કૉલિફૉર્મ : માણસ અને બીજાં પ્રાણીઓનાં આંતરડાંમાં રહેનાર ઇસ્ચેરિચિયા કૉલી બૅક્ટેરિયા અથવા તેના જુદા જુદા પ્રકાર. મનુષ્યના આંતરડાંમાં રહેતું કૉલિફૉર્મ બૅક્ટેરિયા ખોરાકમાંથી વિટામિન-બીને અલગ કરે છે. તે કોલિસિન નામનું પ્રોટીન પણ ઉત્પન્ન કરે છે જે પાચનતંત્રમાં વસતા અન્ય બૅક્ટેરિયાનો નાશ કરે છે. કૉલિફૉર્મ બૅક્ટેરિયા આંતરડાંની દીવાલ પર ચોંટેલા હોવાથી અન્ય પ્રકારોને આંતરડાંમાં સ્થાયી થવા માટે જગા મળતી નથી.
ડૉ. હરગોવિંદ ખુરાના દ્વારા થયેલાં સંશોધનો અનુસાર કૉલિફૉર્મમાં ખાસ પ્રકારનાં જનીનોનું પ્રતિરોપણ થઈ શકે છે જેથી માનવઉપયોગી રસાયણો તથા ઔષધોનું નિર્માણ સરળ અને શક્ય બન્યું છે અને જનીન ઇજનેરીવિદ્યાનાં નવાં દ્વાર ખૂલ્યાં છે.
ઊર્મિ અજય લાખિયા