કાર્પાચિયો, વિત્તોરે

કાર્પાચિયો, વિત્તોરે (Carpaccio, Vittore) (જ. આશરે 1460, વેનિસ, ઇટાલી; અ. 1525/1526, વેનિસ, ઇટાલી) : પ્રારંભિક રેનેસાંસની વેનેશિયન શાખાનો પ્રમુખ ચિત્રકાર. એ લાત્ઝારો બાસ્તિયાનીનો શિષ્ય હતો એવું અનુમાન આજે કરવામાં આવે છે અને એનાં પ્રારંભિક ચિત્રો ઉપર જેન્તિલે બેલિની અને ઍન્તૉનેલો દા મેસિનાનો પ્રભાવ

જોવા મળે છે. આરંભ કાળની એની ચિત્રકૃતિઓમાંથી સૌથી વધુ જાણીતી છે : ‘સાલ્વાતોર મુન્દી ઍન્ડ ધી ફોર એવાન્જેલિસ્ટ્સ’. સાન્તા ઓર્સોલા કથીડ્રલ માટે 1490માં સેંટ ઉર્સુલાની વાયકા ઉપરથી તેણે ચિત્રો ચીતરવાં શરૂ કર્યાં. આ ચિત્રોથી તેની ખ્યાતિ ચોમેર પ્રસરી. તેમાંથી ‘ડ્રીમ ઑવ્ સેંટ ઉર્સુલા’ કાર્પાચિયોની શ્રેષ્ઠ કૃતિ ગણાય છે. આ પછી 1502થી તેણે વેનિસના સ્કુઓલા દિ સેંટ જ્યૉર્જિયો દેગ્લી શિયાવોની ચર્ચ માટે સેંટ જેરોમના જીવનપ્રસંગોને આલેખતી ચિત્રમાળા ચીતરવી શરૂ કરી. એ પછી 1504માં કાર્પાચિયોએ સ્કુઓલા દેગ્લી આલ્બાનેસી ચર્ચ માટે વર્જિન માતા મેરીના જીવનપ્રસંગો આલેખતી ચિત્રમાળા ચીતરી; પણ દુર્ભાગ્યે, આ છેલ્લી ચિત્રમાળા નષ્ટ પામી ચૂકી છે.

1511થી 1520 વચ્ચે કાર્પાચિયોએ સેંટ સ્ટિફનના જીવનપ્રસંગો આલેખતી ચિત્રમાળા ચીતરી; પરંતુ આ પણ આજે નષ્ટ પામી ચૂકી છે. એ પછી તેણે સેન્ટ જિયોબે ચર્ચ માટે ‘પ્રેઝન્ટેશન ઇન ધ ટેમ્પલ’ નામનું વેદીચિત્ર તૈયાર કર્યું.

કાર્પાચિયોનાં ચિત્રોમાં સર્જાતા વાતાવરણની અને તેજસ્વી સ્થાપત્યની ઓગણીસમી સદીમાં જોન રસ્કિને પ્રશસ્તિ કરી. કાર્પાચિયો નગરચિત્રણાનો (cityscapes) વેનિસ નગરમાં પ્રણેતા હતો.

અમિતાભ મડિયા