Chemistry
બર્થેલોટ, માર્સેલિન
બર્થેલોટ, માર્સેલિન (જ. 27 ઑક્ટોબર 1827, પૅરિસ; અ. 18 માર્ચ 1907, પૅરિસ) : કાર્બનિક સંશ્લેષણ અને ઉષ્મારસાયણમાં મહત્વનો ફાળો આપનાર અગ્રણી ફ્રેન્ચ રસાયણવિદ્. એક ચિકિત્સકના પુત્ર. મૂળ વૈદકશાસ્ત્રના વિદ્યાર્થી હોવા છતાં શરૂઆતથી જ તેઓ રસાયણશાસ્ત્ર તરફ વળ્યા હતા. કૉલેજ દ ફ્રાન્સમાં એંતોંઈ જે રોમી બેલાર્ડના હાથ નીચે અભ્યાસ કર્યા પછી…
વધુ વાંચો >બર્થોલેટ, ક્લૉડ લૂઈ
બર્થોલેટ, ક્લૉડ લૂઈ (જ. 9 ડિસેમ્બર 1749, ટેલૉઈર, એન્નેસી પાસે, ફ્રાન્સ; અ. 6 નવેમ્બર 1822, આરક્વીલ, પૅરિસ પાસે) : અકાર્બનિક રસાયણશાસ્ત્રમાં વિવિધ પ્રશ્નો ઉપર સંશોધન કાર્ય કરનાર ફ્રેંચ રસાયણવિદ્. કેમ્બેરી અને ત્યારબાદ તુરિન (ઇટાલી) ખાતે વૈદકનો અભ્યાસ કર્યા બાદ 1772માં તેઓ પૅરિસમાં લેવોયઝિયરના સહકાર્યકર બન્યા અને રાસાયણિક નામકરણ-પદ્ધતિમાં સુધારાવધારા કરવામાં…
વધુ વાંચો >બહુરૂપતા (રસાયણશાસ્ત્ર) (અપરરૂપતા, અનેકરૂપતા)
બહુરૂપતા (રસાયણશાસ્ત્ર) (અપરરૂપતા, અનેકરૂપતા) (poly- morphism, allotropy) : કોઈ પણ તત્વની (કે પદાર્થની) ભૌતિક અને રાસાયણિક ગુણધર્મોની ર્દષ્ટિએ એક કરતાં વધુ વિભિન્ન સ્વરૂપમાં અસ્તિત્વ ધરાવવાની ઘટના. આવાં જુદાં જુદાં સ્વરૂપોને બહુરૂપકો (polymorphs) કહે છે. તત્ત્વનાં આવાં સ્વરૂપો વચ્ચેના તફાવતમાં નીચેની પૈકી એક બાબત સમાયેલી હોય છે : (i) સ્ફટિકીય સંરચના,…
વધુ વાંચો >બહુલકો (polymers)
બહુલકો (polymers) : એકલક (monomer) તરીકે ઓળખાતા નાના, સર્વસમ (identical) એકમોના પુનરાવર્તી સંયોજનથી મળતો ઉચ્ચ અણુભાર ધરાવતો પદાર્થ. તેને માટે ‘ઉચ્ચ બહુલક’ (high polymer), ‘બૃહદણુ’ (macromolecule) કે ‘મહાકાય અણુ’ (giant molecule) જેવા શબ્દો પણ વપરાય છે. બહુલકમાં પાંચ કે તેથી વધુ એકલક અણુઓ હોય છે. ઘણી વાર આ સંખ્યા ઘણી…
વધુ વાંચો >બહુલીકરણ (બહુલકીકરણ)
બહુલીકરણ (બહુલકીકરણ) (polymerization) : યોગ્ય પરિસ્થિતિમાં એક સંયોજનના નાના સક્રિય અને સાદા અણુઓ પુન: પુન: એકબીજા સાથે જોડાઈને મોટા અથવા વિરાટ અણુ બને તે રાસાયણિક પ્રક્રિયા. પ્રારંભિક પદાર્થ તરીકે વપરાતા આ નાના અણુઓ એકલકો (monomers) તરીકે ઓળખાય છે અને તે ઓછામાં ઓછાં બે પ્રક્રિયા-બિંદુઓ (reaction points) અથવા ક્રિયાશીલ (functional) સમૂહો…
વધુ વાંચો >બળતણકોષ
બળતણકોષ : જુઓ ઇંધનકોષ
વધુ વાંચો >બંધ (bond)
બંધ (bond) : જુઓ રાસાયણિક બંધ
વધુ વાંચો >બંધકોણ
બંધકોણ : જુઓ રાસાયણિક બંધ
વધુ વાંચો >બંધક્રમ
બંધક્રમ : જુઓ રાસાયણિક બંધ
વધુ વાંચો >બંધનશક્તિ
બંધનશક્તિ : જુઓ રાસાયણિક બંધ
વધુ વાંચો >