ભાસ્કર પુંજાણી

એલીલૉપથી

એલીલૉપથી : વનસ્પતિઓ, સૂક્ષ્મજીવો, વાઇરસ અને ફૂગ દ્વારા ઉત્પન્ન થતા દ્વિતીયક ચયાપચયકો (secondary metabolites) સાથે સંકળાયેલી અને કૃષિ અને જૈવિક તંત્રોની વૃદ્ધિ અને વિકાસને અસર કરતી હોય તેવી કોઈ પણ ક્રિયા. એલીલૉપથી બે ગ્રીક શબ્દો વડે બને છે, એલીલૉન (allelon) = અન્યોન્ય અને પૅથૉસ (pathos) = વિશિષ્ટ પ્રકારની રોગની સ્થિતિ…

વધુ વાંચો >

લોકવનસ્પતિવિજ્ઞાન

લોકવનસ્પતિવિજ્ઞાન : માનવના દૈનિક જીવનમાં વિવિધ હેતુઓ માટે ઉપયોગી વનસ્પતિઓના વંશપરંપરાગત ઊતરી આવતા જ્ઞાનનો અભ્યાસ. ‘લોકવનસ્પતિવિજ્ઞાન’ (ethnobotany = ethno  માનવિક, botany  વનસ્પતિવિજ્ઞાન) શબ્દ સૌપ્રથમ વાર જ્હૉન વિલિયમ હાર્સબર્ગરે (1895) પ્રયોજ્યો. તે પહેલાં તેને આદિમ વનસ્પતિવિજ્ઞાન (aboriginal botany કે folk botany) તરીકે ઓળખાવવામાં આવતું હતું. તે આદિકાળથી માનવ-અસ્તિત્વ ટકાવવા વનસ્પતિના અનેકવિધ…

વધુ વાંચો >