પ્રવીણસાગર સત્યપંથી

થોરિયમ : આવર્તક કોષ્ટકના ત્રીજા (અગાઉ IIIA) સમૂહમાં ઍક્ટિનિયન પછી આવેલ અને ઍક્ટિનાઇડ્ઝ, ઍક્ટિનોઇડ્ઝ અથવા ઍક્ટિનૉન્સ તરીકે ઓળખાતી શ્રેણીમાંનું રાસાયણિક ધાતુતત્વ. સંજ્ઞા Th. 1828માં જોન્સ જેકૉબ બર્ઝેલિયસે હાલ થોરાઇટ તરીકે ઓળખાતા નૉર્વેજિયન અયસ્ક(ore)માંથી એક ઑક્સાઇડ મેળવ્યો, જેને તેમણે યુદ્ધ માટેના નૉર્વેજિયન દેવતાના નામ ઉપરથી ‘થોરિયા’ નામ આપ્યું અને તેના ટેટ્રાક્લોરાઇડનું…

ધાતુઓ : સામાન્ય રીતે ચળકાટવાળાં, ઘન સ્વરૂપ ધરાવતાં અને ઉષ્મા તથા વિદ્યુતના સુવાહક એવાં ધનવિદ્યુતીય (electro-positive) રાસાયણિક તત્વો. અપવાદ રૂપે પારો (mercury) અને ઘણી વાર ચીઝિયમ (ગ.બિં. 28.4° સે.) તથા ગેલિયમ (ગ.બિં. 29.78° સે.) પણ પ્રવાહી સ્વરૂપમાં હોય છે. ધાતુઓના ગ.બિં. અને ઉ.બિં. ઘણાં ઊંચાં હોય છે અને તે પ્રમાણમાં…