પ્રહલાદ છ. પટેલ

હાઇઝન્બર્ગ, વેર્નર (કાર્લ) (જ. 5 ડિસેમ્બર 1901, વુર્ઝબર્ગ, જર્મની; અ. 1 ફેબ્રુઆરી 1976, મ્યૂનિક) : ક્વૉન્ટમ યાંત્રિકીના સર્જન અને વિકાસમાં મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવનાર જર્મન ભૌતિકવિજ્ઞાની, ક્વૉન્ટમ યાંત્રિકીના સર્જન અને પ્રયોજનને કારણે હાઇડ્રોજનનાં વિવિધ સ્વરૂપો(autotropic forms)ની શોધ કરવા બદલ 1932માં તેમને ભૌતિકવિજ્ઞાનનો નોબેલ પુરસ્કાર મળ્યો હતો. વેર્નર (કાર્લ) હાઇઝન્બર્ગ તેમના પિતા…

હાઇડ્રોજન બૉમ્બ : ભારે હાઇડ્રોજન (ડ્યુટેરિયમ કે ટ્રિટિયમ) થકી અનિયંત્રિત, સ્વનિર્ભર, થરમૉન્યૂક્લિયર સંલયન (fusion) પ્રક્રિયા વડે પ્રચંડ વિસ્ફોટ માટે વપરાતી પ્રયુક્તિ, સંલયન-પ્રક્રિયામાં ઊર્જા-પ્રચુર એવી બે ન્યૂક્લિયસ વચ્ચે સંઘાત દરમિયાન તેમના પ્રોટૉન અને ન્યૂટ્રૉનની અન્યોન્ય પુનર્ગોઠવણી દ્વારા બે કે વધુ પ્રક્રિયકો પેદા થાય છે. તે ઉપરાંત આઇન્સ્ટાઇનના સૂત્ર ઊર્જા E =…

હાન્શ, થિયૉડૉર વુલ્ફગૅન્ગ (જ. 30 ઑક્ટોબર 1941, હાઇડલબર્ગ, જર્મની) : જર્મન ભૌતિકવિજ્ઞાની અને વર્ષ 2005ના નોબેલ પુરસ્કાર-વિજેતા. લેસર-આધારિત પરિશુદ્ધ વર્ણપટવિજ્ઞાન(spectroscopy)ના વિકાસ માટે આપેલા ફાળાના સંદર્ભમાં આ પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો છે. તેમના આ કાર્યમાં પ્રકાશીય આવૃત્તિ કંકત પદ્ધતિ(optical frequency comb technique)નો સમાવેશ થાય છે. તેમને નોબેલ પુરસ્કાર 2005માં મળ્યો, પણ તેમના…

હેર્ત્ઝ ગુસ્તાફ (જ. 22 જુલાઈ 1887, હૅમ્બર્ગ, જર્મની; અ. 30 ઑક્ટોબર 1975, પૂર્વ જર્મની) : પરમાણુ ઉપર ઇલેક્ટ્રૉનના સંઘાત(impact)થી ઉદભવતી અસરને લગતા નિયમોની શોધ બદલ 1925નો નોબેલ પુરસ્કાર પ્રાપ્ત કરનાર જર્મન ભૌતિકવિજ્ઞાની. હેર્ત્ઝ ગુસ્તાફ હેર્ત્ઝે ગોટિંગેન, મ્યૂનિક અને બર્લિન યુનિવર્સિટીમાં રહીને અભ્યાસ કર્યો હતો. 1913માં બર્લિન યુનિવર્સિટીના ફિઝિક્સ ઇન્સ્ટિટ્યૂટમાં સંશોધન…