કોકડવું (leaf curl) : અન્ય નામ કુંજરો. રોગકારક : વિષાણુ (virus). લક્ષણો : રોગયુક્ત પાન નાનાં, જાડાં, ખરબચડાં બનીને કોકડાઈ જાય છે. પાનની નસો પણ જાડી અને વાંકીચૂકી થઈ જાય છે. કોઈક વખતે પાનની નીચેના ભાગમાં કાનપટ્ટી જેવી વૃદ્ધિ પણ જોવા મળે છે.
![](http://gujarativishwakosh.org/wp-content/uploads/2020/02/21-25-174x300.jpg)
કોકડવું (leaf curl)
રોગપ્રેરક બળો : સફેદ માખીનો ઉપદ્રવ રોગ ફેલાવે છે. ઝાડનો નીચેનો છાંયડો અને સૂકું વાતાવરણ રોગવૃદ્ધિમાં મદદ કરે છે.
ઉપાયો : રોગમુક્ત વિસ્તારનાં બીજ કે છોડની પસંદગી, રોગિષ્ઠ છોડનો નાશ અને કીટકનાશક દવાઓથી સફેદ માખીનું નિયંત્રણ રોગપ્રસારણ અટકાવે છે.
ભીષ્મદેવ કીશાભાઈ પટેલ
વી. એ. સોલંકી