રંજન એમ. રાવલ
કણી અથવા કપાસી
કણી અથવા કપાસી (corn, clavus) : સતત દબાણ કે ઘર્ષણને કારણે ચામડીનું ઉપલું પડ જાડું થઈને નીચેના પડમાં ખૂંપતાં ઉદભવતો વિકાર. શરીર પર કોઈ એક જગ્યાએ સતત ઘસારા કે દબાણને કારણે ચામડીનું શૃંગીસ્તર અતિવિકસન પામીને જાડું થઈ જાય છે. તેને અતિશૃંગીસ્તરિતા (hyperkeratosis) તેને આંટણ (callosity) કહે છે. દા.ત., માળીના હાથમાં,…
વધુ વાંચો >કુષ્ઠ (આયુર્વિજ્ઞાન)
કુષ્ઠ (આયુર્વિજ્ઞાન) : માયકોબૅક્ટેરિયમ લેપ્રી (mycobacterium Leprae) નામના જીવાણુ સામેની કોષીય પ્રતિરક્ષા(cell-mediated, immunity)થી થતો લાંબા ગાળાનો રોગ. તેને હેન્સનનો રોગ પણ કહે છે. તેને કેટલાક લોકો ભૂલથી કોઢ(Leucoderma)ના નામે પણ ઓળખે છે. તે કોઢ કરતાં જુદો જ રોગ છે. તેના મુખ્ય બે ધ્રુવીય (polar) પ્રકાર છે : ક્ષયાભ (tuberculoid) અને…
વધુ વાંચો >કોઢ
કોઢ (vitiligo) : ચામડીનો રંગ નિશ્ચિત કરતા રંજક (વર્ણક) દ્રવ્ય (pigment) ધરાવતા કોષોની ઊણપથી થતો સફેદ ડાઘવાળો રોગ. સામાન્ય ચામડીનો રંગ લોહીમાંના હીમોગ્લોબિન તથા ચામડીમાંના કેરેટિન (પીતદ્રવ્ય) અને મેલેનિન(કૃષ્ણદ્રવ્ય)ને આભારી છે. પીતદ્રવ્ય (પીળો રંગ) અને કૃષ્ણદ્રવ્ય(શ્યામ રંગ)નું સાપેક્ષ પ્રમાણ ચામડીને શ્યામ, પીળી, શ્વેત કે ઘઉંવર્ણી બનાવે છે. આ પ્રકારનો તફાવત…
વધુ વાંચો >