Anthropology

મૅકિમ, મેરિયેટ (જ. 1924) : અમેરિકાના નૃવંશશાસ્ત્રી. તેમણે શિકાગો યુનિવર્સિટીમાંથી એમ.એ. તથા પીએચ.ડી.ની પદવી પ્રાપ્ત કરી હતી. તેમણે 1951–52માં ભારતની મુલાકાત લીધેલી અને ઉત્તર ભારતના અલીગઢ જિલ્લાના ગ્રામીણ વિસ્તારમાં ક્ષેત્રકાર્ય કર્યું હતું. ભારતીય સમુદાયોની સંરચના, તબીબી સમાજશાસ્ત્ર અને ટૅક્નૉલૉજિકલ પરિવર્તન વિશેની સમસ્યાઓનો અભ્યાસ કર્યો. અમેરિકાના નૃવંશશાસ્ત્રી તરીકે આર્થિક વિકાસ અને…

મેન્ચર, જોન પી. (જ. અ.) : અમેરિકાનાં વિદુષી મહિલા નૃવંશશાસ્ત્રી. તેમણે સ્નાતકની પદવી સ્મિથ કૉલેજમાંથી અને પીએચ. ડી.ની પદવી કોલંબિયા યુનિવર્સિટીમાંથી 1958માં પ્રાપ્ત કરી. તેમણે 1958 પછીનાં વર્ષોમાં ભારતનાં કેરળ, તામિલનાડુ તથા પશ્ચિમ બંગાળમાં ક્ષેત્રકાર્ય કર્યું હતું. 1969–74ના સમયગાળા દરમિયાન કોલંબિયા યુનિવર્સિટી તરફથી રિસર્ચ એસોસિયેટ તરીકે સંશોધનકાર્ય કર્યું હતું. આ…

મેન્ડલબોમ, ડૅવિડ જી. (જ. 22 ઑગસ્ટ 1911, શિકાગો; અ. 19 એપ્રિલ 1987, શિકાગો) : અમેરિકાના નૃવંશશાસ્ત્રી. તેમણે નૉર્થવેસ્ટ યુનિવર્સિટીમાંથી બી.એ.ની અને યેલ યુનિવર્સિટીમાંથી પીએચ.ડી.ની પદવી પ્રાપ્ત કરી હતી. 1938થી 1946ના સમય દરમિયાન મિનેસોટા યુનિવર્સિટીમાં અધ્યાપનકાર્ય કર્યું. બીજા વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન ત્રણ વર્ષ મિલિટરી અને સરકારી વિભાગમાં સેવાઓ આપી. 1946માં નૃવંશશાસ્ત્ર વિભાગના…

મૉન્ટેગ્યુ, ઍશલી (જ. 28 જૂન 1905, લંડન, ઇંગ્લૅન્ડ; અ. 26 નવેમ્બર 1999 ન્યૂ જર્સી ) : જાણીતા માનવવંશશાસ્ત્રી. તેમણે લંડન, ફ્લૉરેન્સ તથા કોલંબિયા યુનિવર્સિટીમાં અભ્યાસ કર્યો. વેલકમ હિસ્ટરી મ્યુઝિયમ – લંડન, ન્યૂયૉર્ક યુનિવર્સિટી, હૅનેમાન મેડિકલ કૉલેજ તથા રુટર્જસ યુનિવર્સિટી ખાતે વિવિધ પદ સંભાળ્યાં અને સંશોધનકાર્ય જારી રાખ્યું (1949–55). માનવની જૈવ…

રાજકીય માનવવંશશાસ્ત્ર : રાજકીય નિર્ણયોની પ્રક્રિયા પર પ્રભાવ પાડતાં પરિબળો તથા સામુદાયિક સંઘર્ષોના સંભવિત ઉકેલોનો વિચાર કરતું શાસ્ત્ર. આ વિષય પરનો સૌપ્રથમ ગ્રંથ મૉર્ગન દ્વારા ‘ઇરોક્વૉઇ’ (Iroquois, 1851) શીર્ષક હેઠળ પ્રકાશિત થયો હતો. તેમનો બીજો ગ્રંથ 1877માં પ્રકાશિત ‘એનદૃશ્યન્ટ સોસાયટી’ શીર્ષક હેઠળનો છે, જે જાણીતો બન્યો. આ બંને ગ્રંથો દ્વારા…

રાઠવા : ગુજરાતની એક આદિવાસી જાતિ. ગુજરાતમાં વસતી અનેક-વિધ અનુસૂચિત જનજાતિઓમાં રાઠવા જાતિ ઊજળો વાન ધરાવતી સામાજિક તેમજ ધાર્મિક દૃષ્ટિએ ઘણું જ વૈવિધ્ય અને આગવાં સાંસ્કૃતિક લક્ષણો ધરાવતી જાતિ છે. ગુજરાતની કુલ 28 જેટલી અનુસૂચિત જનજાતિઓની 48 લાખ જેટલી વસ્તીમાં રાઠવાઓની વસ્તી લગભગ 4.92 % છે. એ રીતે વસ્તીના ક્રમમાં…