વૅન્ગાર્ડ ઉપગ્રહ : અંતરીક્ષયુગની શરૂઆતમાં અમેરિકાએ પ્રક્ષેપિત કરેલા વૅન્ગાર્ડ-1 અને વૅન્ગાર્ડ-2 નામના ઓછા વજનના ઉપગ્રહો. એ જ (વૅન્ગાર્ડ) નામનાં પ્રમોચન વાહનો દ્વારા તે પ્રક્ષેપિત કર્યાં હતાં. આ બંને ઉપગ્રહોની ભ્રમણકક્ષા લંબવર્તુળાકાર (elliptical) હતી.

માર્ચ 17, 1958ના રોજ પ્રક્ષેપિત કરવામાં આવેલા વૅન્ગાર્ડ1 ઉપગ્રહ દ્વારા પૃથ્વીના વાસ્તવિક આકાર વિશે પહેલી વખત જાણકારી મળી હતી. એ ઉપરાંત, વિદ્યુતશક્તિ મેળવવા માટે એ ઉપગ્રહમાં પહેલી વખત સૌરકોષોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો.

ફેબ્રુઆરી 17, 1959ના રોજ વૅન્ગાર્ડ-2 ઉપગ્રહ પ્રક્ષેપિત કરવામાં આવ્યો હતો. તેમાં મૂકવામાં આવેલા ટેલિવિઝન કૅમેરાની મદદથી પહેલી વખત પૃથ્વી પરનાં વાદળાંની છબી મળી હતી.

પરંતપ પાઠક