બળદેવભાઈ પટેલ
હૉગલૅંડ ડેનીસ રૉબર્ટ
હૉગલૅંડ, ડેનીસ રૉબર્ટ (જ. 2 એપ્રિલ 1884, ગોલ્ડન, કોલોરાડો, યુ.એસ.; અ. 5 સપ્ટેમ્બર 1949, ઑકલડ, કૅલિફૉર્નિયા) : નામાંકિત અમેરિકીય વનસ્પતિ-દેહધર્મવિજ્ઞાની અને વનસ્પતિ તથા મૃદા (soil) આંતરક્રિયા(interaction)ના નિષ્ણાત. ડેનીસ રૉબર્ટ હૉગલૅંડ હૉગલૅંડે તેમના જીવનનાં પ્રથમ આઠ વર્ષ તેમના જન્મસ્થાન ગોલ્ડનમાં ગાળ્યાં. 1907માં તેમણે મુખ્ય વિષય રસાયણવિજ્ઞાન સાથે સ્નાતકની પદવી વિશેષ નિપુણતાસહ…
વધુ વાંચો >હોમિયોપથી (સમચિકિત્સાવિજ્ઞાન)
હોમિયોપથી (સમચિકિત્સાવિજ્ઞાન) : રોગોપચારનું એક વિલક્ષણ ચિકિત્સાવિજ્ઞાન. ગ્રીક શબ્દ ‘homois’ એટલે like (= સમ) અને ‘pathos’ એટલે suffering (= દર્દ) પરથી તેનું નામ હોમિયોપથી આપવામાં આવ્યું છે. તે ઍલૉપથી (allopathy) અને આયુર્વેદ પછી ત્રીજા ક્રમે આવતું વૈકલ્પિક ચિકિત્સાવિજ્ઞાન છે. હોમિયોપથીના સ્થાપક ડૉ. સેમ્યુઅલ હૉનેમાનના નામ પરથી આ ચિકિત્સાપદ્ધતિને હૉનેમાનની ચિકિત્સાપદ્ધતિ…
વધુ વાંચો >હોમોનોઇઆ
હોમોનોઇઆ : વનસ્પતિઓના દ્વિદળી વર્ગમાં આવેલા યુફોરબિયેસી કુળની ક્ષુપ કે નાનાં વૃક્ષોની બનેલી નાનકડી પ્રજાતિ. તેનું વિતરણ ભારતથી ન્યૂગિની સુધી થયેલું છે. ભારતમાં તેની ચાર જાતિઓ થાય છે. પાષાણભેદક(Homonoia riparia)ની પુષ્પીય શાખા Homonoia riparia Lour (સં. પાષાણભેદક, ક્ષુદ્ર પાષાણભેદ; તે. તનીકી, સિરિદામનું; ત. કટ્ટાલરી; ક. હોલેનાગે, નીરગંગીલે; મલ. કટ્આલ્લારી, વાંગી…
વધુ વાંચો >હૉર્વિટ્ઝ એચ. રૉબર્ટ
હૉર્વિટ્ઝ, એચ. રૉબર્ટ (જ. 8 મે 1947, શિકાગો) : 2002ના નોબેલ પુરસ્કારના સહવિજેતા. અમેરિકીય આણ્વિક જીવવિજ્ઞાની. તેમણે 1974માં હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટીમાંથી પીએચ.ડી.ની પદવી પ્રાપ્ત કરી. મેડિકલ રિસર્ચ કાઉન્સિલ(MRC)માં 1974થી બ્રેનરની જરૂરિયાતો પૂરી પાડવાની આનાકાનીને કારણે 1978માં મૅસેચૂસેટ્સ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑવ્ ટૅક્નૉલૉજી(MIT)માં જોડાયા અને 1986માં તે પૂર્ણ સમયના પ્રાધ્યાપક બન્યા. એચ. રૉબર્ટ હૉર્વિટ્ઝ…
વધુ વાંચો >હ્યુગો દ ફ્રીસ
હ્યુગો દ ફ્રીસ (જ. ફેબ્રુઆરી 1848, હારલેમ; અ. 21 મે 1935, લુનોરન) : વનસ્પતિવિજ્ઞાની અને સર્વપ્રથમ જનીનવિજ્ઞાનીઓ પૈકી એક. તેઓ મુખ્યત્વે જનીનસંકલ્પનાના પ્રેરક, ગ્રેગર મૅડેલના આનુવંશિકતાના નિયમોના પુન:સંશોધક અને ઉદવિકાસની સમજૂતી આપતા વિકૃતિવાદના પુરસ્કર્તા વિજ્ઞાની તરીકે ખ્યાતનામ છે. તેઓ ગેરિત દ ફ્રીસ (1818–1900) નામના વકીલ (અને હારલેમમાં મૅન્નોનાઇત ધર્મસભાના પાદરી…
વધુ વાંચો >