ધાતુશાસ્ત્ર

વિદ્યુત ધાતુકર્મ (electrometallurgy)

વિદ્યુત ધાતુકર્મ (electrometallurgy) : કાચી ધાતુ(ore)માંથી ધાતુ મેળવવા કે ધાતુના વધુ શુદ્ધ સ્વરૂપ (refining) માટે વપરાતી વીજપ્રક્રિયાઓ અથવા તો વીજદ્રાવણ કે વીજપૃથક્કરણ ક્રિયાઓ. કાચી ધાતુમાંથી ધાતુ મેળવવાની ઘણીખરી ક્રિયાઓમાં કાચી ધાતુને ખાસ તૈયાર કરેલ દ્રાવણમાં રાખી તેને વીજઅસરમાં લાવવામાં આવે છે(electrolyzed). આમ કરવાથી (દ્રાવણમાં વીજપ્રવાહ પસાર કરવાથી) ઋણધ્રુવ (કૅથોડ) ઉપર…

વધુ વાંચો >

સજ્જીકરણ, અયસ્કનું

સજ્જીકરણ, અયસ્કનું : જુઓ અયસ્કનું સજ્જીકરણ

વધુ વાંચો >

સૌર દિક્સૂચક (solar compass)

સૌર દિક્સૂચક (solar compass) : નૌનયન માટેનું ઉપકરણ. તે સૂર્યના પ્રવર્તમાન સ્થાનનો ઉપયોગ કરી દિક્કોણ સ્થાપિત કરે છે. સૌર દિક્સૂચક લગભગ છાયાયંત્ર(sun dial)ની જેમ કાર્ય કરે છે. તેમાં એક સપાટી ચકતી હોય છે. તેના પર બિંદુઓ અંકિત કર્યાં હોય છે અને દિક્કોણના અંશ અંકિત કર્યા હોય છે. તેને દિક્સૂચક કાર્ડ…

વધુ વાંચો >

હોકાયંત્ર (magnetic compass)

હોકાયંત્ર (magnetic compass) : કોઈ પણ સમક્ષિતિજ દિશામાં મુક્ત રીતે ભ્રમણ કરી શકે તેવા ચુંબક પર લાગતા પૃથ્વીના ચુંબકત્વના આકર્ષણના દિશાદર્શક બળ પર આધારિત દિક્સૂચક યંત્ર. હોકાયંત્ર જે સિદ્ધાંત પર કામ કરે છે તે સિદ્ધાંત મુજબ સમાન ચુંબકીય ધ્રુવો પરસ્પર અપાકર્ષે છે અને અસમાન ચુંબકીય ધ્રુવો પરસ્પર આકર્ષે છે. પૃથ્વીના…

વધુ વાંચો >