પુરાતત્વ

લોથલ : ગુજરાતનું હડપ્પીય સંસ્કૃતિનું મહત્વનું કેન્દ્ર. અમદાવાદ જિલ્લાના ધોળકા તાલુકાના સરગવાલા ગામની સીમમાં ભોગાવો અને સાબરમતી નદીઓની વચ્ચે આવેલું લોથલ અમદાવાદથી 80 કિમી. દૂર છે. ભૌગોલિક સ્થાન 22° 31´ ઉ. અ. અને 72° 15´ પૂ. રે. એક સમયે આ સ્થળેથી દરિયો 5 કિમી. દૂર હતો. હાલ 18 કિમી.થી પણ…

લોરિયા-નંદનગઢ (જિ. ચંપારણ, બિહાર) : બૌદ્ધ પુરાવશેષોનાં કેન્દ્રો. આ બંને સ્થળેથી બૌદ્ધ ધર્મને લગતા પુરાવશેષો પ્રાપ્ત થયા છે. બેટ્ટઇથી 25 કિમી. દૂર ઉત્તરપૂર્વમાં આવેલ આ નગર બુદ્ધના સમયમાં ‘અલ્લકપ્પ’ કે ‘અલપ્પા’ નામે ઓળખાતું હતું. લોરિયા ગામેથી અશોકનો લેખયુક્ત એક શિલાસ્તંભ અને 15 સ્તૂપો પ્રાપ્ત થયા છે. આ સ્તૂપો ત્રણ હરોળમાં…

વાકણકર, હરિભાઉ (જ. 4 મે 1919, નીમચ, મધ્યપ્રદેશ; અ. 4 એપ્રિલ 1988, સિંગાપુર) : આંતરરાષ્ટ્રીય ખ્યાતિના પુરાતત્વવિદ, અગ્રણી ચિત્રકાર, સ્વાતંત્ર્યસેનાની તથા સામાજિક કાર્યકર. આખું નામ વિષ્ણુ શ્રીધર વાકણકર; પરંતુ અંગત વર્તુળમાં હરિભાઉ તરીકે જાણીતા હતા. ઇતિહાસકાર પરિવારમાં જન્મ. પિતાનું નામ શ્રીધર, માતાનું નામ સીતાબાઈ. શિક્ષણ એમ.એ. (પુરાતત્વ), જી. ડી. આર્ટ…