સમાજવિદ્યા (સામાન્ય)

ક્વૉરૅન્ટીન : ચેપી રોગવાળા પ્રદેશોમાંથી આવનારા માણસોને ચાળીસ દિવસની મુકરર મુદત સુધી અલગ રાખવાની વ્યવસ્થા. ‘ક્વૉરૅન્ટીન’નો અર્થ છે ‘ચાળીસ દિવસની મુદત’; પરંતુ વ્યવહારમાં એની મુદત સંબંધિત ચેપી રોગનાં લક્ષણો ઉપર અવલંબે છે. ચેપી રોગના દર્દીઓને અલગ રાખવા માટેની જગ્યાને પણ ક્વૉરૅન્ટીન કહે છે. ચૌદમી સદીમાં યુરોપમાં રોગચાળો ફાટી નીકળેલો. 1333માં…

પરંપરાગત વ્યવસાયો અને વ્યવસાયીઓ ભારતીય સમાજના ઇતિહાસને તપાસીએ ત્યારે એક મહત્ત્વના પાસા ઉપર આપણું ધ્યાન કેન્દ્રિત થાય છે. આ પાસું તે જ્ઞાતિ/ધર્મ અને વ્યવસાય વચ્ચેનો સંબંધ. આ સંબંધને જ્યારે ગ્રામ અને ગ્રામસમાજ સાથે સાંકળીએ ત્યારે વ્યવસાય કે હુન્નરઉદ્યોગની પરંપરા અને તેના સાતત્યને સમજી શકાય છે. કોટિક્રમિક હિંદુ સમાજનું સંચાલન કરતી…

પીંજારા : જુઓ પરંપરાગત વ્યવસાયો અને વ્યવસાયીઓ

બિગ્ઝ, રૉનાલ્ડ (જ. 1929) : નામચીન લૂંટારો–ગુનેગાર. ‘ધ ગ્રેટ ટ્રેન રૉબરી’ એ જગતભરમાં ચર્ચાયેલી સનસનાટીભરી લૂંટ લેખાઈ છે. આવી યુક્તિ અને સાહસપૂર્ણ યોજના બિગ્ઝની ગુંડા-ટોળકીએ ઘડી કાઢી હતી. લૂંટારા જે ખેતરમાં સંતાયા હતા ત્યાંથી મળેલી આંગળાંની છાપ પરથી પ્રથમ પાંચ લૂંટારા પકડાયા તેમાં બિગ્ઝનો પણ સમાવેશ થતો હતો. કાવતરું ઘડી…