ เชฒเซ‹เชฒเช• เช…เชฅเชตเชพ เชฌเซ…เชฒเชจเซเชธ เช…เชจเซ‡ เช•เชฎเชพเชจเชจเซ‡ เชตเซ‡เช— เช†เชชเชตเชพเชจเซเช‚ เช›เซ‡.

เช† เช•เชฎเชพเชจ เช…เชจเซ‡ เช‡เชธเซเช•เซ‡เชชเซเชฎเชจเซเชŸเชจเซ€ เชถเซ‹เชงเชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เชนเชตเซ‡ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชšเชฒเชพเชตเชตเชพ เชญเชพเชฐเซ‡ เชตเชœเชจ เชฒเช—เชพเชกเชตเชพเชจเซ€ เชœเชฐเซ‚เชฐ เชฐเชนเซ€ เชจเชนเชฟ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชฅเซ€ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชชเชฃ เชจเชพเชจเชพเช‚ เชฅเชคเชพเช‚ เช—เชฏเชพเช‚. เชเช• เชœเช—เซเชฏเชพเชเชฅเซ€ เชฌเซ€เชœเซ€ เชœเช—เซเชฏเชพเช เชฒเชˆ เชœเชˆ เชถเช•เชพเชฏ เชคเซ‡เชตเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชตเชพ เชฒเชพเช—เซเชฏเชพเช‚.

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 5เช… : เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชฎเชพเช‚ เชตเชชเชฐเชพเชคเซ€ เชœเซเชฆเซ€ เชœเซเชฆเซ€ เช•เชณเซ‹

เชˆ. เชธ. 1630เชฎเชพเช‚ เชฒเช‚เชกเชจเชฎเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเชจเชพเชฐเชพเช“เชจเซ€ เชธเชฎเชฟเชคเชฟเช เชจเช•เซเช•เซ€ เช•เชฐเซเชฏเชพ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเซ‡ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเชจเชพเชฐเชพเชจเซเช‚ เชเช• เชฎเชนเชพเชœเชจ (guild) เชธเซเชฅเชพเชชเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซเชฏเซเช‚. 22 เช‘เช—เชธเซเชŸ, 1631เชฎเชพเช‚ เชฐเชพเชœเชพ เชšเชพเชฐเซเชฒเซเชธ เชชเชนเซ‡เชฒเชพเช เช–เชคเชชเชคเซเชฐ (charter) เชฌเชนเชพเชฐ เชชเชพเชกเซ€ เชเชตเซเช‚ เชจเช•เซเช•เซ€ เช•เชฐเซเชฏเซเช‚ เช•เซ‡ เชฎเชนเชพเชœเชจเชจเชพ เชธเชญเซเชฏเซ‹ เช† เช–เชคเชชเชคเซเชฐ เช…เชจเซเชธเชพเชฐ เชตเชฐเซเชคเซ‡ เช…เชจเซ‡ เชฆเชฐเซ‡เช• เชธเชญเซเชฏ เชชเชพเช‚เชš เชตเชฐเซเชทเซ‡ เชเช• เชœ เชคเชพเชฒเซ€เชฎเชพเชฐเซเชฅเซ€ (apprentice) เชฒเซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ‡ เชงเช‚เชงเชพเชจเซ€ เชคเชพเชฒเซ€เชฎ เช†เชชเซ‡. เช† เช–เชคเชชเชคเซเชฐ เชฒเช‚เชกเชจ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ€ เชซเชฐเชคเซ‡ 10 เชฎเชพเชˆเชฒเชจเซ€ เชคเซเชฐเชฟเชœเซเชฏเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเซ€ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเชจเชพเชฐเชจเซ€ เช•เช‚เชชเชจเซ€ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชนเชคเซ‹. 100 เชตเชฐเซเชท เชธเซเชงเซ€ เช† เช•เช‚เชชเชจเซ€เช“เชจเซ‡ เช† เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชฌเชจเชพเชตเชตเชพ เช…เชจเซ‡ เชตเซ‡เชšเชตเชพเชจเซ‹ เชนเช• เชชเชฃ เชฎเชณเซเชฏเซ‹. เชชเซ…เชฐเชฟเชธเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซเช‚ เชฎเชนเชพเชœเชจ เชˆ. เชธ. 1544เชฎเชพเช‚ เช…เชธเซเชคเชฟเชคเซเชตเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒเซเช‚.

เชˆ. เชธ. 1657เชฎเชพเช‚ เชกเชš เชตเชฟเชœเซเชžเชพเชจเซ€ เช•เซเชฐเชฟเชธเซเชŸเชฟเชฏเชจ เชนเชพเชˆเช—เซ‡เชจเซเชธเซ‡ เชฒเซ‹เชฒเช•เชตเชพเชณเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ(pendulum clock)เชจเซ€ เชถเซ‹เชง เช•เชฐเซ€. เชˆ. เชธ. 1673เชฎเชพเช‚ เชคเซ‡เชฎเชฃเซ‡ เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเซ€ เช—เชคเชฟเชจเชพ เชธเชฟเชฆเซเชงเชพเช‚เชค(horologium oscillatoriumเชฎเชพเช‚)เชจเซเช‚ เชตเชฐเซเชฃเชจ เช•เชฐเซเชฏเซเช‚ เช›เซ‡. เชธเชคเซเชคเชฐเชฎเชพ เชธเซˆเช•เชพเชจเซ€ เชฎเชงเซเชฏเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชพเช‚ เช…เชจเซเชฏ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเชจเชพเชฐเชพเช“เชฎเชพเช‚ เชนเซ‡เชฐเชฟเชธ, เช—เซ…เชฒเชฟเชฒเชฟเชฏเซ‹, เชซเซเชฐเซ‹เชฎเซ‡เชจเซเชŸเชฒ, เชฌเชฐเซเช—เซ€, เชนเซ‚เช• เชตเช—เซ‡เชฐเซ‡เชจเซ‹ เช‰เชฒเซเชฒเซ‡เช– เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. เช† เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชฎเชพเช‚ เชšเชพเชตเซ€ 8 เชฆเชฟเชตเชธเซ‡, เช•เซ‡เชŸเชฒเชพเช‚เช•เชฎเชพเช‚ เชเช• เชฎเชนเชฟเชจเซ‡ เช…เชจเซ‡ เช•เซ‡เชŸเชฒเชพเช‚เช•เชฎเชพเช‚ เชเช• เชตเชฐเซเชทเซ‡ เชญเชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเซ€. เช†เชตเซ€ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชฎเชพเช‚ เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเชพ เชเช• เช›เซ‡เชกเซ‡ เชตเชœเชจ เชฒเชŸเช•เชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡. เช† เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเซ‡ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชฎเชพเช‚ เชเชตเซ€ เชฐเซ€เชคเซ‡ เชฒเช—เชพเชกเซ‡เชฒเซเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ เช•เซ‡ เชคเซ‡ เชฎเซเช•เซเชค เชฐเซ€เชคเซ‡ เชเช• เชฌเชฟเช‚เชฆเซเชฅเซ€ เชฌเซ€เชœเชพ เชฌเชฟเช‚เชฆเซเช (to and fro) เช†เช‚เชฆเซ‹เชฒเชจ เชชเชพเชฎเซ€ เชถเช•เซ‡. เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชฒเซ‹เชฒเช• เชเช• เช…เช‚เชคเชฟเชฎ เชฌเชฟเช‚เชฆเซเชฅเซ€ เชฌเซ€เชœเชพ เช…เช‚เชคเชฟเชฎ เชฌเชฟเช‚เชฆเซ เชธเซเชงเซ€ เช†เช‚เชฆเซ‹เชฒเชจ เชชเชพเชฎเซ€ เชฎเซ‚เชณ เชธเซเชฅเชพเชจเซ‡ เชชเชพเช›เซเช‚ เชซเชฐเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ‡ เชเช• เช†เชตเชฐเซเชคเช•เชพเชณ (period) เช•เชนเซ‡ เช›เซ‡ เชœเซ‡เชจเซเช‚ เชธเชฎเซ€เช•เชฐเชฃย  ย เชœเซเชฏเชพเช‚ T = เชธเชฎเชฏ, l = เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเซ€ เชฒเช‚เชฌเชพเชˆ เช…เชจเซ‡ g = เช—เซเชฐเซเชคเซเชตเชฌเชณ เช›เซ‡. เช† เช†เชตเชฐเซเชคเช•เชพเชณ เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเซ€ เชฒเช‚เชฌเชพเชˆ เชชเชฐ เช†เชงเชพเชฐ เชฐเชพเช–เซ‡ เช›เซ‡. เชธเชพเชฎเชพเชจเซเชฏเชค: เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเซ€ เชฒเช‚เชฌเชพเชˆ 24.4 เชธเซ‡เชฎเซ€. เชนเซ‹เชฏ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ‹ เช†เชตเชฐเซเชคเช•เชพเชณ เชเช• เชธเซ‡เช•เช‚เชก เช—เชฃเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡. เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเซ€ เชฒเช‚เชฌเชพเชˆ เชตเชงเชตเชพเชฅเซ€ เช†เชตเชฐเซเชคเช•เชพเชณ เชตเชงเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡ เช“เช›เซ€ เชฅเชตเชพเชฅเซ€ เชคเซ‡ เช˜เชŸเซ‡ เช›เซ‡, เชคเซ‡เชฅเซ€ เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเซ€ เชฒเช‚เชฌเชพเชˆ 24.4 เชธเซ‡เชฎเซ€. เชฐเชพเช–เชตเซ€ เชœเชฐเซ‚เชฐเซ€ เชฌเชจเซ‡ เช›เซ‡. เชนเชพเชˆเช—เซ‡เชจเซเชธเชจเซ‡ เช†เชจเชพ เชชเชฐเชฅเซ€ เช–เซเชฏเชพเชฒ เช†เชตเซ‡เชฒเซ‹ เช•เซ‡ เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเซ‹ เช† เช†เชตเชฐเซเชคเช•เชพเชณ เชเช•เชธเชฐเช–เซ‹ (เชเช• เชธเซ‡เช•เช‚เชก) เชฐเชพเช–เซ€ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เชคเซ‹ เชคเซ‡เชจเซเช‚ เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เชธเชฎเชฏ เชฆเชฐเซเชถเชพเชตเชคเซเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเซ€ เชถเช•เซ‡. เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเชพ เช† เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเซ‡ เชเช•เชธเชฐเช–เชพ เชธเชฎเชฏ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชšเชฒเชพเชตเชตเชพ เช•เชพเช‚ เชคเซ‹ เชตเชœเชจ เช…เชฅเชตเชพ เช•เชฎเชพเชจ เชตเชพเชชเชฐเซ€ เชถเช•เชพเชฏ. เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเซ‡ เช‡เชธเซเช•เซ‡เชชเซเชฎเชจเซเชŸ เช•เชณ เชธเชพเชฅเซ‡ เชœเซ‹เชกเซ‡เชฒ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡, เชœเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ€ เชธเชพเชฅเซ‡ เชฒเช—เชพเชกเซ‡เชฒเชพ เชšเช•เซเชฐเชจเซ‡ เชเช•เชธเชฐเช–เชพ เชฆเชฐเซ‡ เชซเซ‡เชฐเชตเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เช›เซ‡เชตเชŸเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ€ เชธเชพเชฅเซ‡เชจเชพ เช•เชพเช‚เชŸเชพ เชกเชพเชฏเชฒ เชชเชฐ เชซเชฐเชตเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชเช•เชธเชฐเช–เซ‹ เชธเชฎเชฏ เชฒเซ‡ เช›เซ‡. เช‡เชธเซเช•เซ‡เชชเซเชฎเชจเซเชŸ เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเซ‡ เชเช•เชธเชฐเช–เซ‹ เชงเช•เซเช•เซ‹ เชฎเชพเชฐเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ‡ เชเช•เชธเชฐเช–เชพ เช†เชตเชฐเซเชคเช•เชพเชณ เชฎเชพเชŸเซ‡ เช†เช‚เชฆเซ‹เชฒเชฟเชค เชฐเชพเช–เซ‡ เช›เซ‡. เช† เชฐเซ€เชคเซ‡ เชฌเชจเซ‡เชฒเชพเช‚ เชฒเซ‹เชฒเช•-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชชเชนเซ‡เชฒเชพเช‚เชจเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เช•เชฐเชคเชพเช‚ เชตเชงเซ เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เชธเชฎเชฏ เชฆเชฐเซเชถเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชฅเซ€ เชธเซ‚เชฐเซเชฏ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ, เช›เชพเชฏเชพ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เช…เชจเซ‡ เชฐเซ‡เชค-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเซ€ เชœเช—เซเชฏเชพเช เชคเซ‡ เชตเชชเชฐเชพเชตเชพ เชฎเชพเช‚เชกเซเชฏเชพเช‚. เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเซ€ เชฒเช‚เชฌเชพเชˆเชฎเชพเช‚ เชชเชฐเชฟเชตเชฐเซเชคเชจ เชฅเชตเชพเชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เช† เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เช‰เชจเชพเชณเชพเชฎเชพเช‚ เชงเซ€เชฎเชพเช‚ เชชเชกเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชถเชฟเชฏเชพเชณเชพเชฎเชพเช‚ เชเชกเชชเซ€ เชฌเชจเซ‡ เช›เซ‡. เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเซ€ เชฒเช‚เชฌเชพเชˆเชฎเชพเช‚ เชตเชงเช˜เชŸ เชจ เชฅเชพเชฏ เชคเซ‡ เชฎเชพเชŸเซ‡ เช•เชพเช‚ เชคเซ‹ เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเซ€ เชจเซ€เชšเซ‡เชจเชพ เช—เซ‹เชณ เชตเชœเชจเชจเซ‡ เชŠเช‚เชšเซ‹เชจเซ€เชšเซ‹ เช•เชฐเซ€ เช—เซ‹เช เชตเซ€ เชถเช•เชพเชฏ เช›เซ‡ เช…เชฅเชตเชพ เชคเซ‹ เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเซ€ เชฐเชšเชจเชพ เชเชตเซ€ เชฐเซ€เชคเซ‡ เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡ เช•เซ‡ เชœเซ‡เชฅเซ€ เชคเซ‡เชจเซ€ เชฒเช‚เชฌเชพเชˆ เช•เชพเชฏเชฎ เชคเซ‡ เชœ เชฐเชนเซ‡; เชฆเชพ. เชค., เชธเช‚เชคเซเชฒเชจ-เชฒเซ‹เชฒเช• (compensation pendulum). เชˆ. เชธ. 1721เชฎเชพเช‚ เชœเซเชฏเซ‰เชฐเซเชœ เช—เซเชฐเซ‡เชนเชพเชฎเซ‡ เชคเซ‡ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชชเชพเชฐเชพเชจเซเช‚ เชฒเซ‹เชฒเช• เชคเซˆเชฏเชพเชฐ เช•เชฐเซเชฏเซเช‚. เชœเซ‡เชฎเชพเช‚ เชจเซ€เชšเซ‡เชจเชพ เช—เซ‹เชณ เชญเชพเช—เชฎเชพเช‚ เชชเชพเชฐเซ‹ เชญเชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเซ‹ เช…เชจเซ‡ เชˆ. เชธ. 1726เชฎเชพเช‚ เชœเซเชนเซ‰เชจ เชนเซ‡เชฐเชฟเชธเชจเซ‡ เช—เซเชฐเชฟเชกเชฟเชฐเซ‰เชจ (gridiron) เชฒเซ‹เชฒเช• เชถเซ‹เชงเซเชฏเซเช‚, เชœเซ‡เชจเชพเชฅเซ€ เชธเชฎเชฏ เชตเชงเซ เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เชฎเชณเซ‡ เช›เซ‡.

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 5เชฌ : เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเชพ เช›เซ‚เชŸเชพ เชญเชพเช—เซ‹

เชนเชพเชฒเชฎเชพเช‚ เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเซ€ เชฒเช‚เชฌเชพเชˆเชฎเชพเช‚ เชคเชพเชชเชฎเชพเชจเชจเชพ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐเชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เชตเชงเช˜เชŸ เชจ เชฅเชพเชฏ เชคเซ‡ เชฎเชพเชŸเซ‡ เช‡เชจเซเชตเชพเชฐ เชฎเชฟเชถเซเชฐ เชงเชพเชคเซเชจเชพเช‚ เชฒเซ‹เชฒเช• เชฌเชจเชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เช˜เชฃเซเช‚เช–เชฐเซเช‚ 36 % Ni, 59 % Fe เช…เชจเซ‡ 4 % Mn เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชฒเซ‹เชฒเช•-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชธเซเชฅเชฟเชฐ เชœเช—เซเชฏเชพ เชชเชฐ เชœ เชธเชพเชšเซ‹ เช†เชตเชฐเซเชคเช•เชพเชณ เชฌเชคเชพเชตเชคเชพเช‚ เชนเซ‹เชตเชพเชฅเซ€ เชคเซเชฏเชพเช‚ เชœ เชคเซ‡ เช‰เชชเชฏเซ‹เช—เชฎเชพเช‚ เชฒเชˆ เชถเช•เชพเชฏ เช›เซ‡. เชฆเชฐเชฟเชฏเชพเชจเซ€ เชฎเซเชธเชพเชซเชฐเซ€เชฎเชพเช‚ เชฒเซ‹เชฒเช• เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชจเช•เชพเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชตเชพเชฐ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. เชตเชนเชพเชฃเชจเซ€ เชนเชพเชฒเช•เชกเซ‹เชฒเช• เช—เชคเชฟเชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเซ‹ เช†เชตเชฐเซเชคเช•เชพเชณ เชเช•เชธเชฐเช–เซ‹ เชฐเชนเซ€ เชถเช•เซ‡ เชจเชนเชฟ. เชคเซ‡ เชฎเชพเชŸเซ‡ เช…เชจเซเชฏ เช•เซ‹เชˆ เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเซเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเชตเซเช‚ เชœเชฐเซ‚เชฐเซ€ เชฌเชจเซเชฏเซเช‚, เช•เชพเชฐเชฃ เช•เซ‡ เชฆเชฐเชฟเชฏเชพเชจเซ€ เชฎเซเชธเชพเชซเชฐเซ€เชฎเชพเช‚ เชธเชฎเชฏ เชฎเชพเชชเชตเซ‹ เช…เชคเซเชฏเช‚เชค เชœเชฐเซ‚เชฐเซ€ เชนเชคเซ‹. เชธเซ‚เชฐเซเชฏ เช…เชจเซ‡ เชคเชพเชฐเชพเช“เชจเชพ เชธเซเชฅเชพเชจ เชชเชฐเชฅเซ€ เช…เช•เซเชทเชพเช‚เชถ (latitude) เชจเช•เซเช•เซ€ เช•เชฐเซ€ เชถเช•เชพเชฏ. เชธเซเชฅเชพเชจเชฟเช• เชธเชฎเชฏเชจเซ‡ เช—เซเชฐเชฟเชจเชฟเชš เชฎเชงเซเชฏเช• เชธเชฎเชฏ (Greenwich Mean Time โ€“ GMT) เชธเชพเชฅเซ‡ เชธเชฐเช–เชพเชตเซ€ เชฐเซ‡เช–เชพเช‚เชถ (longitude) เชจเช•เซเช•เซ€ เช•เชฐเซ€ เชถเช•เชพเชฏ เช›เซ‡. GMT เชฆเชฐเชฟเชฏเชพเชˆ เชธเชซเชฐ เชฎเชพเชŸเซ‡เชจเซ‹ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃ-เชธเชฎเชฏ (standard time) เช›เซ‡, เชœเซ‡ เชฒเช‚เชกเชจเชจเชพ เช—เซเชฐเชฟเชจเชฟเชšเชจเซ‹ เชธเชฎเชฏ เช›เซ‡. เช†เชชเชฃเซ‡ เชœเซ‡ เชœเช—เซเชฏเชพเช เชนเซ‹เชˆเช เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชœเชพเชฃเชตเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชฐเซ‡เช–เชพเช‚เชถ เชฆเซ‹เชฐเชพเชฏ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชจเซ‡ เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เช—เซเชฐเชฟเชจเชฟเชš เชฎเชงเซเชฏเช• เชธเชฎเชฏเชจเชพ เชฎเชพเชชเชจเซ€ เชœเชฐเซ‚เชฐเชฟเชฏเชพเชค เชฐเชนเซ‡ เช›เซ‡. 18เชฎเชพ เชธเซˆเช•เชพเชฎเชพเช‚ เชฆเชฐเชฟเชฏเชพเชจเซ€ เชฎเซเชธเชพเชซเชฐเซ€เชฎเชพเช‚ เช†เชตเชพเช‚ เช•เซ‹เชˆ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชนเชคเชพเช‚ เชจเชนเชฟ, เช†เชตเซ€ เชฎเซเชธเชพเชซเชฐเซ€เชฎเชพเช‚ เชตเชนเชพเชฃเชจเซเช‚ เชธเซเชฅเชพเชจ เชœเชพเชฃเชตเชพเชจเซ€ เชชเชฆเซเชงเชคเชฟ เช…เชจเซเชฎเชพเชจ เชชเชฐ เช†เชงเชพเชฐเชฟเชค เชนเชคเซ€. เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เชตเชนเชพเชฃเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ€ เชœเช—เซเชฏเชพเชเชฅเซ€ เชŠเชชเชกเซเชฏเชพ เชชเช›เซ€ เช•เชˆ เชฆเชฟเชถเชพเชฎเชพเช‚ เช•เซ‡เชŸเชฒเซเช‚ เช…เช‚เชคเชฐ เช•เชพเชชเซเชฏเซเช‚ เชคเซ‡ เชชเชฐเชฅเซ€ เชฆเชฐเชฟเชฏเชพเชฎเชพเช‚ เชคเซ‡เชจเซ€ เชœเช—เซเชฏเชพ เชจเช•เซเช•เซ€ เชฅเชคเซ€. เช†เชตเซ€ เช—เชฃเชคเชฐเซ€เชฎเชพเช‚ เช–เชพเชฎเซ€เช“เชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เช˜เชฃเชพเช‚ เชตเชนเชพเชฃเซ‹ เชฆเชฐเชฟเชฏเชพเชฎเชพเช‚ เช–เชกเช• เชธเชพเชฅเซ‡ เช…เชฅเชกเชพเชตเชพเชฅเซ€ เชจเชพเชถ เชชเชพเชฎเชคเชพเช‚. เช•เชพเชฐเซเชจเซ‡เชตเซ‰เชฒเชจเชพ เชฆเชฐเชฟเชฏเชพเช•เชพเช‚เช เซ‡ เช†เชตเซเช‚ เช˜เชฃเซ€ เชตเช–เชคเซ‡ เชฌเชจเชคเซเช‚. เช† เช•เชพเชฐเชฃเชธเชฐ เชฌเซเชฐเชฟเชŸเชจเชจเซ€ เชธเชฐเช•เชพเชฐเซ‡ เชคเซ‡ เชตเช–เชคเซ‡ เชœเซ‡ เช•เซ‹เชˆ เชฆเชฐเชฟเชฏเชพเชˆ เชธเชซเชฐเชฎเชพเช‚ เชตเชพเชชเชฐเซ€ เชถเช•เชพเชฏ เชคเซ‡เชตเซเช‚ เช…เชจเซ‡ เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เชธเชฎเชฏ เช†เชชเซ‡ เชคเซ‡เชตเซเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชถเซ‹เชงเซ€ เช•เชพเชขเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ‡ 20,000 เชชเชพเช‰เชจเซเชกเชจเชพ เช‡เชจเชพเชฎเชจเซ€ เชœเชพเชนเซ‡เชฐเชพเชค เช•เชฐเซ€ เชนเชคเซ€. เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเชจเชพเชฐ เช…เช‚เช—เซเชฐเซ‡เชœ เชœเซเชนเซ‰เชจ เชนเซ‡เชฐเชฟเชธเชจเซ‡ 20 เชตเชฐเซเชทเชจเซ€ เชฎเชนเซ‡เชจเชค เชชเช›เซ€ เช† เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฅเชฎ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเซเชฏเซเช‚ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡ เช‡เชจเชพเชฎ เชœเซ€เชคเซ€ เชฒเซ€เชงเซเช‚. เช† เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชตเชพเชชเชฐเซ€เชจเซ‡ เชฒเช‚เชกเชจเชฅเซ€ เชตเซ‡เชธเซเชŸ เช‡เชจเซเชกเซ€เช เชฆเชฐเชฟเชฏเชพเชˆ เชธเชซเชฐเชจเซเช‚ เช†เชฏเซ‹เชœเชจ เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซเชฏเซเช‚ เช…เชจเซ‡ เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชตเชนเชพเชฃ เช˜เชฃเชพเช‚ เช…เช เชตเชพเชกเชฟเชฏเชพเช‚เชจเซ€ เชธเชซเชฐ เชชเช›เซ€ เชœเชฎเซˆเช•เชพ เชชเชนเซ‹เช‚เชšเซเชฏเซเช‚ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชนเซ‡เชฐเชฟเชธเชจเชจเซ€ เชฌเชจเชพเชตเซ‡เชฒเซ€ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เช…เชจเซ‡ เช—เซเชฐเชฟเชจเชฟเชš-เชธเชฎเชฏเชฎเชพเช‚ เชซเช•เซเชค เชชเชพเช‚เชš เชธเซ‡เช•เช‚เชกเชจเซ‹ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐ เชœ เชœเซ‹เชตเชพ เชฎเชณเซเชฏเซ‹ เชนเชคเซ‹. เชนเชพเชฒเชฎเชพเช‚ เชนเซ‡เชฐเชฟเชธเชจเซ‡ เชฌเชจเชพเชตเซ‡เชฒ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชฎเชพเช‚ เช˜เชฃเชพ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐ เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซเชฏเชพ เช›เซ‡ เชชเชฃ เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เชนเซ‡เชฐเชฟเชธเชจเชจเซ€ เชชเชพเชฏเชพเชจเซ€ เชชเซเชฐเชฏเซเช•เซเชคเชฟเชฎเชพเช‚ เช•เซ‹เชˆ เชซเซ‡เชฐเชซเชพเชฐ เชฅเชฏเซ‹ เชจเชฅเซ€.

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 6 : เช—เซเชฐเชฟเชกเชฟเชฐเซ‰เชจ (gridiron) เชฒเซ‹เชฒเช• (เชธเชพเชฆเซเช‚ เชฒเซ‹เชฒเช•) เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 7เช… : เช•เชพเช‚เชกเชพ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ

เช•เชพเช‚เชกเชพเช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ : เชนเชพเชฒเชฎเชพเช‚ เชตเชชเชฐเชพเชคเซ€ เช•เชพเช‚เชกเชพ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชฎเชพเช‚ เช†เช•เซƒเชคเชฟเชฎเชพเช‚ เชฌเชคเชพเชตเซเชฏเชพ เชชเซเชฐเชฎเชพเชฃเซ‡ (เช†เช•เซƒเชคเชฟ 7เช…) เชชเชพเช‚เชš เชจเชพเชจเชพเช‚เชฎเซ‹เชŸเชพเช‚ (เชฆเชพเช‚เชคเชพเชตเชพเชณเชพเช‚) เชšเช•เซเชฐ เชเช•-เชฌเซ€เชœเชพ เชธเชพเชฅเซ‡ เชœเซ‹เชกเซ‡เชฒเชพเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เชธเซŒเชฅเซ€ เชฎเซ‹เชŸเชพ เชšเช•เซเชฐ เชธเชพเชฅเซ‡ เชฎเซเช–เซเชฏ เช•เชฎเชพเชจ (main spring) เชœเซ‹เชกเซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช›เซ‡เชฒเซเชฒเชพ เชจเชพเชจเชพ เชšเช•เซเชฐเชจเซ€ เชธเชพเชฅเซ‡ เชฒเซ€เชตเชฐ เชฒเช—เชพเชกเซ‡เชฒเซเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ เชœเซ‡ เชฌเซ…เชฒเชจเซเชธ เช…เชจเซ‡ เชฌเซ…เชฒเชจเซเชธเชจเซ€ เช•เชฎเชพเชจ เชธเชพเชฅเซ‡ เชœเซ‹เชกเซ‡เชฒเซเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเซ‡ เชฎเซ‹เช—เชฐเชพ เชตเชกเซ‡ เชšเชพเชตเซ€ เช†เชชเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชฎเซเช–เซเชฏ เช•เชฎเชพเชจ เชเช•เชฆเชฎ เชšเซเชธเซเชค เชฅเชˆ เชœเชพเชฏ เช›เซ‡. เชšเซเชธเซเชค เชฅเชฏเซ‡เชฒเซ€ เช•เชฎเชพเชจ เชœเซ‡เชฎ เชœเซ‡เชฎ เช–เซ‚เชฒเชคเซ€ เชœเชพเชฏ เช›เซ‡ เชคเซ‡เชฎ เชคเซ‡เชฎ เชคเซ‡ เชชเซเชฐเชฅเชฎ เชšเช•เซเชฐเชจเซ‡ เชฆเชฐ เช†เช  เช•เชฒเชพเช•เซ‡ เชเช• เชชเซ‚เชฐเซเชฃ เชšเช•เซเช•เชฐเชจเชพ เชฆเชฐเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ€ เชงเชฐเซ€ เชชเชฐ เชซเซ‡เชฐเชตเซ‡ เช›เซ‡. เช† เชšเช•เซเชฐ เชคเซ‡เชจเซ‡ เชฒเชพเช—เซ‡เชฒเชพ เชฆเชพเช‚เชคเชพเชตเชพเชณเชพ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชจเชพเชฅเซ€ เชจเชพเชจเชพ เชšเช•เซเชฐเชจเซ‡ เชซเซ‡เชฐเชตเซ‡ เช›เซ‡. เชชเซเชฐเชฅเชฎ เชšเช•เซเชฐเชจเชพ เช†เช เชฎเชพ เชญเชพเช—เชจเชพ เชธเชฎเชฏเชฅเซ€ เชคเซ‡ เชซเชฐเชคเซเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชจเซ‹ เช…เชฐเซเชฅ เช เชฅเชฏเซ‹ เช•เซ‡ เชฌเซ€เชœเชพ เชšเช•เซเชฐเชจเซ‡ เชเช• เชชเซ‚เชฐเซเชฃ เชšเช•เซเช•เชฐ เชซเชฐเชตเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡ 1 เช•เชฒเชพเช•เชจเซ‹ เชธเชฎเชฏ เชฒเชพเช—เซ‡ เช›เซ‡. เช† เชšเช•เซเชฐเชจเซ€ เชธเชพเชฅเซ‡ เชฎเชฟเชจเชฟเชŸเชจเซ‹ เช•เชพเช‚เชŸเซ‹ เชฒเช—เชพเชกเซ‡เชฒเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡, เชœเซ‡ เชชเชฃ เชกเชพเชฏเชฒ เชชเชฐ เช†เช–เซเช‚ เชšเช•เซเช•เชฐ เชชเซ‚เชฐเซเช‚ เช•เชฐเชตเชพ 1 เช•เชฒเชพเช•เชจเซ‹ เชธเชฎเชฏ เชฒเซ‡ เช›เซ‡. เช•เชฒเชพเช•เชจเซ‹ เช•เชพเช‚เชŸเซ‹ เชชเชฃ เช† เชฌเซ€เชœเชพ เชšเช•เซเชฐ เชธเชพเชฅเซ‡ เชœเซ‹เชกเชพเชฏเซ‡เชฒเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡, เชชเชฃ เชคเซ‡ เชฌเซ€เชœเชพ เช—เชฟเชฏเชฐ-เชšเช•เซเชฐ เชธเชพเชฅเซ‡ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ เชœเซ‡ เชฌเซ€เชœเชพ เชšเช•เซเชฐเชจเซเช‚ เชเชตเซ€ เชฐเซ€เชคเซ‡ เชœ เชจเชฟเชฏเชฎเชจ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡, เชœเซ‡เชฅเซ€ เชคเซ‡ เช•เชพเช‚เชŸเซ‹ 12 เช•เชฒเชพเช•เชฎเชพเช‚ เชเช• เชชเซ‚เชฐเซเชฃ เชšเช•เซเช•เชฐ เชชเซ‚เชฐเซเช‚ เช•เชฐเซ‡. เชฌเซ€เชœเซเช‚ เชšเช•เซเชฐ เชคเซเชฐเซ€เชœเชพเชจเซ‡, เชคเซเชฐเซ€เชœเซเช‚ เชšเช•เซเชฐ เชšเซ‹เชฅเชพเชจเซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชฎ เชฌเชงเชพเช‚ เชšเช•เซเชฐเซ‹ เชเช•เชฌเซ€เชœเชพเช‚เชจเซ‡ เชจเชฟเชฏเชฎเชฌเชฆเซเชง เชซเซ‡เชฐเชตเชคเชพเช‚ เชฐเชนเซ‡ เช›เซ‡. เชชเชพเช‚เชšเชฎเซเช‚ เชšเช•เซเชฐ เช‡เชธเซเช•เซ‡เชชเซเชฎเชจเซเชŸ เชšเช•เซเชฐเชจเชพ เชญเชพเช— เชฐเซ‚เชชเซ‡ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ เชœเซ‡ เช‡เชธเซเช•เซ‡เชช-เชšเช•เซเชฐ, เชฌเซ…เชฒเชจเซเชธ-เชšเช•เซเชฐ เช…เชจเซ‡ เชนเซ‡เชฐเชธเซเชชเซเชฐเชฟเช‚เช—(เชตเชพเชณ เชœเซ‡เชตเซ€ เชฌเชพเชฐเซ€เช• เช•เชฎเชพเชจ)เชจเซเช‚ เชฌเชจเซ‡เชฒเซเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช‡เชธเซเช•เซ‡เชชเซเชฎเชจเซเชŸ เชฎเซเช–เซเชฏ เช•เชฎเชพเชจเชจเซ€ เชŠเชฐเซเชœเชพเชจเซเช‚ เชจเชฟเชฏเชฎเชจ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชฌเซ…เชฒเซ‡เชจเซเชธ เชชเชฐ เชฒเชพเช—เซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‡เชฐเชธเซเชชเซเชฐเชฟเช‚เช— เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเซเช‚ เช•เชพเชฐเซเชฏ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชฌเซ…เชฒเชจเซเชธ-เชšเช•เซเชฐเชจเซ‡ เชจเชฟเชฏเชฎเชฟเชค เชšเชพเชฒเซ เชฐเชพเช–เชตเชพเชจเซเช‚ เช•เชพเชฐเซเชฏ เช‡เชธเซเช•เซ‡เชช-เชšเช•เซเชฐเชฅเซ€ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡, เชœเซ‡เชจเซเช‚ เชจเชฟเชฏเชฎเชจ เชฎเซเช–เซเชฏ เช•เชฎเชพเชจ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชฌเซ…เชฒเชจเซเชธ-เชšเช•เซเชฐเซ‹ เช•เชพเชฐเซเชฏเชฐเชค เชฌเชจเซ‡ เช›เซ‡ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชคเซ‡ เชนเซ‡เชฐเชธเซเชชเซเชฐเชฟเช‚เช—เชจเซ‡ เช–เซ‡เช‚เชšเซ‡ เช›เซ‡. เชนเซ‡เชฐเชธเซเชชเซเชฐเชฟเช‚เช— เชฌเซ…เชฒเชจเซเชธ-เชšเช•เซเชฐเชจเซ‡ เชฌเซ€เชœเซ€ เชฆเชฟเชถเชพเชฎเชพเช‚ เช–เซ‡เช‚เชšเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชฅเซ€ เชฌเซ…เชฒเชจเซเชธ-เชšเช•เซเชฐ เชตเซเชฏเชตเชธเซเชฅเชฟเชค เชฐเซ€เชคเซ‡ เชเช• เชฌเชฟเช‚เชฆเซเชฅเซ€ เชฌเซ€เชœเชพ เชฌเชฟเช‚เชฆเซเช (to and fro) เชซเชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡ เช†เชฎ เชซเชฐเซ‡ เช›เซ‡ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชคเซ‡ เชฒเซ€เชตเชฐเชจเซ‡ เชฒเช—เชพเชกเซ‡เชฒ เชฌเซ‡ เชชเชฟเชจเซ‹ เช…เชฅเชตเชพ เชชเซ‡เชฒเซ‡เชŸเซ‹ เช‡เชธเซเช•เซ‡เชช-เชšเช•เซเชฐเชจเชพ เชฆเชพเช‚เชคเชพเชจเซ‡ เชฅเซ‹เชกเซ‹ เชธเชฎเชฏ เชœเช•เชกเซ€ เชฐเชพเช–เซ‡ เช›เซ‡. เชชเช›เซ€ เชคเซ‡ เชชเชพเช›เซเช‚ เช›เชŸเช•เซ‡ เช›เซ‡. เชชเซ‡เชฒเซ‡เชŸ เชฆเชพเช‚เชคเชพเชตเชพเชณเชพ เช‡เชธเซเช•เซ‡เชช-เชšเช•เซเชฐเชจเซ‡ เชธเช–เชค เชฐเซ€เชคเซ‡ เชœเช•เชกเซ€ เชฐเชพเช–เซ‡ เช›เซ‡ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เช‡เชธเซเช•เซ‡เชช-เชšเช•เซเชฐเชจเซ‡ เชงเช•เซเช•เซ‹ เชตเชพเช—เซ‡ เช›เซ‡, เชœเซ‡ เชงเช•เซเช•เซ‹ เชนเซ‡เชฐเชธเซเชชเซเชฐเชฟเช‚เช—เชจเซ‡ เชชเชฃ เชฒเชพเช—เซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เช†เชฎ เชนเซ‡เชฐเชธเซเชชเซเชฐเชฟเช‚เช— เชชเซ‹เชคเชพเชจเซเช‚ เช•เชพเชฐเซเชฏ เช•เชฐเชคเซ€ เชฐเชนเซ‡ เช›เซ‡. เชฌเซ€เชœเซ€ เชชเซ‡เชฒเซ‡เชŸ, เช‡เชธเซเช•เซ‡เชช-เชšเช•เซเชฐเชจเซ‡ เชซเชฐเซ€เชฅเซ€ เชฐเซ‹เช•เซ‡ เชคเซ‡ เชชเชนเซ‡เชฒเชพเช‚ เชšเช•เซเชฐเชจเซ‹ เชเช• เชฆเชพเช‚เชคเซ‹ เช†เช—เชณ เชตเชงเชตเชพ เชฅเซ‹เชกเซ‹ เชธเชฎเชฏ เชฒเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เช† เชฐเซ€เชคเซ‡ เชฌเซ…เชฒเชจเซเชธ-เชšเช•เซเชฐ เช‡เชธเซเช•เซ‡เชช-เชšเช•เซเชฐเชจเซ‡ เช…เชฎเซเช• เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เชธเชฎเชฏ (เชเช• เชฆเชพเช‚เชคเซ‹ เชซเชฐเซ‡ เชคเซ‡เชŸเชฒเชพ เชธเชฎเชฏ) เชฎเชพเชŸเซ‡ เชจเชฟเชฏเชฎเชฟเชค เชฐเซ€เชคเซ‡ เชซเชฐเชคเซเช‚ เชฐเชพเช–เซ‡ เช›เซ‡. เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชเช• เชฆเชพเช‚เชคเซ‹ เช›เชŸเช•เซ‡ เช›เซ‡ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชคเซ‡ โ€˜เชŸเชฟเช•โ€™ เช…เชตเชพเชœ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชฎเชพเช‚ เชฅเชคเซ‹ โ€˜เชŸเชฟเช•เชŸเชฟเช•โ€™ เช…เชตเชพเชœ เช† เช•เชพเชฐเชฃเชฅเซ€ เชธเช‚เชญเชณเชพเชฏ เช›เซ‡. เชฌเชงเชพเช‚ เช•เชพเช‚เชกเชพ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชฎเชพเช‚ เชฐเชคเซเชจเซ‹ (jewels) เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡, เชœเซ‡เชจเซ€ เชธเช‚เช–เซเชฏเชพ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเชพ เชกเชพเชฏเชฒ เชชเชฐ เชฒเช–เซ‡เชฒเซ€ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชฐเชคเซเชจเซ‹เชจเซ‡ เชฌเซ‡เชฐเชฟเช‚เช— เชคเชฐเซ€เช•เซ‡ เชตเชพเชชเชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡, เชœเซ‡ เชซเชฐเชคเชพ เชญเชพเช— เชธเชพเชฅเซ‡ เช˜เชธเชพเชคเชพเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช•เซ‡เชŸเชฒเซ€เช• เชตเช–เชคเซ‡ เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เช•เซเชฆเชฐเชคเซ€ เชฐเชคเซเชจเซ‹ เชตเชชเชฐเชพเชฏ เช›เซ‡, เชคเซ‹ เช•เซ‡เชŸเชฒเซ€เช• เชตเช–เชคเซ‡ เชคเซ‡ เชธเช‚เชถเซเชฒเซ‡เชทเชฟเชค (synthetic) เชชเชฃ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชฐเชคเซเชจเซ‹ เชคเชฐเซ€เช•เซ‡ เชฎเซ‹เชŸเชพ เชญเชพเช—เซ‡ เชจเซ€เชฒเชฎ(sapphire)เชจเซ‹ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡ เชธเช–เชค เชนเซ‹เชตเชพเชฅเซ€ เชคเซ‡เชจเชพ เชชเชฐ เช˜เชธเชพเชฐเซ‹ เชฒเชพเช—เชคเซ‹ เชจเชฅเซ€. เชซเชฐเชคเชพ เชญเชพเช—เซ‹เชจเซ‹ เช˜เชธเชพเชฐเซ‹ เชคเซ‡ เช˜เชฃเซ‹ เช“เช›เซ‹ เช•เชฐเซ€ เชจเชพเช–เซ‡ เช›เซ‡; เชœเซ‡เชฅเซ€ เชคเซ‡ เชญเชพเช—เซ‹ เชฒเชพเช‚เชฌเซ‹ เชตเช–เชค เชšเชพเชฒเซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชฎเชจเซ‡ เชตเชพเชฐเซ‡ เช˜เชกเซ€เช เชฌเชฆเชฒเชตเชพ เชชเชกเซ‡ เชจเชนเชฟ. เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เช˜เชฃเชพ เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเชพเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡; เชœเซ‡เชฎ เช•เซ‡, เชญเซ€เช‚เชค-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ (wall clock), เชŸเซ‡เชฌเชฒ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ (table clock), เช–เชฟเชธเซเชธเชพ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ (pocket watch), เช•เชพเช‚เชกเชพ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ (wrist watch) เชตเช—เซ‡เชฐเซ‡.

เชฆเชฐเซ‡เช• เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเซ‡ เชฌเซ‡ เชตเชฟเชญเชพเช—เชฎเชพเช‚ เชตเชนเซ‡เช‚เชšเซ€ เชถเช•เชพเชฏ : (1) เช–เซ‹เช–เซเช‚(เช•เซ‡เชธ) เช…เชจเซ‡ (2) เชฏเชพเช‚เชคเซเชฐเชฟเช• เชญเชพเช— เชœเซ‡ เช—เชคเชฟเชฏเซเช•เซเชค เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชฏเชพเช‚เชคเซเชฐเชฟเช• เชญเชพเช—เชจเซ‡ เช–เซ‹เช–เชพเชฎเชพเช‚ เชฌเช‚เชง เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชฏเชพเช‚เชคเซเชฐเชฟเช• เชญเชพเช— เช…เชฅเชตเชพ เช•เชพเชฐเซเชฏเชญเชพเช— เชธเชฎเชฏ เชฌเชคเชพเชตเชตเชพเชจเซเช‚, เชธเชฎเชฏ เชœเชพเชณเชตเชตเชพเชจเซเช‚ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชŠเชฐเซเชœเชพ เช†เชชเชตเชพเชจเซเช‚ เช•เชพเชฐเซเชฏ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เช† เชคเซเชฐเชฃ เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเชพเช‚ เช•เชพเชฐเซเชฏเซ‹เชจเซ‡ เช…เชจเซเชฒเช•เซเชทเซ€เชจเซ‡ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชจเซ‡ เชฎเซเช–เซเชฏ เชฌเซ‡ เชตเชฟเชญเชพเช—เชฎเชพเช‚ เชตเชนเซ‡เช‚เชšเซ€ เชถเช•เชพเชฏ :

(1) เชฏเชพเช‚เชคเซเชฐเชฟเช• เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ (mechanical clock/watch) เช…เชจเซ‡

(2) เชตเซ€เชœเช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ (electrical clock/watch).

เชฎเซ‹เชŸเชพ เชญเชพเช—เชจเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชฎเชพเช‚ เชธเชฎเชฏ เชœเชพเชณเชตเชตเชพเชจเซเช‚ เช•เชพเชฐเซเชฏ เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเชพ เช†เช‚เชฆเซ‹เชฒเชจเชจเซ€ เช†เชตเซƒเชคเซเชคเชฟเชจเซ‹ เชธเชฎเชฏ เชฎเชพเชชเซ€เชจเซ‡ เชฅเชคเซเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เช…เชคเชฟ เชธเซเชฅเชฟเชฐ เช…เชจเซ‡ เชตเซเชฏเชตเชธเซเชฅเชฟเชค เช†เชตเซƒเชคเซเชคเชฟ เชงเชฐเชพเชตเชคเชพเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชคเซ‡ เชตเชงเซ เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เชธเชฎเชฏ เชฆเชฐเซเชถเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡; เชœเซ‡เชฎ เช•เซ‡, เชชเชฐเชฎเชพเชฃเซ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ (atomic clocks) เชธเซŒเชฅเซ€ เชตเชงเซ เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เชธเชฎเชฏ เชฆเชฐเซเชถเชพเชตเชคเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เช›เซ‡, เชœเซ‡เชจเซ‹ เช†เช—เชณ เช‰เชฒเซเชฒเซ‡เช– เช•เชฐเซเชฏเซ‹ เช›เซ‡.

เชฏเชพเช‚เชคเซเชฐเชฟเช• เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ : เชฏเชพเช‚เชคเซเชฐเชฟเช• เชชเซเชฐเชฏเซเช•เซเชคเชฟเช“เชจเซ‹ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเซ€ เชŠเชฐเซเชœเชพ เชฎเซ‡เชณเชตเซ€เชจเซ‡ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเซ‡ เชšเชพเชฒเชคเซ€ เชฐเช–เชพเชฏ เช›เซ‡. เชคเซ‡ เชฎเชพเชŸเซ‡ เช•เชพเช‚ เชคเซ‹ เชฆเชฟเชตเชธเชฎเชพเช‚ เชเช• เชตเช–เชค เช…เชฅเชตเชพ เช•เซ‡เชŸเชฒเชพเช‚เช•เชฎเชพเช‚ เช…เช เชตเชพเชกเชฟเชฏเซ‡ เช…เชฅเชตเชพ เชตเชฐเซเชทเซ‡ เชšเชพเชตเซ€ เชญเชฐเชตเซ€ เชชเชกเซ‡ เช›เซ‡. เชฏเชพเช‚เชคเซเชฐเชฟเช• เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชฎเชพเช‚ (1) เชตเชœเชจเชฅเซ€ เชšเชพเชฒเชคเชพเช‚ เช…เชจเซ‡ (2) เช•เชฎเชพเชจเชฅเซ€ เชšเชพเชฒเชคเชพเช‚ โ€“ เชเชฎ เชฌเซ‡ เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชฌเช‚เชจเซ‡ เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชฎเชพเช‚ เชกเชพเชฏเชฒ เช…เชจเซ‡ เช•เชพเช‚เชŸเชพ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡.

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 7เชฌ : เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเชพ เช›เซ‚เชŸเชพ เชญเชพเช—เซ‹ : (เช…) เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ-เช˜เชฐ, (เช†) เช˜เชฐเชจเซ€ เชชเชพเช›เชณเชจเซ‹ เชญเชพเช—, (เช‡) เช˜เชฐเชจเซ€ เชชเชพเช›เชณเชจเชพ เชญเชพเช—เชจเซเช‚ เชชเซ…เช•เชฟเช‚เช—, (เชˆ) เชšเชพเชฒเช• เชงเชพเชฐเช• : (1) เชชเชพเชตเชฐ-เชธเซ‡เชฒ เชเช•เชฎ, (2) เชชเชพเชตเชฐ-เชธเซ‡เชฒ เชœเซ‹เชกเชพเชฃ, (3) เชเชฒ.เชธเซ€.เชกเซ€. เชชเซ…เชจเชฒ เชงเชพเชฐเช•, (4) เชเชฒ.เชธเซ€.เชกเซ€. เชชเซ…เชจเชฒ, (5) เชชเชฐเชตเชฐเซเชคเซ€ เชชเซเชฒเซ‡เชŸ, (6) เชเชฒ.เชธเซ€.เชกเซ€. เชชเซ…เชจเชฒ เชฐเชฌเชฐ เชœเซ‹เชกเช•, (7) เชเชฒ.เชธเซ€.เชกเซ€. เชชเซ…เชจเชฒ เชŸเซ‡เช•เซ‹, (8) เชธเซเชตเชฟเชš เชธเซเชชเซเชฐเชฟเช‚เช— เชชเซเชฐเชฆเชฐเซเชถเช• เชชเชฐเชพเชตเชฐเซเชคเช•, (9) เชธเซเชตเชฟเชš เชธเซเชชเซเชฐเชฟเช‚เช— เชธเชฎเชฏ-เชธเซเชงเชพเชฐเช•, (10) เชชเซเชฒเซ‡เชŸ, (11) เชชเซเชฒเซ‡เชŸเชงเชพเชฐเช•, (12) เชชเซ‚เชฐเซเชฃ เชชเซเชฒเซ‡เชŸเชงเชพเชฐเช•.

เชตเชœเชจเชฅเซ€ เชšเชพเชฒเชคเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ : เชตเชœเชจเชฅเซ€ เชšเชพเชฒเชคเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชธเซŒเชชเซเชฐเชฅเชฎ เชฌเชจเชพเชตเซ‡เชฒ เชฏเชพเช‚เชคเซเชฐเชฟเช• เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เช—เชฃเชพเชฏ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชจเชพ เชตเชฟเชถเซ‡ เช…เช—เชพเช‰ เช‰เชฒเซเชฒเซ‡เช– เช•เชฐเซ‡เชฒ เช›เซ‡.

เชฒเซ‹เชฒเช•เชฅเซ€ เชšเชพเชฒเชคเชพเช‚ เชญเซ€เช‚เชคเช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ : เชตเชœเชจเชฅเซ€ เชšเชพเชฒเชคเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชจเซ€ เชธเชฎเชฏเชจเซ€ เชšเซ‹เช•เชธเชพเชˆ เชตเชงเชพเชฐเชตเชพ เชนเชพเชˆเช—เซ‡เชจเซเชธเซ‡ เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเซ‹ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเซ€ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเชตเชพเชจเซ‹ เชชเซเชฐเชฏเชคเซเชจ เช•เชฐเซเชฏเซ‹. เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเชพเช‚ เช†เช‚เชฆเซ‹เชฒเชจเซ‹เชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เช‡เชธเซเช•เซ‡เชชเซเชฎเซ‡เชจเซเชŸ เช—เชฟเชฏเชฐ-เชšเช•เซเชฐเชจเซ‡ เชเช• เชฆเชพเช‚เชคเชพเชฅเซ€ เชฌเซ€เชœเชพ เชฆเชพเช‚เชคเชพ เชเชฎ เชธเชคเชค เชšเชพเชฒเซ เชฐเชพเช–เซ‡ เช›เซ‡. เช…เช‚เชคเซเชฏ เช•เชณ เชชเซเชฐเชฏเซเช•เซเชคเชฟ เช…เชจเซ‡ เชฒเซ‹เชฒเช•เชจเชพ เช‰เชชเชฏเซ‹เช—เชฎเชพเช‚ เชฅเซ‹เชกเซ€ เชฎเซเชถเซเช•เซ‡เชฒเซ€ เชœเซ‹เชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ€. เชคเซ‡เชฅเซ€ 1660เชฎเชพเช‚ เชฐเซ‰เชฌเชฐเซเชŸ เชนเซ‚เช•เซ‡ เช…เช•เชฐ เช•เซ‡ เชฐเชฟเช•เซ‰เช‡เชฒ เช‡เชธเซเช•เซ‡เชชเซเชฎเชจเซเชŸเชจเซ‹ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเซ€ เชฒเซ‹เชฒเช•เชฅเซ€ เชšเชพเชฒเชคเชพ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชฎเชพเช‚ เชธเซเชงเชพเชฐเซ‹ เช•เชฐเซเชฏเซ‹. 1715เชฎเชพเช‚ เชœเซเชฏเซ‰เชฐเซเชœ เช—เซเชฐเซ‡เชนเชพเชฎเซ‡ เชกเซ‡เชกเชฌเซ€เชŸ เช‡เชธเซเช•เซ‡เชชเซเชฎเชจเซเชŸเชจเซ‹ เชชเซเชฐเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเซ€ เชฒเซ‹เชฒเช• เชฌเชนเซ เชœ เชธเชนเซ‡เชฒเชพเชˆเชฅเซ€ เชซเชฐเซ€ เชถเช•เซ‡ เชคเซ‡เชจเซ€ เชถเซ‹เชง เช•เชฐเซ€. เช† เชชเซเชฐเชฏเซเช•เซเชคเชฟ เชนเชœเซ เชชเชฃ เชฒเซ‹เชฒเช•เชตเชพเชณเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชฎเชพเช‚ เช‰เชชเชฏเซ‹เช—เชฎเชพเช‚ เชฒเซ‡เชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡. เชฒเซ‹เชฒเช•เชตเชพเชณเชพ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชฎเชพเช‚ เชฒเซ€เชตเชฐ เช‡เชธเซเช•เซ‡เชชเซเชฎเซ‡เชจเซเชŸเชจเซ‹ เชชเชฃ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเซ€ เชถเช•เชพเชฏ. เชฒเซ‹เชฒเช•เชตเชพเชณเซเช‚ เชญเซ€เช‚เชค-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เช†เช•เซƒเชคเชฟ 8เชฎเชพเช‚ เชฌเชคเชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซเชฏเซเช‚ เช›เซ‡ :

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 8 : เชฒเซ‹เชฒเช•เชตเชพเชณเชพเช‚ เชญเซ€เช‚เชค-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเชพ เช›เซ‚เชŸเชพ เชญเชพเช—
1. เชจเชฟเชฒเช‚เชฌเชจ เช•เชฎเชพเชจ, 2. เช…เช•เชฐ, 3. เช›เชŸเช•-เชšเช•เซเชฐ, 4. เชธเซ‡เช•เช‚เชก-เช•เชพเช‚เชŸเซ‹, 5. เช•เชฒเชพเช•-เช•เชพเช‚เชŸเซ‹, 6. เชฎเชฟเชจเชฟเชŸ-เช•เชพเช‚เชŸเซ‹, 7. เชจเชฟเชฏเช‚เชคเซเชฐเชฃ-เชชเชฟเชจ, 8. เชจเชฟเชฏเช‚เชคเซเชฐเชฃ-เชตเซ‰เชถเชฐ, 9. เช•เชฒเชพเช•-เชšเช•เซเชฐ, 10. เชšเชพเชตเซ€ เชญเชฐเชตเชพเชจเซเช‚ เชนเซ…เชจเซเชกเชฒ, 11. เชกเซเชฐเชฎ, 12. เชเช• เชฌเชพเชœเซ เชซเชฐเชคเซ€ เชšเชพเชตเซ€, 13. เชจเชฟเชฏเช‚เชคเซเชฐเชฃ เชฎเชพเชŸเซ‡เชจเซ€ เชเช• เชฌเชพเชœเซ เชซเชฐเชคเซ€ เชšเชพเชตเซ€เชจเซ€ เช•เชฎเชพเชจ, 14. เชฎเซเช–เซเชฏ เชšเช•เซเชฐ, 15. เชตเชœเชจ, 16. เชชเซ…เชจเซเชกเซเชฏเซเชฒเชฎ.

เชฒเซ‹เชฒเช•เชฅเซ€ เชšเชพเชฒเชคเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชฆเชฐเชฟเชฏเชพเชจเซ€ เชฎเซเชธเชพเชซเชฐเซ€เชฎเชพเช‚ เช•เชพเชฎเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเชพเช‚ เชจเชฅเซ€ เชคเซ‡เชจเซ‹ เช‰เชฒเซเชฒเซ‡เช– เชฅเชˆ เช—เชฏเซ‹ เช›เซ‡. เชนเชตเซ‡ เชฌเซ…เชŸเชฐเซ€เชฅเซ€ เชšเชพเชฒเชคเชพเช‚ เชญเซ€เช‚เชค-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชชเชฃ เชฎเชณเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เช•เซเชตเชพเชฐเซเชŸเซเช-เชธเซเชซเชŸเชฟเช•เชจเซ‹ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡. เช† เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชตเชงเซ เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เชธเชฎเชฏ เชฆเชฐเซเชถเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡. เชฌเซ…เชŸเชฐเซ€เชฅเซ€ เชšเชพเชฒเชคเชพเช‚ เชŸเซ‡เชฌเชฒ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชชเชฃ เชฎเชณเซ‡ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เชชเชฃ เช•เซเชตเชพเชฐเซเชŸเซเช-เชธเซเชซเชŸเชฟเช•เชจเซ‹ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡.

เช•เชพเช‚เชกเชพ เช…เชจเซ‡ เช–เชฟเชธเซเชธเชพเช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ : เชนเชพเชฒเชฎเชพเช‚ เชตเชชเชฐเชพเชคเชพเช‚ เช•เชพเช‚เชกเชพ เช•เซ‡ เช–เชฟเชธเซเชธเชพ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชธเซเชตเชฏเช‚-เชธเช‚เชšเชพเชฒเชฟเชค (self-winding, automatic), เชœเชณเชฐเซ‹เชงเช• (water-proof), เชชเซเชฐเชคเชฟเชšเซเช‚เชฌเช•เซ€เชฏ(anti-magnetic) เช…เชจเซ‡ เช†เช˜เชพเชค-เชฐเซ‹เชงเช• (shock-proof) เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช•เซ‡เชŸเชฒเชพเช‚เช• เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชจเชพ เชฌเชนเชพเชฐเชจเชพ เชญเชพเช—เซ‹เชจเซ‡ เชชเชฅเซเชฅเชฐ เชœเซ‡เชตเชพ เชธเช–เชค เชชเชฆเชพเชฐเซเชฅ เชชเชฐ เช˜เชธเชคเชพเช‚ เชคเซ‡เชจเชพ เชชเชฐ เช†เช‚เช•เชพ เชชเชกเซ‡ เชจเชนเชฟ เชคเซ‡เชตเชพ (scratch-proof) เชชเชฃ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชธเซเชตเชฏเช‚-เชธเช‚เชšเชพเชฒเชฟเชค เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชฎเชพเช‚ เชฒเซ€เชตเชฐ เชชเชฐ เชจเชพเชจเซเช‚เชธเชฐเช–เซเช‚ เชตเชœเชจ เชฒเช—เชพเชกเซ‡เชฒเซเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช†เชชเชฃเซ‹ เชนเชพเชฅ เชนเชพเชฒเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ€ เชธเชพเชฅเซ‡ เชคเซ‡ เชตเชœเชจ เชชเชฃ เช†เช—เชณ-เชชเชพเช›เชณ เช†เช‚เชฆเซ‹เชฒเชฟเชค เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ€ เชธเชพเชฅเซ‡ เชฎเซเช–เซเชฏ เช•เชฎเชพเชจเชฎเชพเช‚ เชšเชพเชตเซ€ เชญเชฐเชพเชคเซ€ เชœเชพเชฏ เช›เซ‡. เชคเซ‡ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชฎเชพเช‚ เชšเชพเชตเซ€ เชญเชฐเชตเซ€ เชชเชกเชคเซ€ เชจเชฅเซ€.

เชตเซˆเชฆเซเชฏเซเชค เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ : เช† เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเซ€ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชจเซ‡ เชšเชฒเชพเชตเชตเชพ เชŠเชฐเซเชœเชพ เชคเชฐเซ€เช•เซ‡ เชตเชฟเชฆเซเชฏเซเชคเชจเซ‹ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡, เชœเซ‡ เชฌเซ…เชŸเชฐเซ€ เชฆเซเชตเชพเชฐเชพ เช…เชฅเชตเชพ เชจเซ€เชšเชพ AC เชตเชฟเชฆเซเชฏเซเชคเชชเซเชฐเชตเชพเชนเชฅเซ€ เชฎเซ‡เชณเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เช•เซ‡เชŸเชฒเชพเช‚เช• เชตเซˆเชฆเซเชฏเซเชค เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชจเซ‡ เชšเชฒเชพเชตเชตเชพ เช–เชฎเซ€เชธเชจเชพ เชฌเชŸเชจ เชœเซ‡เชŸเชฒเชพ เช•เชฆเชจเซ€ เชฌเซ…เชŸเชฐเซ€เชจเซ‹ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡. เชตเซ€เชœเชšเซเช‚เชฌเช•เชฅเซ€ เชœเซ‡ เชšเซเช‚เชฌเช•เชคเซเชต เช‰เชคเซเชชเชจเซเชจ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡ เชคเซ‡เชจเชพเชฅเซ€ เชฌเซ…เชฒเชจเซเชธ-เชšเช•เซเชฐ เช†เช—เชณ-เชชเชพเช›เชณ เชšเชพเชฒเซเชฏเชพเช‚ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชตเซˆเชฆเซเชฏเซเชค เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเซ‡ เชšเชฒเชพเชตเชตเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡เชจเซ‹ เชตเชฟเชฆเซเชฏเซเชคเชชเซเชฐเชตเชพเชน เชธเชคเชค เชฎเชณเซเชฏเชพ เช•เชฐเชคเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช†เชฅเซ€ เชคเซ‡ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชฎเชพเช‚ เชฎเซเช–เซเชฏ เช•เชฎเชพเชจ เช•เซ‡ เช‡เชธเซเช•เซ‡เชชเซเชฎเซ‡เชจเซเชŸเชจเซ€ เชœเชฐเซ‚เชฐ เชฐเชนเซ‡เชคเซ€ เชจเชฅเซ€. เชŸเซเชฐเชพเชจเซเชเชฟเชธเซเชŸเชฐเชจเซ‹ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเชคเชพเช‚ เชตเซˆเชฆเซเชฏเซเชค เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชจเซ‡ เช‡เชฒเซ‡เช•เซเชŸเซเชฐเซ‰เชจเชฟเช• (electronic) เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เช•เชนเซ‡ เช›เซ‡. 1960เชฎเชพเช‚ เชธเซเชตเชฟเชŸเซเชเชฐเซเชฒเซ…เชจเซเชกเชฎเชพเช‚ เชฌเซเชฒเซ‹เชตเชพ เชเช•เซเชฏเซเชŸเซเชฐเซ‰เชจ เชจเชพเชฎเชจเซ€ เชชเซ‚เชฐเซเชฃ เช‡เชฒเซ‡เช•เซเชŸเซเชฐเซ‰เชจเชฟเช• เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชถเซ‹เชงเชพเชˆ เชชเชฃ เชคเซ‡เชจเซเช‚ เช‰เชคเซเชชเชพเชฆเชจ เช…เชฎเซ‡เชฐเชฟเช•เชพเชฎเชพเช‚ เชถเชฐเซ‚ เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซเชฏเซเช‚. เช† เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชฎเชพเช‚ เชฌเซ…เชฒเชจเซเชธ-เชšเช•เซเชฐเชจเซ‡ เชฌเชฆเชฒเซ‡ เชธเซเชตเชฐเช•เชพเช‚เชŸเชพ(tuning fork)เชจเซ‹ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซเชฏเซ‹. เชฌเซ…เชŸเชฐเซ€เชฅเซ€ เช† เชธเซเชตเชฐเช•เชพเช‚เชŸเซ‹ เชธเชคเชค เช…เชจเซ‡ เชตเซเชฏเชตเชธเซเชฅเชฟเชค เช—เชคเชฟเชฅเซ€ เช†เช‚เชฆเซ‹เชฒเชฟเชค เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชšเช•เซเชฐเชจเซ‡ เชตเซเชฏเชตเชธเซเชฅเชฟเชค เชฐเซ€เชคเซ‡ เชซเซ‡เชฐเชตเซ‡ เช›เซ‡. เชธเซเชตเชฐเช•เชพเช‚เชŸเชพเชจเซเช‚ เชชเซเชฐเชฅเชฎ เชตเซˆเชฆเซเชฏเซเชค เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชเชกเชฟเชจเชฌเชฐเซเช—เชจเชพ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเชจเชพเชฐ เชเชฒเซ‡เช•เซเชเชพเช‚เชกเชฐ เชฌเซ‡เชˆเชจเซ‡ เชฌเชจเชพเชตเซ‡เชฒเซเช‚. เชคเซ‡เชฃเซ‡ เช†เชตเชพเช‚ เช˜เชฃเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชฌเชจเชพเชตเซเชฏเชพเช‚, เชœเซ‡เชฎเชพเช‚เชฅเซ€ เชนเชพเชฒเชจเชพเช‚ เชตเซˆเชฆเซเชฏเซเชค เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชฌเชจเซ‡เชฒเชพเช‚ เช›เซ‡; เชชเชฐเช‚เชคเซ เชคเซ‡เชจเซเช‚ เชเช• เชชเชฃ เชตเซˆเชฆเซเชฏเซเชค เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชธเชซเชณ เชฅเชฏเซเช‚ เชจ เชนเชคเซเช‚. เชˆ. เชธ. 1894เชฎเชพเช‚ เชซเซเชฐเซ‡เชจเซเช• เชนเซ‰เชช เชœเซเชนเซ‰เชจเซเชธ เช…เชจเซ‡ เชœเซเชฏเซ‰เชฐเซเชœ เชฌเซ€. เชฌเชพเชตเซ‡เชฒเซ‡ เชเชตเซ€ เชชเซเชฐเชฏเซเช•เซเชคเชฟ เชถเซ‹เชงเซ€ เชœเซ‡เชฅเซ€ เชฒเซ‹เชฒเช•เชตเชพเชณเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชตเชฟเชฆเซเชฏเซเชคเชฅเซ€ เชšเชพเชฒเซ‡.

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 9เช… : เชตเชฟเชฆเซเชฏเซเชค-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 9เชฌ : เชธเซเชตเชฐเช•เชพเช‚เชŸเชพเชจเซ€ เชชเซเชฐเชฏเซเช•เซเชคเชฟ

เชˆ. เชธ. 1922เชฎเชพเช‚ เชตเชฟเชฒเชฟเชฏเชฎ เชนเซ…เชฎเชฟเชฒเซเชŸเชจเซ‡ เชฎเซเช•เซเชค (free) เชฒเซ‹เชฒเช•เชฏเซเช•เซเชค เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชถเซ‹เชงเซเชฏเชพเช‚, เชœเซ‡ เชเชŸเชฒเชพเช‚ เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เชนเชคเชพเช‚ เช•เซ‡ เชชเซƒเชฅเซเชตเซ€เชจเซ‡ เชชเซ‹เชคเชพเชจเซ€ เชงเชฐเซ€ เชชเชฐ เชซเชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เชธเชนเซ‡เชœ เชชเชฃ เชคเชซเชพเชตเชค เชชเชกเซ‡ เชคเซ‹ เชคเซ‡ เชคเซ‡เชจเชพเชฅเซ€ เชฎเชพเชชเซ€ เชถเช•เชพเชคเซ‹. เช†เชตเซเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชเชกเชฟเชจเชฌเชฐเซเช—เชจเซ€ เชฐเซ‰เชฏเชฒ เชตเซ‡เชงเชถเชพเชณเชพเชฎเชพเช‚ เชธเซเชฅเชพเชชเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒเซเช‚ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เชเช• เชฒเซ‹เชฒเช• เชธเซเชตเชพเชฏเชคเซเชค (free pendulum) เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชฌเซ€เชœเซเช‚ เชฒเซ‹เชฒเช• เชชเชฐเชพเชงเซ€เชจ (slave pendulum) เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช† เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชนเชพเชฒเชฎเชพเช‚ เช•เซเชตเชพเชฐเซเชŸเซเช-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เชฌเชนเซ เชตเชชเชฐเชพเชคเชพเช‚ เชจเชฅเซ€. เชˆ. เชธ. 1918เชฎเชพเช‚ เชเชš. เชˆ. เชตเซ‰เชฐเซ‡เชจเซ‡ เช…เชฎเซ‡เชฐเชฟเช•เชพเชฎเชพเช‚ เชธเชฎเช•เซเชฐเชฎเชฟเชค (synchronous) เชตเซˆเชฆเซเชฏเซเชค เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชจเซ€ เชถเซ‹เชง เช•เชฐเซ€, เชœเซ‡ AC เชตเชฟเชฆเซเชฏเซเชคเชชเซเชฐเชตเชพเชนเชจเซ€ เช†เชตเซƒเชคเซเชคเชฟ (เช•เซ‡ cps) เชธเชพเช‡เช•เชฒ เชชเชฐ เชธเซ‡เช•เช‚เชก เชชเชฐ เช†เชงเชพเชฐ เชฐเชพเช–เซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡ เช†เช—เชณ เช•เซ‡ เชชเชพเช›เชณ เชฅเชคเชพเช‚ เชจเชฅเซ€ เชชเชฃ เชตเชฟเชฆเซเชฏเซเชค-เชชเซเชฐเชตเชพเชนเชจเซ€ เช†เชตเซƒเชคเซเชคเชฟ เช‰เชชเชฐ เชœ เช†เชงเชพเชฐ เชฐเชพเช–เซ‡ เช›เซ‡. เช†เชตเชพ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชฎเชพเช‚ เชเชตเซ€ เชฐเชšเชจเชพ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ เช•เซ‡ เชœเซ‡เชฅเซ€ เชคเซ‡ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชฎเชพเช‚ เชฌเซ…เชŸเชฐเซ€เชจเซ‹ เชเช• เชธเซ‡เชฒ เชคเซ‡เชจเซ‡ เชเช• เชตเชฐเซเชท เชธเซเชงเซ€ เชšเชฒเชพเชตเซ€ เชถเช•เซ‡.

เชธเซเชŸเซ‰เชชเชตเซ‰เชš : เช† เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเซ€ เชฌเชจเชพเชตเชŸเชจเซ‹ เชธเชฟเชฆเซเชงเชพเช‚เชค เช…เชจเซเชฏ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชœเซ‡เชตเซ‹ เชœ เช›เซ‡. เชธเซเชŸเซ‰เชช-เชตเซ‰เชšเชฎเชพเช‚ เชธเชฎเชฏเชจเซ‹ เชคเชซเชพเชตเชค เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เชธเชฎเชฏ เชธเซ‡เช•เช‚เชก เช…เชจเซ‡ เชฎเชฟเชจเชฟเชŸเชฎเชพเช‚ เชฆเชฐเซเชถเชพเชตเชตเชพเชจเซ€ เชœเซ‹เช—เชตเชพเชˆ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชธเซ‡เช•เช‚เชกเชจเซ‹ เชจเชพเชจเชพเชฎเชพเช‚ เชจเชพเชจเซ‹ เช…เช‚เชถ เชชเชฃ เชคเซ‡เชจเชพเชฅเซ€ เชฎเชพเชชเซ€ เชถเช•เชพเชฏ เช›เซ‡. เช† เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเซ€ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชจเซ€เชšเซ‡เชจเซ€ เช†เช•เซƒเชคเชฟ 10เชฎเชพเช‚ เชฌเชคเชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒเซ€ เช›เซ‡.

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 10 : เชธเซเชŸเซ‰เชช-เชตเซ‰เชš

เช† เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชซเช•เซเชค เชธเชฎเชฏเชจเซ‹ เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เช—เชพเชณเซ‹ เชฎเชพเชชเชตเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชœ เช‰เชชเชฏเซ‹เช—เชฎเชพเช‚ เชฒเซ‡เชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡; เชœเซ‡เชฎ เช•เซ‡, เชฆเซ‹เชกเชตเชพเชจเซ€ เชถเชฐเซ‚เช†เชค เช…เชจเซ‡ เชฆเซ‹เชกเชตเชพเชจเชพ เช…เช‚เชค เชธเซเชงเซ€เชจเซ‹ เชธเชฎเชฏ. เชคเซ‡เชฅเซ€ เชคเซ‡ เชฐเชฎเชคเช—เชฎเชค เชคเซ‡เชฎเชœ เชญเซŒเชคเชฟเช•เชถเชพเชธเซเชคเซเชฐ เช…เชจเซ‡ เชฐเชธเชพเชฏเชฃเชถเชพเชธเซเชคเซเชฐเชจเชพ เชชเซเชฐเชฏเซ‹เช—เซ‹เชฎเชพเช‚ เชœเซเชฏเชพเช‚ เชธเชฎเชฏเชจเซ‹ เช—เชพเชณเซ‹ เชฎเชพเชชเชตเชพเชจเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เชคเซเชฏเชพเช‚ เชตเชชเชฐเชพเชฏ เช›เซ‡. เชคเซ‡ เชธเชคเชค เชธเชฎเชฏ เชฆเชฐเซเชถเชพเชตเชคเซ€ เชจเชฅเซ€; เชชเชฐเช‚เชคเซ เชจเชฟเชถเซเชšเชฟเชค เชธเชฎเชฏ เชเชŸเชฒเซ‡ เช•เซ‡ เชถเชฐเซ‚เช†เชค เช…เชจเซ‡ เช…เช‚เชค เชฎเชพเชชเชตเชพ เชตเชชเชฐเชพเชฏ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชจเซ€ เชถเชฐเซ‚เช†เชค เชถเซ‚เชจเซเชฏเชฅเซ€ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡.

เช•เซเชตเชพเชฐเซเชŸเซเชเชจเซ‹ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡ เชคเซ‡ เช‡เชฒเซ‡เช•เซเชŸเซเชฐเซ‰เชจเชฟเช• เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชตเชงเซ เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เชธเชฎเชฏ เชฌเชคเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เชตเชฟเชฆเซเชฏเซเชคเชชเซเชฐเซ‡เชฐเชฟเชค (electrically induced) เช†เช‚เชฆเซ‹เชฒเชจเซ‹เชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เชธเชฎเชฏ เชฎเชณเซ‡ เช›เซ‡. เช† เชตเชฟเชฆเซเชฏเซเชคเชชเซเชฐเซ‡เชฐเชฟเชค เช†เช‚เชฆเซ‹เชฒเชจเซ‹ เชงเชฌเช•เชพเชฐเชพเชฎเชพเช‚ เชฐเซ‚เชชเชพเช‚เชคเชฐ เชชเชพเชฎเซ‡ เช›เซ‡, เชœเซ‡ เชเช• เชชเซเชฐเชตเชฐเซเชงเช•-เชตเชพเชฒเซเชต(amplifier valve)เชจเซ€ เชฎเชฆเชฆเชฅเซ€ เชธเซ‡เช•เช‚เชก เชฆเชฐเซเชถเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡. เช•เซ‡เชŸเชฒเชพเช‚เช• เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชฎเชพเช‚ เชธเซ‚เชฐเซเชฏเช•เซ‹เชท(solar cells)เชจเซ‹ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡, เชœเซ‡ เชชเซเชฐเช•เชพเชถ เช…เชญเชฟเชฆเชฐเซเชถเชจ(light exposure)เชฅเซ€ เชซเชฐเซ€เชฅเซ€ เชšเชพเชฐเซเชœ เชฅเชคเชพ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เชธเซ‚เชฐเซเชฏเช•เซ‹เชทเชฅเซ€ เชฎเชณเชคเซ€ เชŠเชฐเซเชœเชพเชจเซ‹ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡. เช†เชตเชพ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเซ‡ เชธเซ‚เชฐเซเชฏ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ (solar watch) เช•เชนเซ‡เชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡.

เชชเชฐเชฎเชพเชฃเซเช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ (atomic clock) : เชนเชพเชฒเชฎเชพเช‚ เชฌเชนเซ เชœ เชšเซ‹เช•เซเช•เชธ เชธเชฎเชฏ เชฆเชฐเซเชถเชพเชตเชคเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชถเซ‹เชงเชพเชฏเชพเช‚ เช›เซ‡, เชคเซ‡เชฎเชจเซ‡ เชชเชฐเชฎเชพเชฃเซ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เช•เชนเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เชธเชฟเชเชฟเชฏเชฎ, เชฐเซเชฌเชฟเชกเชฟเชฏเชฎ เช…เชจเซ‡ เช…เชจเซเชฏ เชคเชคเซเชตเซ‹เชจเชพ เชชเชฐเชฎเชพเชฃเซเช“เชจเชพ เช†เช‚เชคเชฐเชฟเช• เช†เช‚เชฆเซ‹เชฒเชจเชจเซ‡ เชฒเซ€เชงเซ‡ เชŠเชฐเซเชœเชพ เช‰เชคเซเชชเชจเซเชจ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡, เชœเซ‡ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเซ‡ เชšเชพเชฒเซ เชฐเชพเช–เซ‡ เช›เซ‡. เชชเชฐเชฎเชพเชฃเซเชจเชพเช‚ เช†เช‚เชฆเซ‹เชฒเชจเซ‹ เช˜เชฃเชพเช‚ เชเชกเชชเซ€ เช…เชจเซ‡ เชฌเชนเซ เชœ เชจเชฟเชฏเชฎเชฟเชค เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เชชเชฐเชฎเชพเชฃเซ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ 2,50,000 เชตเชฐเซเชทเซ‡ เชชเชฃ เชเช• เชธเซ‡เช‚เช•เชกเชจเซ‹ เชคเชซเชพเชตเชค เชฌเชคเชพเชตเชคเชพเช‚ เชจเชฅเซ€.

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 11 : เช…เช‚เช•เชธเช‚เช–เซเชฏเชพเชตเชพเชณเซเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ

เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเชพเช‚ เชกเชพเชฏเชฒ เชตเชฟเชงเชตเชฟเชง เชธเซเชถเซ‹เชญเชฟเชค เชกเชฟเชเชพเช‡เชจเชตเชพเชณเชพเช‚ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ เชคเชฅเชพ เชคเซ‡เชจเชพ เชชเชฐ เชธเซเช‚เชฆเชฐ เชฐเซ€เชคเซ‡ เช…เช‚เช• เช•เซ‹เชคเชฐเซ‡เชฒเชพ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ เช…เชฅเชตเชพ เช•เชพเชชเชพ เช•เชฐเซ‡เชฒเชพ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชธเชพเชฅเซ‡ เชธเซ‡เช•เช‚เชก, เชฎเชฟเชจเชฟเชŸ เช…เชจเซ‡ เช•เชฒเชพเช•เชจเชพ เช•เชพเช‚เชŸเชพ เชฒเช—เชพเชกเซ‡เชฒเชพ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช•เซ‡เชŸเชฒเชพเช‚เช• เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชฎเชพเช‚ เชกเชพเชฏเชฒ เชชเชฐ เช…เช‚เช•เชธเช‚เช–เซเชฏเชพ (digital numbers) เชฌเซ‡ เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเซ‡ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡ : เชเช•เชฎเชพเช‚ เชœเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชฎเชพเช‚ เชฌเชŸเชจ เชฆเชฌเชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เชธเชฎเชฏเชจเชพ เช†เช‚เช•เชกเชพ เชฆเซ‡เช–เชพเชฏ. เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเช•เชพเชถ เช†เชชเชคเชพ เชกเชพเชฏเซ‰เชก(light emitting diode โ€“ LED)เชจเซ‹ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡. เชฌเซ€เชœเชพ เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชฎเชพเช‚ เชฌเชฆเชฒเชพเชคเซ‹ เชธเชฎเชฏ เชฌเชคเชพเชตเชคเชพ เชธเชคเชค เช†เช‚เช•เชกเชพเช“ เชฆเชฐเซเชถเชพเชตเชตเชพ เชฆเซเชฐเชต-เชธเซเชซเชŸเชฟเช•-เชชเซเชฐเชฆเชฐเซเชถเชจ(liquid crystal displayโ€“LCD)เชจเซ‹ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡ เช›เซ‡.

เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชจเชพ เช•เซ‡เชŸเชฒเชพเช• เชชเซเชฐเช•เชพเชฐ เช†เช•เซƒเชคเชฟ 12เชฎเชพเช‚ เชฆเชฐเซเชถเชพเชตเซ‡เชฒ เช›เซ‡.

เช†เช•เซƒเชคเชฟ 12 : เชตเชฟเชตเชฟเชง เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹

เชฏเซเชฐเซ‹เชชเชฟเชฏเชจ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ : เชชเชนเซ‡เชฒเชพเช‚ เช˜เชฐ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชฌเชจเชพเชตเซ‡เชฒเชพเช‚ เช˜เชฃเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชฎเชพเช‚ เชšเชฒเชจ, เชกเชพเชฏเชฒ เช…เชจเซ‡ เช•เชพเช‚เชŸเชพ เชนเชคเชพเช‚, เชœเซ‡เชฎเชพเช‚ เชจเซ€เชšเซ‡ เชฒเซ‹เชฒเช• เช…เชฅเชตเชพ เชญเชพเชฐเซ‡ เชตเชœเชจ เชฒเชŸเช•เชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเชพเช‚, เชชเชฃ เชคเซ‡ เช–เซเชฒเซเชฒเชพเช‚ เชนเชคเชพเช‚. เชชเช›เซ€ เชคเซ‡ เชฒเชพเช•เชกเชพเชจเชพ เชธเซเช‚เชฆเชฐ เชจเช•เชถเซ€เช•เชพเชฎเชตเชพเชณเชพ เช–เซ‹เช–เชพเชฎเชพเช‚ เชฐเชพเช–เชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเชพเช‚. เชคเซ‡ เชชเช›เซ€ เชฎเซ‹เชŸเชพเช‚ โ€˜เช—เซเชฐเชพเชจเซเชกเชซเชพเชงเชฐโ€™ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชจเซ‹ เชœเชจเซเชฎ เชฅเชฏเซ‹. เช•เชฎเชพเชจเชฏเซเช•เซเชค เชฒเซ‹เชฒเช•เชตเชพเชณเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชคเซเชฏเชพเชฐเชชเช›เซ€ เชฌเชจเชตเชพ เชฎเชพเช‚เชกเซเชฏเชพเช‚.

เชนเซ‹เชฒเซ…เชจเซเชกเชฎเชพเช‚ เชฌเชจเชคเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชญเซ€เช‚เชค เชชเชฐ เชฒเชŸเช•เชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเชพเช‚. เชŠเช‚เชšเชพ เช•เซ‡เชธเชตเชพเชณเชพเช‚ เชกเชš เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชถเซ‹เชญเชพ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชฌเชจเชพเชตเชพเชคเชพเช‚. เชœเชฐเซเชฎเชจเซ€เชฎเชพเช‚ เชˆ. เชธ. 1730เชฎเชพเช‚ เชฌเซเชฒเซ…เช• เชซเซ‰เชฐเซ‡เชธเซเชŸเชฎเชพเช‚ โ€˜เช•เซเช•เซ‚โ€™ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ (cuckoo clocks) เชฌเชจเชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเชคเชพเช‚. เชธเซเชตเชฟเชŸเซเชเชฐเซเชฒเซ…เชจเซเชกเชฎเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ-เช‰เชฆเซเชฏเซ‹เช— เชเช• เช—เซƒเชน-เช‰เชฆเซเชฏเซ‹เช— เช—เชฃเชพเชฏ เช›เซ‡ เช…เชจเซ‡ เชฆเซเชจเชฟเชฏเชพเชจเชพเช‚ เชธเชพเชฐเชพเชฎเชพเช‚ เชธเชพเชฐเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชคเซเชฏเชพเช‚ เชฌเชจเซ‡ เช›เซ‡. เชคเซ‡ เชฆเซ‡เชถเชฎเชพเช‚ เชœเซ‡เชŸเชฒเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชฌเชจเซ‡ เช›เซ‡ เชคเซ‡เชจเชพ 95 % เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชฌเซ€เชœเชพ เชฆเซ‡เชถเซ‹เชฎเชพเช‚ เชคเซ‡ เชจเชฟเช•เชพเชธ เช•เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เชนเชพเชฒเชฎเชพเช‚ เช•เชพเช‚เชกเชพ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชตเชฟเชถเซเชตเชตเซเชฏเชพเชชเซ€ เชฒเซ‹เช•เชชเซเชฐเชฟเชฏเชคเชพ เชงเชฐเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡. เช‰เชคเซเชชเชพเชฆเชจเชจเชพ 95 % เช•เชพเช‚เชกเชพ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชนเซ‹เชฏ เช›เซ‡. เช•เชพเช‚เชกเชพ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเซ‹ เชชเซเชฐเชฅเชฎ เช‰เชฒเซเชฒเซ‡เช– 1571เชฎเชพเช‚ เชœเซ‹เชตเชพ เชฎเชณเซ‡ เช›เซ‡, เชœเซ‡เชฎเชพเช‚ เชถเชพเชนเซ€ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเชจเชพเชฐ เชฌเชพเชฅเซ‰เชฐเซเชฒเซ‰เชฎเชฟเชฏเซ‹ เชจเซเชฏเซเชธเชพเชฎเซ‡ เช‡เช‚เช—เซเชฒเซ…เชจเซเชกเชจเชพเช‚ เชฐเชพเชฃเซ€ เช‡เชฒเชฟเชเชพเชฌเซ‡เชฅ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชฌเชจเชพเชตเซ‡เชฒเชพ เช•เช‚เช•เชฃ(wristlet)เชฎเชพเช‚ เชจเชพเชจเซ€ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฎเซ‚เช•เซ‡เชฒเซ€. เชˆ. เชธ. 1805เชฎเชพเช‚ เชชเซ…เชฐเชฟเชธเชจเชพ เชเชตเซ‡เชฐเซ€ เชจเชฟเชŸเซ‹เชŸเซ‡ เชจเซ‡เชชเซ‹เชฒเชฟเชฏเชจเชจเซ€ เชชเชคเซเชจเซ€ เชฐเชพเชฃเซ€ เชœเซ‰เชธเซ‡เชซเชพเช‡เชจเชจเชพ เชฒเช—เซเชจเชจเซ€ เชญเซ‡เชŸ เชฎเชพเชŸเซ‡ เช•เชพเช‚เชกเชพ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเซ€ เชญเซ‡เชŸ เชคเชฐเซ€เช•เซ‡ เช†เชชเซ‡เชฒเซ€. เชˆ. เชธ. 1910 เชชเช›เซ€ เช‡เช‚เช—เซเชฒเซ…เชจเซเชกเชฎเชพเช‚ เช•เชพเช‚เชกเชพ-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเซ‹ เชฏเซเช— เชถเชฐเซ‚ เชฅเชฏเซ‹. เชชเซเชฐเชฅเชฎ เชตเชฟเชถเซเชตเชฏเซเชฆเซเชง เชตเช–เชคเซ‡ เช† เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชนเชตเชพเชˆ เชฆเชณเชจเชพ เชšเชพเชฒเช•เซ‹ เช…เชจเซ‡ เช‘เชซเชฟเชธเชฐเซ‹เชจเซ‡ เชฌเชนเซ เช•เชพเชฎ เช†เชตเซเชฏเชพเช‚. เชธเซˆเชจเซเชฏเชฎเชพเช‚ เชชเชพเชฏเชฆเชณเชจเชพ เชธเซˆเชจเชฟเช•เซ‹เชจเซ‡ เชชเชฃ เชคเซ‡ เช†เชชเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซเชฏเชพเช‚. เช†เชฅเซ€ เชคเซ‡เชจเซเช‚ เช‰เชคเซเชชเชพเชฆเชจ เช˜เชฃเซเช‚ เชตเชงเซเชฏเซเช‚. เชฒเชกเชพเชˆ เชชเซ‚เชฐเซ€ เชฅเชฏเชพ เชชเช›เซ€ เชธเซˆเชจเชฟเช•เซ‹ เชชเชพเช›เชพ เชซเชฐเซเชฏเชพ เชคเซเชฏเชพเชฐเซ‡ เช† เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชคเซ‡เชฎเชจเซ‡ เช˜เซ‡เชฐ เชฒเชˆ เชœเชตเชพ เชฆเซ‡เชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซเชฏเชพเช‚. เช† เช•เชพเชฐเชฃเชธเชฐ เชชเชฃ เช‡เช‚เช—เซเชฒเซ…เชจเซเชก เช…เชจเซ‡ เชฏเซเชฐเซ‹เชชเชจเชพ เชฌเซ€เชœเชพ เชฆเซ‡เชถเซ‹เชฎเชพเช‚ เชชเชฃ เชคเซ‡เชจเซเช‚ เช‰เชคเซเชชเชพเชฆเชจ เชตเชงเซเชฏเซเช‚. เชนเชพเชฒเชฎเชพเช‚ เช† เชฆเซ‡เชถเซ‹เชฎเชพเช‚ เชตเชฟเชฆเซเชฏเซเชค-เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹, เช‡เชฒเซ‡เช•เซเชŸเซเชฐเซ‰เชจเชฟเช• เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹, เชธเซ‹เชฒเชฐ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชตเช—เซ‡เชฐเซ‡เชจเซเช‚ เช‰เชคเซเชชเชพเชฆเชจ เชชเชฃ เชตเชงเชตเชพ เชฎเชพเช‚เชกเซเชฏเซเช‚ เช›เซ‡.

เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เช…เชฎเซ‡เชฐเชฟเช•เชพเชฎเชพเช‚ : เชธเชคเซเชคเชฐเชฎเชพ เชธเซˆเช•เชพเชฎเชพเช‚ เช…เชฎเซ‡เชฐเชฟเช•เชจ เชตเชธเชพเชนเชคเชฎเชพเช‚ เชœเซ‡ เชฒเซ‹เช•เซ‹ เช‡เช‚เช—เซเชฒเซ…เชจเซเชก เช…เชจเซ‡ เชนเซ‹เชฒเซ…เชจเซเชกเชฅเซ€ เช†เชตเซเชฏเชพ เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ เช•เซ‡เชŸเชฒเชพเช• เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเชจเชพเชฐเชพ เชชเชฃ เชนเชคเชพ. เชคเซ‡เชฎเชฃเซ‡ เชชเซ‹เชคเชพเชจเซ‹ เช‰เชฆเซเชฏเซ‹เช— เชชเซเชฐเชฅเชฎ เชฌเซ‰เชธเซเชŸเชจ, เชจเซเชฏเซ‚เชฏเซ‰เชฐเซเช•, เชซเชฟเชฒเชพเชกเซ‡เชฒเซเชซเชฟเชฏเชพ เช…เชจเซ‡ เชฌเชพเชฒเซเชŸเชฟเชฎเซ‹เชฐ เชœเซ‡เชตเชพเช‚ เชฎเซ‹เชŸเชพเช‚ เชถเชนเซ‡เชฐเชฎเชพเช‚ เชธเซเชฅเชพเชชเซเชฏเซ‹. เช•เซ‡เชŸเชฒเชพเช• เชคเชพเชฒเซ€เชฎเชพเชฐเซเชฅเซ€เช“เชจเซ‡ เช•เซ‡เชณเชตเซ€ เชคเซ‡เชฎเชจเซ‡ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเชตเชพเชจเชพ เชตเซเชฏเชตเชธเชพเชฏเชฎเชพเช‚ เชœเซ‹เชคเชฐเซเชฏเชพ. เชชเชนเซ‡เชฒเชพเช‚เชจเชพ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเชจเชพเชฐเชพเช“เชฎเชพเช‚ เชฌเซ‰เชธเซเชŸเชจเชฎเชพเช‚ เชตเชฟเชฒเชฟเชฏเชฎ เชกเซ‡เชตเชฟเชธ, เชฌเซ‡เชจเซเชœเชพเชฎเชฟเชจ เชฌเซ‡เช—เชจเชพเชฒ, เช—เชพเชตเซ‡เชจ เชฌเซเชฐเชพเช‰เชจ, เชฐเซเชนเซ‹เชก เชŸเชพเชชเซเชฎเชพเช‚ เชตเชฟเชฒเชฟเชฏเชฎ เช…เชจเซ‡ เชŸเซ‰เชฎเชธ เช•เซเชฒเซ‡เช—เซ‡เชŸเซเชŸ, เช•เซ‹เชจเซ‡เช•เซเชŸเชฟเช•เชŸเชฎเชพเช‚ เชชเชพเชฐเชฎเซ‡เชฒ เชญเชพเชˆเช“, เชšเซ‡เชจเซ‡ เชญเชพเชˆเช“, เชชเซ‡เชฐเซ‡เช—เซเชฐเชฟเชจ เชตเชพเช‡เชŸ เช…เชจเซ‡ เชฌเซ‡เชจเซเชœเชพเชฎเชฟเชจ เชนเซ‡เชจเซเช•เชธ, เชจเซเชฏเซ‚เชฏเซ‰เชฐเซเช•เชฎเชพเช‚ เชเชตเชฐเชพเชฐ เชกเชธ เชฌเซ‹เช—เชฐเชกเชธ เช…เชจเซ‡ เชœเซ‰เชธเซ‡เชซ เชซเชฟเชฒเชฟเชชเซเชธ เช…เชจเซ‡ เชซเชฟเชฒเชพเชกเซ‡เชฒเซเชซเชฟเชฏเชพเชฎเชพเช‚ เชเชฌเซ‡เชฒ เช•เซ‹เชฐเซเชŸ, เชธเซ‡เชฎเซเชฏเซเช…เชฒ เชฌเชฟเชธเชซเชพเชฎ, เชชเซ€เชŸเชฐ เชธเซเชŸเซเชฐเซ‡เชš เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ‹ เชชเซเชคเซเชฐ เชฅเซ‰เชฎเชธ (เชœเซ‡เชฃเซ‡ เชธเซเชŸเซ‡เชŸ เชนเชพเช‰เชธ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเซเชฏเซเช‚ เชนเชคเซเช‚) เช•เซเชฐเชฟเชธเซเชŸเซ‰เชซเชฐ เชธเชพเช‰เชฐ, เชกเซ‡เชตเชฟเชก เชฐเชฟเชŸเซเชŸเซ‡เชจเชนเชพเช‰เชธ, เชเชกเชตเชฐเซเชก เชกเชซเชฟเชฒเซเชก, เชœเซเชนเซ‰เชจ เชตเซ‚เชก เช…เชจเซ‡ เชคเซ‡เชจเซ‹ เชชเซเชคเซเชฐ เชœเซเชนเซ‰เชจ เชœเซเชจเชฟเชฏเชฐ เชนเชคเชพ. เช…เชฎเซ‡เชฐเชฟเช•เชพเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชฅเชฎ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชฌเชจเซเชฏเชพเช‚ เชคเซ‡ เชฆเซ‡เชตเชณเชจเชพ เชŸเชพเชตเชฐเชจเชพเช‚ เชธเชพเชฐเซเชตเชœเชจเชฟเช• เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชนเชคเชพเช‚. เชฌเซ‰เชธเซเชŸเชจเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซเช‚ เชเช• เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชˆ. เชธ. 1650เชฎเชพเช‚ เชฎเซ‚เช•เชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซ‡เชฒเซเช‚. เชจเซเชฏเซ‚เชฌเชฐเซ€-เชชเซ‰เชฐเซเชŸ เชฎเซ‡เชธเซ‡เช•เซเชฏเซเชธเซ‡เชŸ เช…เชจเซ‡ เช—เชพเช‡เชฒเชซเซ‰เชฐเซเชก เช…เชจเซ‡ เชจเซเชฏเซ‚ เชนเซ‡เชตเชจเชฎเชพเช‚ เชชเซเชฐเชฅเชฎ เชŸเชพเชตเชฐเชฎเชพเช‚เชจเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชฌเชจเชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เชตเซเชฏเชพเช‚. เชˆ. เชธ. 1790เชฎเชพเช‚ เชฌเซ‡เชจเซเชœเชพเชฎเชฟเชจ เชนเซ‡เชจเซเช•เซ‡เชธเซ‡ เชจเซเชฏเซ‚เชฏเซ‰เชฐเซเช•เชฎเชพเช‚ เชเช• เช…เชจเซเชชเชฎ เชŸเชพเชตเชฐ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเซเชฏเซเช‚, เชœเซ‡เชฎเชพเช‚ เชตเชพเชฏเซเชธเช‚เชšเชพเชฒเชฟเชค เชชเชตเชจเชšเช•เซเช•เซ€ เชœเซ‡เชตเซ€ (pneumatic wind-mill like) เชชเซเชฐเชฏเซเช•เซเชคเชฟเชฅเซ€ เชšเชพเชตเซ€ เชญเชฐเชพเชคเซ€. เช•เซเชฐเชพเช‚เชคเชฟ เชชเช›เซ€ เช…เชฎเซ‡เชฐเชฟเช•เชจเซ‹เช เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เช‰เชคเซเชชเชพเชฆเชจเชจเซ€ เชคเช•เชจเซ€เช•เชฎเชพเช‚ เชฎเชนเชคเซเชคเซเชตเชจเซ‹ เชญเชพเช— เชญเชœเชตเซเชฏเซ‹ เช›เซ‡. เชˆ. เชธ. 1791เชฎเชพเช‚ เช•เซ‹เชจเซ‡เช•เซเชŸเชฟเช•เชŸเชจเชพเช‚ เชšเชพเชฐ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เช‰เชคเซเชชเชพเชฆเชจ เช•เชฐเชจเชพเชฐเชพเช“เช เชชเซ‹เชคเชพเชจเชพเช‚ เช—เซเชฐเชพเชจเซเชกเชซเชพเชงเชฐ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชเช•เชฌเซ€เชœเชพเช‚เชฎเชพเช‚ เชšเชพเชฒเซ€ เชถเช•เซ‡ เชคเซ‡เชตเชพเช‚ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชจเชพ เชญเชพเช—เซ‹เชจเซเช‚ เช‰เชคเซเชชเชพเชฆเชจ เช•เชฐเชตเชพ เชฎเชพเช‚เชกเซเชฏเซเช‚. เชŸเซ‰เชฎเชธ เชนเชฐเชฒเซ…เชจเซเชก เช…เชจเซ‡ เชกเซ‡เชจเชฟเชฏเชฒ เชฌเชฐเซเชจเซ‹เชช (เชฌเซเชฐเชพเชธเชจเชพเช‚ เชšเชพเชฒเช•เซ‹) เช…เชจเซ‡ เช—เชฟเชกเชฟเชฏเซ‹เชจ เชฐเซ‰เชฌเชŸเชฐเซเชธ เช…เชจเซ‡ เชœเซ‡เชฎเซเชธ เชนเซ‡เชฐเชฟเชธเชจเซ‡ (เชฒเชพเช•เชกเชพเชจเชพ เชšเชพเชฒเช•เซ‹) เช† เชชเซเชฐเช•เชพเชฐเชจเชพเช‚ เชšเชพเชฒเช•เซ‹เชจเซเช‚ เช‰เชคเซเชชเชพเชฆเชจ เช•เชฐเชตเชพ เชฎเชพเช‚เชกเซเชฏเซเช‚. เชชเชพเชฃเซ€เชฅเซ€ เชšเชพเชฒเชคเซ€ เชฎเชถเซ€เชจเชฐเซ€เชจเซ‹ เช‰เชชเชฏเซ‹เช— เช•เชฐเซ€ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชจเซเช‚ เช‰เชคเซเชชเชพเชฆเชจ เชฅเชตเชพ เชฎเชพเช‚เชกเซเชฏเซเช‚. เช† เช•เชพเชฐเชฃเชธเชฐ เชนเชตเซ‡ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชธเชธเซเชคเชพ เชฆเชฐเซ‡ เชฎเชณเชตเชพ เชฎเชพเช‚เชกเซเชฏเชพเช‚, เชœเซ‡เชฅเซ€ เชธเชพเชฎเชพเชจเซเชฏ เชฒเซ‹เช•เซ‹ เชชเซ‹เชคเชพเชจเชพ เช˜เชฐ เชฎเชพเชŸเซ‡ เชชเชฃ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เช–เชฐเซ€เชฆเชตเชพ เชฎเชพเช‚เชกเซเชฏเชพ. เชˆ. เชธ. 1800เชฎเชพเช‚ เช‡เชฒเชฟ เชŸเซ‡เชฐเซ€เช เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเชจเซ€ เชซเซ…เช•เซเชŸเชฐเซ€ เช•เชฐเซ€ เชœเซ‡เชฎเชพเช‚ เชธเซ‡เชฅ เชŸเซ‰เชฎเชธ, เชธเชฟเชฒเซ€เชธ เชนเซ‹เชกเชฒเซ‡, เชฐเชฟเชฒเซ‡ เชตเชพเช‡เชŸเชฟเช‚เช—, เชœเซเชนเซ‰เชจ เชฐเซ€เชš เช…เชจเซ‡ เชœเซ‰เชธเซ‡เชซ เช‡เชฒเซ‡เชธ เช…เชจเซ‡ เช…เชจเซเชฏ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณ เชฌเชจเชพเชตเชจเชพเชฐเชพเช“ เช•เชพเชฎ เช•เชฐเชคเชพ. เชˆ. เชธ. 1875 เชชเช›เซ€ เชฆเซเชจเชฟเชฏเชพเชจเชพเช‚ เชธเซŒเชฅเซ€ เชตเชงเซ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ (clocks) เช…เชฎเซ‡เชฐเชฟเช•เชพเชฎเชพเช‚ เชฌเชจเชคเชพเช‚ เชฅเชฏเชพเช‚.

เชฒเซ‹เชฒเช•เชฅเซ€ เชšเชพเชฒเชคเชพเช‚ เชญเซ€เช‚เชค เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชฎเชพเช‚ เชœเชพเชชเชพเชจ เชเช• เชตเช–เชคเซ‡ เชฎเซ‹เช–เชฐเซ‡ เชนเชคเซเช‚. เชนเชพเชฒ เชชเชฃ เชคเซเชฏเชพเช‚ เช‡เชฒเซ‡เช•เซเชŸเซเชฐเซ‰เชจเชฟเช• เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เช…เชจเซ‡ เช…เชจเซเชฏ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹เชจเซเช‚ เชธเชพเชฐเซเช‚ เชเชตเซเช‚ เช‰เชคเซเชชเชพเชฆเชจ เชฅเชพเชฏ เช›เซ‡. เชนเชพเชฒเชฎเชพเช‚ เชญเชพเชฐเชคเชฎเชพเช‚ เช˜เชฃเซ€ เช•เช‚เชชเชจเซ€เช“ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชฌเชจเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡ เชคเซ‡เชฎเชพเช‚ HMT, Titan, Allwyn, Timex, Time-star เชตเช—เซ‡เชฐเซ‡ เชฎเซ‹เช–เชฐเซ‡ เช›เซ‡. เช—เซเชœเชฐเชพเชคเชฎเชพเช‚ เชฎเซ‹เชฐเชฌเซ€ เชถเชนเซ‡เชฐ เชชเชฃ เช˜เชกเชฟเชฏเชพเชณเซ‹ เชฌเชจเชพเชตเชตเชพเชฎเชพเช‚ เช†เช—เชตเซเช‚ เชธเซเชฅเชพเชจ เชงเชฐเชพเชตเซ‡ เช›เซ‡.

เชชเซเชฐเชตเซ€เชฃเชธเชพเช—เชฐ เชธเชคเซเชฏเชชเช‚เชฅเซ€