ભારતી જાની

જગન્નાથ સમ્રાટ (અઢારમી સદી) : ‘સિદ્ધાંત સમ્રાટ’ નામે ખગોળ-શાસ્ત્રીય ગ્રંથના રચયિતા, વિખ્યાત જ્યોતિર્વિદ. જયપુર નગર વસાવનાર મહારાજા સવાઈ જયસિંહ(રાજ્યારોહણ ઈ. સ. 1693)ની સભાના પ્રસિદ્ધ ખગોળશાસ્ત્રી હતા. મહારાજા સવાઈ જયસિંહ પોતે ખગોળ જ્યોતિષના સંશોધક હતા. ગ્રહગણિતની સુધારણામાં તેમનું સ્થાન અગ્રિમ હતું. તેમની સભામાં અનેક ગણિતવિદો તથા જ્યોતિષશાસ્ત્રીઓ હતા. સમ્રાટ જગન્નાથ તે…

મકર રાશિ : રાશિચક્રમાં દસમા નંબરની રાશિ. આનો આકાર મગર જેવો કલ્પેલો છે. આ રાશિમાં ઉત્તરાષાઢાનું ¾ ચરણ, શ્રવણનું 1 ચરણ અને ધનિષ્ઠાનું ½ ચરણ આવે છે. મકરરાશિમાં તેના નામ પ્રમાણે ગુણ નથી. સામાન્ય સમજ મુજબ મગર એ ભયંકર જળચર પ્રાણી છે. તેના નામ પ્રમાણે આ રાશિ ભયંકર ગણાવી જોઈએ;…

મિથુન રાશિ : બાર રાશિમાં ત્રીજા ક્રમની રાશિ. મિથુન રાશિનો આકાર સ્ત્રી-પુરુષનાં જોડાં જેવો સ્પષ્ટ દેખાય છે. દરેક આકાર ત્રણ તારાઓનો બનેલો હોય છે. ઉપરનો મોટો તારો હોવાથી તેને માથું, વચલા તારાને કમરનો ભાગ અને નીચેના તારાને પગનો ભાગ ગણી મનુષ્યાકૃતિનાં બે સ્વરૂપો સ્પષ્ટ કલ્પી શકાય છે. આ આકૃતિને સ્ત્રીપુરુષના…