હસમુખ પટેલ

કે.જી.બી.

કે.જી.બી. : ભૂતપૂર્વ સોવિયેટ સંઘની રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાસમિતિ. રશિયન ભાષામાં તેનું પૂર્ણરૂપ ‘Komitet Gosudarstvennoy Bezopasnosti’ છે. અંગ્રેજી ભાષામાં તેનો અર્થ ‘કમિટી ઑવ્ સ્ટેટ સિક્યુરિટી’ થાય છે. સ્થાપના 1954. સોવિયેટ સંઘના NKVD તથા MGB જેવાં અન્ય પોલીસ-સંગઠનોની સરખામણીમાં તે વધુ લાંબા સમય સુધી ટકી શક્યું. સોવિયેટ સંઘના સત્તામાળખાના શ્રેણીબદ્ધ શાસનતંત્રમાં લશ્કર પછી…

વધુ વાંચો >

કેન્દ્રીય અનામત પોલીસ દળ

કેન્દ્રીય અનામત પોલીસ દળ (Central Reserve Police Force – CRPF) : કાયદો અને વ્યવસ્થા જાળવી રાખવામાં રાજ્ય સરકારોને સહાય આપતું અર્ધ-લશ્કરી સંગઠન; સ્થાપના 1949. તે અંગેના કાયદાને ભારતના તત્કાલીન ગવર્નર-જનરલે ડિસેમ્બર 1949માં મંજૂરી આપી હતી. સ્થાપના સમયે તેનું મુખ્ય મથક નીમચ (મ. પ્ર.) ખાતે રાખવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ તે પછી…

વધુ વાંચો >

કેન્દ્રીય ઔદ્યોગિક સલામતી દળ

કેન્દ્રીય ઔદ્યોગિક સલામતી દળ : કેન્દ્ર સરકાર હસ્તકના ઔદ્યોગિક એકમોની સલામતી માટે રચવામાં આવેલું ખાસ દળ. સ્થાપના : માર્ચ 1969. શરૂઆતમાં માત્ર ત્રણ બટાલિયન ઊભી કરવા માટે મંજૂરી આપવામાં આવી હતી અને તેમાં સુરક્ષા સૈનિકોની કુલ સંખ્યા આશરે 2700 હતી, પરંતુ તે પછી તેનું વિસ્તરણ થતાં હવે તેમાં 85,000 સુરક્ષા…

વધુ વાંચો >

સામાજિક ધોરણો

સામાજિક ધોરણો : કોઈ પણ સમાજમાં ચાલતી પારસ્પરિક આંતરક્રિયાઓની સહિયારી પેદાશ રૂપે સભ્યો દ્વારા પ્રસ્થાપિત લિખિત અથવા અલિખિત નિયમોનું પ્રારૂપ. સામાજિક વિજ્ઞાનોમાં ‘સામાજિક ધોરણ’ (social norm) એવો શબ્દપ્રયોગ સૌપ્રથમ ઈ. સ. 1936માં મુઝફર શેરિફે પોતાના ‘સાઇકૉલૉજી ઑવ્ સોશિયલ નૉર્મ્સ’ (‘Psychology of Social Norms’) પુસ્તકમાં કર્યો હતો. તેમણે આ શબ્દપ્રયોગ ‘દરેક…

વધુ વાંચો >