પૂરવી ઝવેરી
ફેરેન્સ, ક્રાઉઝ
ફેરેન્સ, ક્રાઉઝ (Krausz, Ferenc) (જ. 17 મે 1962, મોર, હંગેરિયન પીપલ્સ રિપબ્લિક) : પદાર્થ(દ્રવ્ય)માં ઇલેક્ટ્રૉનની ગતિક્રિયાના અભ્યાસ માટે પ્રાયોગિક રીતે પ્રકાશનાં ઍટોસેકન્ડ કંપનો ઉત્પન્ન કરવા માટે 2023નો ભૌતિકશાસ્ત્રનો નોબેલ પુરસ્કાર મેળવનાર વિજ્ઞાની. આ પુરસ્કાર પિયર ઍગોસ્ટિની અને આન લુઈલિયે સાથે સંયુક્ત રીતે પ્રાપ્ત થયો હતો. ફેરેન્સ ક્રાઉઝે બુડાપેસ્ટની ઍટવૉસ લોરેન્ડ…
વધુ વાંચો >ફ્રીડમૅન જેરોમ
ફ્રીડમૅન, જેરોમ (Freidman, Jerome) (જ. 28 માર્ચ 1930, શિકાગો, યુ.એસ.એ.) : ઉચ્ચ ઊર્જા ધરાવતા ઇલેક્ટ્રૉનના પ્રોટૉન તથા ન્યૂટ્રૉન વડે થતા અપ્રત્યાસ્થ પ્રકીર્ણન (inelastic scattering) ના મહત્વના સંશોધન માટે 1990નો ભૌતિકશાસ્ત્રમાં નોબેલ પુરસ્કાર મેળવનાર વિજ્ઞાની. ક્વાર્ક સિદ્ધાંત અથવા પ્રતિકૃતિના વિકાસ માટે આ સંશોધન અત્યંત મહત્વનું હતું. પુરસ્કારનો એક તૃતીયાંશ ભાગ જેરોમ…
વધુ વાંચો >બેકર, ડેવિડ
બેકર, ડેવિડ (Baker, David) (જ. 6 ઑક્ટોબર 1962, સિઍટલ, વૉશિંગ્ટન, યુ.એસ.એ.) : કમ્પ્યુટેશનલ પ્રોટીન ડિઝાઇન (પરિકલન અથવા ગાણિતિક પ્રોટીનરચના) માટે 2024નો રસાયણશાસ્ત્રના નોબેલ પુરસ્કારનો અર્ધભાગ મેળવનાર વિજ્ઞાની. બીજો અર્ધભાગ ડેમિસ હસાબિસ તથા જ્હૉન જમ્પરને સંયુક્ત રીતે પ્રોટીનની રચના(માળખા)ના અનુમાન માટે એનાયત થયો હતો. ડેવિડ બેકર અમેરિકન જીવ-રસાયણશાસ્ત્રી છે, જેમણે પ્રોટીનની…
વધુ વાંચો >બેડનૉર્ત્સ જોહાનેસ જ્યૉર્જ (Bednorz, J. Georg)
બેડનૉર્ત્સ જોહાનેસ જ્યૉર્જ (Bednorz, J. Georg) (જ. 16 મે 1950, ન્યુઅનકર્ચેન, પશ્ચિમ જર્મની) : સિરેમિક દ્રવ્ય-(ચિનાઈ માટી)માં અતિવાહકતા(superconductivity)ની શોધમાં અત્યંત મહત્વની સફળતા મેળવવા માટે 1987નો ભૌતિકશાસ્ત્રમાં નોબેલ પુરસ્કાર મેળવનાર વિજ્ઞાની. પુરસ્કારનો અર્ધભાગ તેમને પ્રાપ્ત થયો હતો અને અન્ય અર્ધભાગ એલેક્સ કે. મ્યુલરને પ્રાપ્ત થયો હતો. જોહાનેસના પિતા પ્રાથમિક શાળામાં શિક્ષક…
વધુ વાંચો >બૉઈલ, વિલાર્ડ એસ. (Boyel, Willard S.)
બૉઈલ, વિલાર્ડ એસ. (Boyel, Willard S.) (જ. 19 ઑગસ્ટ 1924 ઍમહર્સ્ટ, કૅનેડા અ. 7 મે 2011, વૉલેસ, કૅનેડા) : પ્રતિબિંબન અર્ધવાહક પરિપથ અર્થાત્ વિદ્યુતભાર–યુગ્મિત ઉપકરણ(CCD સેન્સર– સંવેદનમાપક)ની શોધ માટે 2009નો ભૌતિકશાસ્ત્રમાં નોબેલ પુરસ્કાર મેળવનાર વિજ્ઞાની. આ શોધ માટે પુરસ્કારનો અર્ધભાગ વિલાર્ડ બૉઈલ તથા જ્યૉર્જ સ્મિથને સંયુક્ત રીતે પ્રાપ્ત થયો હતો.…
વધુ વાંચો >બ્લુમ્બર્ગન નિકોલાસ
બ્લુમ્બર્ગન, નિકોલાસ (Friedman, Jerome I.) (જ. 11 માર્ચ 1920, ડોરડ્રેચ્ટ, નેધરલૅન્ડ્સ; અ. 5 સપ્ટેમ્બર 2017, ટક્સન, ઍરિઝોના, યુ.એસ.એ.) : લેસર સ્પેક્ટ્રમિતિ (સ્પેક્ટ્રમવિજ્ઞાન) માટે 1981નો ભૌતિકશાસ્ત્રમાં નોબેલ પુરસ્કાર મેળવનાર વિજ્ઞાની. આ પુરસ્કાર તેમની તથા આર્થર શાઉલો અને કાઈ સિગબાહન વચ્ચે વિભાજિત થયો હતો. બ્લુમ્બર્ગને 1938માં 18 વર્ષની ઉંમરે યુનિવર્સિટી ઑવ્ ઉત્રેકખ્તમાં…
વધુ વાંચો >મનાબે સુકુરો (Manabe Syukuro)
મનાબે, સુકુરો (Manabe, Syukuro) (જ. 21 સપ્ટેમ્બર 1931, શિંગુ, જાપાન) : પૃથ્વીના હવામાનના ભૌતિક પ્રતિરૂપ (model) માટે, હવામાનના બદલાવ(પરિવર્તન)ને પ્રમાત્રીકૃત કરવા માટે તથા વધતા જતા વૈશ્વિક ઉષ્ણતામાનનું વિશ્વસનીય અનુમાન કરવા માટે 2021નો ભૌતિકશાસ્ત્રમાં નોબેલ પુરસ્કાર મેળવનાર વિજ્ઞાની. પુરસ્કારનો અર્ધભાગ સ્યુકુરો મનાબે તથા સ હૅસલમૅનને સંયુક્ત રીતે પ્રાપ્ત થયો હતો. અન્ય…
વધુ વાંચો >મહાન્તી, નલિની રંજન
મહાન્તી, નલિની રંજન (જ. 8 નવેમ્બર 1944, ઓડિશા, ભારત) : હિન્દુસ્તાન ઍરોનૉટિક્સ લિમિટેડ- (એચ.એ.એલ.)ના અધ્યક્ષ, એક સક્ષમ તકનીકવિદ તેમજ પ્રેરક વ્યક્તિત્વ ધરાવનાર. જેમના નેતૃત્વ તેમજ પ્રબંધનના અનુકરણીય ગુણોને કારણે એચ.એ.એલ.ને ઉડ્ડયનના ક્ષેત્રમાં આંતરરાષ્ટ્રીય ખ્યાતિ પ્રાપ્ત થઈ છે. મહાન્તિની શૈક્ષણિક તેમજ વ્યાવસાયિક કારકિર્દી પ્રતિભાશાળી રહી છે. તેમણે 1965માં ક્ષેત્રીય એન્જિનિયરિંગ કૉલેજ,…
વધુ વાંચો >